Co z tą ropą?
Kategoria: AnalizyPo ataku Rosji na Ukrainę cena ropy naftowej przebiła barierę 100 dolarów za baryłkę po raz pierwszy od 2014 r. Obecny wzrost cen powodują przede wszystkim czynniki podażowe.
Dziś o spadających cenach ropy i perspektywach transformacji Arabii Saudyjskiej. A potem warto przeczytać m.in. prognozy dla świata i Polski, historia górnictwa w Wielkiej Brytanii, a na deser nieustający serial o odzyskaniu kolejki na Kasprowy.
Dramat na rynku naftowym pogłębia się. Ropa Brent kosztuje już poniżej 37 dolarów za baryłkę w dostawach lutowych, najmniej od 11 lat. Tym razem przyczyną spadków są zapowiedzi Iranu, że po zniesieniu sankcji na początku 2016 roku zamierza uruchomić eksport i obciąć ceny ropy, wrzucając na rynek w ciągu kilka tygodni o pół miliona baryłek dziennie więcej i milion jeszcze w kilka tygodni później.
Arabia Saudyjska ogłosiła program oszczędnościowy w związku z niskimi cenami ropy naftowej. Cięcia wydatków, reforma subsydiów i prywatyzacja są głównymi jego składowymi. W tym roku deficyt finansów publicznych w Arabii doszedł do 15 procenta PKB (według innych szacunków 21 procent PKB), a wpływy z ropy spadły o 23 procent. Rząd zamierza stopniowo podnosić ceny, poczynając od benzyny i wody dla wszystkich, energii elektrycznej dla najzamożniejszych konsumentów i cen energii dla przemysłu. Przewiduje się wzrost PKB o ponad 3 procent w tym roku. Wydatki budżetu mają wynieść 840 mld saudyjskich riali w porównaniu z 1, 14 biliona w 2014 roku. Wpływy wyniosą tylko 514 mld riali, deficyt 326 mld riali (w tym roku wyniósł 367 mld). Kurs wynosi ok. 3,75 riali za dolara.
A szef McKinseya w Arabii Saudyjskiej snuje plany dla kraju nie uzależnionego już tak od ropy naftowej. Potencjalne pola rozwoju to przemysł wytwórczy (Arabia jest wielkim rynkiem m.in. na samochody, maszyny i inne dobra kapitałowe, a niewiele produkuje), eksploatacja minerałów, których Arabia ma znaczne pokłady, turystyka pielgrzymkowa, ale także wypoczynkowa. Wymaga to reform, podwyższenia produktywności, zmniejszania znaczenia niskopłatnych robotników cudzoziemskich, którzy stanowią połowę siły roboczej, rozwoju sektora prywatnego (70 procent miejsc pracy jest państwowych).
Portal wnp.pl za PAP cytuje obszerne omówienie prognoz dla Polski Merrill Lynch, który rozpoczyna je tak: „Nowy rząd PiS dokona znaczących zmian politycznych, jednak ich wpływ będzie mniejszy niż obawia się rynek. Duży nacisk, jaki ta partia kładzie na wzrost gospodarczy, oznacza, że powinien on utrzymać w 2016 r. dotychczasowe tempo ok. 3,5 proc. – wynika z najnowszej prognozy BofA Merrill Lynch na rok 2016”. I dalej (w skrócie): „Oczekujemy „gołębiego” nastawienia NBP w 2016 r. Możliwe jest obniżenie stóp procentowych o 25 pb w kwietniu. Następnie zakładamy utrzymanie stopy referencyjnej na poziomie 1,25 proc. do końca roku. Spodziewamy się, że średnia inflacja w 2016 r. wyniesie w Polsce 1,3 proc.”
Ukazała się aktualizacja raportu Illicit Financial Flows from Developing Countries: 2004-2013, przygotowywanego przez Global Financial Integrity. Według najnowszych dostępnych danych (2013) nielegalne transfery z Polski wyniosły 16,8 mld dolarów i były wyższe od średniej z lat 2004-2013, która wyniosła 9,0 mld. Dane GFI budzą wątpliwości ze względu na ogromne wahania z roku na rok (stąd GFI woli posługiwać się średnimi wieloletnimi). Na przykład dla Polski transfery nielegalne wyniosły zaledwie 651 mln dol. w 2006 roku, 9,7 mld w 2012 i wspomniane 16,8 mld dolarów w 2013.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zawiesiło przed upływem terminu nabór do rządowego programu „Studia dla wybitnych”, który miał zapewniać najlepszym studentom finansowanie studiów na najlepszych uczelniach świata. Nabór do programu ogłoszono na początku listopada. Resort nauki zapowiadał wtedy, że nabór potrwa do końca marca 2016 r. Nie wiadomo dlaczego program przerwano.
Martin Feldstein identyfikuje cztery ryzyka dla świata: Rosja (nadal siła nuklearna z Putinem na czele, który coraz bardziej polega w rządzeniu na sukcesach militarnych), Chiny (potencjał gospodarczy i militarny, który zaczyna być stosowany do osiągania celów strategicznych – sztuczne wyspy), Bliski Wschód (największym zagrożeniem jest konflikt sunnitów – Arabia Saudyjska , Kuwejt, Katar- z szyitami (Iran) oraz zagrożenia płynące z cyberprzestrzeni, które są tym większe, że nie mogą być kontrolowane przez granice i armie. Najważniejsze zagrożenie płynie z fałszywego oprogramowania, które mogłoby zniszczyć krytyczna infrastrukturę – sieci elektryczne, systemy kontroli ruchu powietrznego, systemy rurociągów ropy, dostawy wody, platformy finansowe itd. Przykładu zastosowania takiego oprogramowania ostatnio napłynęły z Rosji, Chin , Iranu i Korei Północnej.
Michael Boskin pisze co każdy region powinien zrobić, by jego szanse rozwojowe wzrosły, a wzrost gospodarczy nie był tak anemiczny. W Europie liderzy muszą przestać oczekiwać, że polityka monetarna rozwiąże ich problemy gospodarcze i zamiast tego szybciej i bardziej zdecydowanie wprowadzać rozwiązania likwidujące kryzysowe sytuacje, m.in. kryzys bankowy, walutowy, zarządzania i kryzys napływu imigrantów. Muszą wprowadzać rozwiązania fiskalne sprzyjające podaży, zmianom strukturalnym i rynkowi pracy, reformy regulacyjne w połączeniu ze zdroworozsądkowymi zmianami dla krajów peryferyjnych, jeśli chodzi o ich problemy fiskalne Boskim pisze także w telegraficznym skrócie o potrzebnych zmianach w Ameryce Łacińskiej, Japonii i Kanadzie, Afryce i Stanach Zjednoczonych.
O życiu i śmierci Króla Węgla pisze w krótkim eseju wykładowca Uniwersytetu w Cardiff w Walii Ben Curtis. W Wielkiej Brytanii właśnie zamknięta została ostatnia głębinowa kopalnia węgla kamiennego, mimo że 20 procent potrzeb energetycznych Wielkiej Brytanii zaspokajanych jest przez elektrownie węglowe. W szczytowym okresie Wielka Brytania miała w 1913 roku 1,1 miliona górników. Ponieważ już w latach 20. XX wieku płace stanowiły największe koszty, próby ich ograniczania prowadziły do wielkich strajków m.in. w 1926 roku, który zakończył się porażką górników.
W 1947 przemysł węglowy został znacjonalizowany. Jednak już w latach 60. uruchomione zostały programy zamykania kopalni ze względu na coraz powszechniejsze zużycie alternatywnych źródeł energii – ropy, gazu i energii nuklearnej. Spadek płac i likwidacja kopalni doprowadziły do strajku powszechnego w 1972 roku, który wywołał trzydniowy tydzień pracy i stan wyjątkowy. Kolejny strajk w 1974 roku także wygrali górnicy. Jednak w 1979 roku i 1983, po kolejnych zwycięskich wyborach dla konserwatystów i pani Margareth Thatcher narastało przekonanie, że wielka konfrontacja z górnikami jest nieuchronna. Doszło do niej w latach 1984-85 i zakończyła się klęską strajkujących. 10 lat później, to co zostało jeszcze z przemysłu węglowego, zostało sprywatyzowane. W 1979 było 235 tysięcy górników, w 1992 już tylko 32 tysiące, z czego wynika, że największe programy restrukturyzacyjne przeprowadzono jeszcze w okresie, gdy górnictwo było państwowe.
Komedia z kolejką na Kasprowym trwa. Minister infrastruktury polecił sprawdzenie, czy nie udałoby się unieważnić jej prywatyzacji. Za odzyskaniem kolejki – „tak znaczącej firmy” i „własności o charakterze symbolicznym” jest premier, prezydent i lider PiS. Nikt nigdy nie wyjaśnił, dlaczego kolejka nie może działać w ramach prywatnej firmy. Nacjonalizacja odbędzie się oczywiście na koszt podatników; żaden prezydent, premier i minister nie wyda na nią grosza z własnej kieszeni, choć można byłoby przecież zaproponować na przykład inwestycję obywatelską…
