Jacek Rostowski (c) Obserwator Finansowy
Rząd już zajmuje się założeniami do budżetu realizując w ten sposób plan uchwalenia ustawy budżetowej jeszcze przed jesiennymi wyborami do Sejmu. Tak przynajmniej wynika z porządku obrad Rady Ministrów publikowanego na stronach Kancelarii Premiera. Jak mówił pod koniec marca w wywiadzie dla Obserwatora Finansowego wiceminister finansów Ludwik Kotecki przyspieszenie prac nad budżetem to próba uniknięcia wikłania dyskusji nad planem dochodów i wydatków państwa w kampanię wyborczą. Poza tym rząd chce się skupić na obowiązkach, jakie będą wynikały z objęcia przez Polskę prezydencji w UE w połowie tego roku.
Główne założenia makroekonomiczne są zgodne z tym, co Ministerstwo Finansów przygotowało w aktualizacji wieloletniego planu finansowego państwa. Nad oboma projektami – założeń do budżetu i aktualizacją planu – prace są prowadzone równolegle. Według wcześniej publikowanych informacji w prasie w obu dokumentach przyjęto, że przyszłoroczny wzrost gospodarczy ma wynosić 4 proc, a inflacja średnioroczna nie przekroczy 2,8 proc.
Tempo wzrostu na poziomie 4 proc. w 2012 roku to nieco mniej, niż zakłada większość ekonomistów.
– My uważamy, że w przyszłym roku gospodarka będzie się rozwijać w tempie 4,6 proc. To dość optymistyczne założenie i dobrze, że ministerstwo w tym względzie jest bardziej konserwatywne – mówi Maciej Reluga, główny ekonomista BZ WBK. I dodaje, że resort nie może postąpić inaczej, skoro zdecydował się zakładać, jaki będzie wzrost gospodarczy w przyszłym roku na początku drugiego kwartału roku obecnego.
Zdaniem Piotra Kalisza, głównego ekonomisty banku Citi Handlowy plany MF nie należą do najostrożniejszych, ale na obecnym etapie można je zaakceptować.
– Założenie nie są sztucznie zawyżone tylko po to, żeby utrzymać deficyt na niskim poziomie. Przy tak dużym stopniu ogólności, z jakim mamy na razie do czynienia, można je przyjąć – mówi. I dodaje, że resort finansów ma rację, gdy uzasadnia wzrost gospodarczy rozwijającym się popytem wewnętrznym.
– Oczywiście i tutaj najważniejsze będą szczegóły, czyli co będzie generowało wzrost popytu. Co innego, gdy wynika on ze wzrostu zapasów, a co innego, gdy z większego spożycia. Z pewnością jednak trudno zakładać, że gospodarka będzie się rozwijała dzięki szybszemu eksportowi. On raczej będzie hamował ze względu na osłabienie popytu zewnętrznego – mówi Piotr Kalisz.
Zdaniem ekonomisty Citi Handlowego można się zastanawiać, czy założenia dotyczące wzrostu gospodarczego i znacznego obniżenia deficytu w następnych latach są ze sobą spójne. Zwłaszcza biorąc pod uwagę duży margines błędu, z jakim wiąże prognozowanie wielkości makroekonomicznych na półtora roku do przodu.
– Z jednej strony mamy zacieśnienie fiskalne, z drugiej solidne tempo wzrostu PKB. Przy dążeniu do zmniejszenia deficytu należałoby raczej zakładać wyhamowanie wzrostu gospodarczego. Być może Ministerstwo Finansów zechce to wyjaśnić – mówi Piotr Kalisz. A plan obniżenia deficytu finansów publicznych do niespełna 47 mld zl w 2012 roku nazywa bardzo ambitnym.
Eksperci z którymi rozmawialiśmy zwracają uwagę na jeszcze jeden szczegół w projekcie założeń do budżetu. MF stosuje też kolejny zabieg, po który ministrowie finansów sięgali w przeszłości bardzo często. Chodzi o niedoszacowanie wzrostu inflacji. Jeśli prognoza wskaźnika wzrostu cen będzie zaniżona, wówczas przewidywane dochody również trzeba zapisać w projekcie budżetu na odpowiednio niższym poziomie. To ogranicza wzrost wydatków – resortowi finansów łatwiej wówczas uzasadnić odmowę tłumacząc ją ograniczonym zasobem środków.
Ministerstwo Finansów zapisało w założeniach na przyszły rok, że inflacja wyniesie średnio 2,8 proc.
– Żeby zrealizować ten plan wskaźnik wzrostu cen musiałby bardzo szybko zejść do celu inflacyjnego NBP, czyli 2,5 proc. A na to na razie się nie zanosi. Chyba, że np. MF zakłada duże umocnienie złotego, dzięki czemu presja na wzrost cen towarów z importu byłaby niższa – mówi Maciej Reluga.
Inflacja w lutym wynosiła 3,6 proc., a oczekiwania inflacyjne w marcu gwałtownie wzrosły. Teraz gospodarstwa domowe spodziewają się wzrostu wskaźnika w ciągu najbliższych 12 miesięcy do 4,6 proc. Miesiąc wcześniej było to 3,2 proc.
Jeśli inflacja będzie wyższa niż dziś zakłada MF, resort czeka pozytywna niespodzianka: wpływy do budżetu będą wyższe, niż zapisane w ustawie. To przez wyższy VAT płacony przecież od cen towarów i usług.
– Inna pozytywna niespodzianka to nominalny wzrost PKB brany pod uwagę przy wyliczaniu relacji długu i deficytu do PKB. Według założeń MF wyniesie on 6,8 proc. Według naszych prognoz będzie aż o 1 pkt proc. wyższy – mówi Maciej Reluga.
Ekonomista dodaje, że jest też druga strona medalu: jeśli inflacja będzie wyższa od zakładanej przez MF inwestorzy mogą zażądać tzw. wyższej premii za ryzyko przy zakupie polskich obligacji skarbowych. A to może oznaczać wzrost rentowności tych papierów.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
