Ilość zatrzymywanego suszu tytoniowego, uznanego za nielegalny, rośnie lawinowo. (CC By-NC incurable_hippie)
– 30 proc. rynku tytoniu do palenia jest zaspokajane przez nielegalną produkcję tytoniu pociętego z suszu tytoniowego. Straty na tym procederze wynoszą ok. 400 tys. zł – potwierdza Jacek Kapica, wiceminister finansów, szef Służby Celnej.
Handel liściem tytoniowym na razie jest legalny. Natomiast nielegalna jest sprzedaż tytoniu, czy suszu tytoniowego, z przeznaczeniem na produkcję papierosów, od której wytwórca nie płaci akcyzy. Z ministerialnych statystyk wynika, że ilość zatrzymywanego suszu tytoniowego, uznanego za nielegalny, rośnie lawinowo. W 2010 r. były to 134 tony, w 2011 r. – 238 ton, a w I połowie tego roku już 180 ton.
Dlaczego resort finansów uznaje za nadużycie handel suszem, który nie jest przecież prawem zabroniony? Urzędnicy wyjaśniają, że susz jest sprzedawany z przeznaczeniem do produkcji papierosów, a to już jest nielegalne. I nie chodzi tu o domowe skręcanie lecz o masową wytwórczość, bo taką skalę ma już ta działalność.
Jak uznać susz tytoniowy za tytoń do palenia będący wyrobem akcyzowym? Wystarczy go pociąć lub inaczej podzielić. Dlaczego więc produkt ten nie był dotychczas opodatkowany?
Wiceminister Jacek Kapica tłumaczy to tym, że przepisy unijne za produkt akcyzowy uznają tytoń cięty, a nie susz tytoniowy. Każde państwo członkowskie może zaś nakładać podatek konsumpcyjny na różne wyroby. U nas podatkiem konsumpcyjnym jest akcyza, dlatego kiedyś tym podatkiem były objęte np. kosmetyki. Teraz – ze względu na rosnącą skalę działań, które resort finansów uznał za nadużycia – akcyza będzie nałożona na susz tytoniowy. Ma to umożliwić kontrolę obrotu suszem tytoniowym oraz ściganie nadużyć w tym zakresie.
Ponadto do 2010 r. uprawy tytoniu podlegały kontraktacji. Zatem każdy, kto go uprawiał miał obowiązek zawrzeć umowę z legalnym odbiorcą. W związku z tym nie można było swobodnie uprawiać tytoniu i swobodnie nim na rynku obracać. Te zasady się zmieniły, bo skończyły się dopłaty unijne do tytoniu, Unii nie zależało już na utrzymaniu obowiązku kontraktacji. Ministerstwo Rolnictwa zniosło zatem ten obowiązek.
– MF zgłaszał wtedy uwagi do resortu rolnictwa, że możemy mieć do czynienia z nierejestrowanym obrotem liściem tytoniowym. W związku z tym postanowiliśmy zaproponować przepisy, które będą przewidywać rejestrację upraw tytoniu z powodów zdrowotnych i dla celów akcyzowych. Ostatecznie założenia takich zmian przepisów ujęto w harmonogramie prac rządu – stwierdza Jacek Kapica.
Dodaje, że problem urósł do takiego poziomu, że niebezpieczne dla budżetu byłoby dłuższe oczekiwanie na przepisy, które nakażą zgłaszanie upraw tytoniu. Stąd pomysł, aby nałożyć akcyzę na susz tytoniowy.
Propozycje tych przepisów zostały właśnie opublikowane w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej.
– To jedyne, co resort finansów może zrobić w ramach swoich kompetencji. Zmieniając ustawę akcyzową, opodatkowaniem obejmiemy obrót suszem tytoniowym. Słabością tego rozwiązania będzie to, że nadal uprawy tytoniu pozostaną poza regulacją – mówi minister Kapica.
Ta furtka zostanie zamknięta w momencie wprowadzenia obowiązku zgłoszenia upraw tytoniu do Agencji Rynku Rolnego.
W projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej susz tytoniowy został ujęty w katalogu wyrobów akcyzowych oraz opodatkowany akcyzą, gdy jest on sprzedawany innym podmiotom niż będące pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi lub podmiotami prowadzącymi składy podatkowe. Projekt przewiduje również opodatkowanie akcyzą importu i nabycia wewnątrzwspólnotowego suszu tytoniowego, gdy czynności te są dokonywane przez podmioty inne niż podmioty będące pośredniczącymi podmiotami tytoniowymi lub podmiotami prowadzącymi składy podatkowe.
Opodatkowane też będzie nabycie lub posiadanie suszu przez inny podmiot niż podmiot prowadzący skład podatkowy lub pośredniczący podmiot tytoniowy, jeżeli nie została od niego zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który sprzedał ten suszu.
– Oznacza to, że nie będzie powstawał obowiązek podatkowy w stosunku do podmiotu posiadającego susz tytoniowy, który sam go wyprodukował, np. w przypadku plantatora – uspokaja Jacek Kapica.
Projekt przewiduje obowiązek wprowadzania suszu do sprzedaży w opakowaniach jednostkowych, oklejonych znakami akcyzy a nie luzem w sytuacji sprzedaży do podmiotów innych niż prowadzący skład podatkowy i pośredniczący podmiot tytoniowy.
Stawka akcyzy na susz tytoniowy ma wynieść dokładnie tyle samo, ile na tytoń do palenia, czyli od 1 stycznia 2013 r. ma to być 218,40 zł za każdy kilogram. W przypadku naruszenia obowiązków oznaczania suszu znakami akcyzy, stawka wyniesie 436,80 zł za każdy kilogram.
– Jeśli podatnik nie naniesie banderol na susz lub nie zapłaci od niego akcyzy będzie podlegał grzywnom przewidzianym w kodeksie karnym skarbowym. Odpowiednie regulacje również tam zostaną wprowadzone – dodaje wiceminister finansów.
Wprowadzenie akcyzy na susz tytoniowy to nie jedyna zmiana, którą planuje resort finansów. Od 1 stycznia 2013 r. akcyza na papierosy wzrośnie o 5 proc. Stawka kwotowa będzie wynosić 222,58 zł/1000 szt. Zamiast obecnych 170,97 zł/1000 szt. Z kolei stawka procentowa zostanie obniżona do 25,00 proc. Ten ruch spowoduje, że palacze zapłacą za paczkę papierosów o ok. 60 gr więcej.
Decyzja o podwyżce akcyzy na papierosy podyktowana jest koniecznością osiągnięcia w przyszłości unijnych minimów opodatkowania w tym zakresie. Z dyrektywy Rady 2011/64/UE z 21 czerwca 2011 r. wynika bowiem, że od 1 stycznia 2014 r. minimalny całkowity podatek akcyzowy na papierosy wynieść ma co najmniej 60 proc. średniej ważonej detalicznej ceny sprzedaży papierosów dopuszczonych do konsumpcji, przy czym podatek ten musi wynieść nie mniej niż 90 euro na 1000 sztuk od wszystkich papierosów. Polska uzyskała okres przejściowy do 31 grudnia 2017 r. na podwyższenie stawek akcyzy do tego poziomu. Aby 1 stycznia 2018 r. nie nastąpiła drastyczna podwyżka podatku na te wyroby, resort finansów co roku podnosi stawki akcyzy na papierosy.
MF zaproponował także zwiększenie obciążenia podatkowego innych wyrobów tytoniowych – tytoniu do palenia (ciętego tytoniu do ręcznego sporządzania papierosów i innego tytoniu do palenia, tj. tytoniu fajkowego) oraz cygar i cygaretek.
Minister finansów zaproponował również zmianę relacji między składnikiem kwotowym i procentowym opodatkowania akcyzą papierosów i tytoniu do palenia, polegającą na wzroście stawki kwotowej i zastosowaniu stawki procentowej obniżonej, z aktualnego poziomu 31,41 proc., do 25 proc.
W związku z tym, od 1 stycznia 2013 r. stawki podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe mają wynosić:
– na papierosy: stawka kwotowa – 222,58 zł/1000 sztuk i stawka procentowa w wysokości 25,00 proc. maksymalnej ceny detalicznej,
– na tytoń do palenia: stawka kwotowa – 153,98 zł/kg i stawka procentowa 25proc. maksymalnej ceny detalicznej,
– cygara i cygaretki 266,90 zł/1000 sztuk.
– Założyliśmy, że w przypadku papierosów podwyżka akcyzy ogółem wyniesie 5 proc., co wymaga podwyższenia stawki kwotowej z dotychczasowego poziomu 170,97 zł/1000 szt. do 222,58 zł/1000 szt., przy obniżonej stawce procentowej do poziomu 25,00 proc. – wyjaśnia Jacek Kapica.
Według MF system z większym udziałem stawki kwotowej akcyzy jest korzystniejszy dla budżetu z punktu widzenia pewności i stabilności wpływów budżetowych, bowiem zmniejszy się oddziaływanie producentów, importerów i nabywców wewnątrzwspólnotowych na wysokość tych wpływów z tytułu podatku akcyzowego. Zmniejsza się ryzyko obniżania poziomu cen detalicznych wyrobów tytoniowych i tym samym generowania strat z wpływów z akcyzy, z części procentowej podatku akcyzowego od tych wyrobów.
– System z większym udziałem stawki kwotowej powoduje wzrosty cen na wszystkie wyroby tytoniowe, a w nieco większym stopniu wyższe wzrosty cen na wyroby tańsze – argumentuje wiceminister finansów.
Jakie skutki ma coroczna podwyżka akcyzy na papierosy?
– Spada liczba palaczy, a wpływy budżetowe z tego tytułu są na stałym poziomie. A co ważne nie odnotowujemy wzrostu szarej strefy. Osiągnęliśmy więc zakładany cel – odpowiada Jacek Kapica.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
