Proces cyklicznego spowolnienia koniunktury rozpoczął się już na przełomie lat 2018/2019. Zarówno aktualny, jak i prognozowany przebieg wskaźnika sytuacji bieżącej byłby zbliżony nawet wówczas, gdyby nie wybuchła pandemia koronawirusa – piszą ekonomiści NBP w szybkim monitoringu przedsiębiorstw.
Syntetyczny wskaźnik sytuacji przedsiębiorstw w pierwszym kwartale 2021 roku ukształtował się na poziomie zbliżonym do neutralnego. Na wykresie zbliżamy się od dołu do odczytu zero podczas gdy np. na przełomie 2009 i 2010 roku wskaźnik wynosił minus 4, a na przełomie 2007 i 2008 roku plus 4.
„Neutralna pozycja koniunktury zostanie osiągnięta w drugiej połowie 2021 roku, a wyraźnie pozytywnych wartości wskaźnika sytuacji bieżącej można oczekiwać w drugiej połowie 2022 roku” – spodziewają się autorzy kwietniowego szybkiego monitoringu.
„Warto zauważyć, że proces cyklicznego spowolnienia koniunktury rozpoczął się już na przełomie lat 2018/2019. Przeprowadzone symulacje sugerują, że zarówno aktualny, jak i prognozowany przebieg wskaźnika sytuacji bieżącej byłby zbliżony nawet wówczas, gdyby nie wybuchła pandemia koronawirusa. W świetle tych symulacji pandemia koronawirusa doprowadziła przede wszystkim do szybszego (o ok. pół roku) osiągnięcia lokalnego minimum cyklu koniunkturalnego” – czytamy w raporcie.
Pandemia koronawirusa doprowadziła do szybszego o około pół roku osiągnięcia lokalnego minimum cyklu koniunkturalnego.
Jest to jednak wniosek warunkowy, oparty na założeniu, że pandemia będzie dla firm szokiem przejściowym i krótkotrwałym. Na podstawie kwietniowej edycji monitoringu można to jednak powoli zakładać. W dobrej lub bardzo dobrej sytuacji znajduje się bowiem ponad 74 proc. firm objętych badaniem (choć różni się to między branżami, zależnie od stopnia restrykcji związanych z pandemią).
„W pierwszym kwartale, podobnie jak w ciągu ostatniego roku, respondenci deklarują, że na czele ich problemów znalazły się skutki pandemii COVID-19 i związany z tym spadek popytu. Warto zauważyć, że skala tych trudności od dwóch kwartałów nie wzrasta, choć sytuacja pozostaje zróżnicowana w poszczególnych przekrojach. Jednocześnie maleje jednak odsetek przedsiębiorstw, które deklarują brak jakichkolwiek poważnych problemów ograniczających ich działalność. Oznacza to, że zdaniem przedsiębiorców rosną inne trudności. Zwracają oni uwagę zwłaszcza na wzrost kosztów wywołany wzrostem cen surowców i produktów zaopatrzeniowych. Rośnie też grupa firm oceniających jako niekorzystne zmiany wprowadzanych regulacji prawnych, w tym głównie w obszarze prawa podatkowego” – czytamy w raporcie NBP.
Firmom sprzyja jednak wysoki poziom płynności. Wskaźnik płynności gotówkowej osiągnął wręcz historyczne maksimum. Poprawiają się też prognozy inwestycji oraz prognozy zatrudnienia.
Po czasie widać więc, że spadek aktywności gospodarczej w wyniku administracyjnych decyzji w odpowiedzi na pandemię był głęboki i szybki, ale bezprecedensowo szybkie było też odbicie. Na kluczowych wykresach wyrysowała się litera „V”.
W raporcie NBP znajduje się nawet ramka porównująca spowolnienie z 2020 roku ze spowolnieniem lat 2008/2009. Ich przyczyny były różne, ale – co ciekawe – moment w ramach faz cyklu koniunkturalnego zbliżony. I tak można założyć, że po bardzo wysokim wzroście w latach 2006-2007 polska gospodarka weszła w fazę spowolnienia, które jeszcze wzmocnił upadek banku Lehman Brothers. Ponad dekadę później historia się zrymowała – po osiągnięciu wysokiego poziomu koniunktury w latach 2017-2019, rozpoczął się proces spowolnienia, które przyśpieszył w 2020 roku szok w postaci pandemii koronawirusa.
Po wysokim wzroście w latach 2006-2007 gospodarka weszła w fazę spowolnienia, które jeszcze wzmocnił upadek banku Lehman Brothers. Ponad dekadę później historia się zrymowała.
Różnice można porównać choćby patrząc na dane o sprzedaży w obu okresach. Poprzednie spowolnienie było poprzedzone stopniowym osłabianiem dynamiki eksportu w latach 2006-2008, a obecne poprzedził spadek dynamiki sprzedaży krajowej w latach 2017-2019.
„W latach 2008/2009 trajektorie dynamik sprzedaży krajowej i zagranicznej miały kształt przekrzywionej w lewo litery „L” – zarówno osłabienie, jak i późniejsze odbicie koniunktury było rozłożone w czasie na okres mniej więcej dwóch lat. W 2020 roku wykresy dynamik sprzedaży krajowej i zagranicznej przyjęły natomiast kształt litery „V” z bardzo gwałtownym spadkiem, ale i odbudową sprzedaży” – czytamy w raporcie NBP.
Oba spowolnienia różni też stopień dotkliwości dla poszczególnych branż. To z lat 2008/2009 było płytsze w kategoriach zagregowanej sprzedaży, ale dotknęło większość firm. Spowolnienie z 2020 roku miało już inną naturę – ograniczeniom administracyjnym zostały poddane niektóre branże, podczas gdy inne doświadczyły nawet wysokiego wzrostu popytu.
Pozostaje mieć nadzieję, że w miarę znoszenia kolejnych ograniczeń zeszłoroczne spowolnienie zostanie tylko statystyczną anomalią, a nie prawdziwym długotrwałym kryzysem. O ile oczywiście sytuacja epidemiczna na to pozwoli.
W 2024 r. do urn wyborczych na całym świecie pójdzie bezprecedensowa liczba wyborców. Już dawno zauważono, że w okresie poprzedzającym wybory sprawujący władzę politycy mają tendencję do angażowania się w ekspansywną politykę fiskalną (i tam, gdzie to możliwe, monetarną) aby pobudzić gospodarkę, a tym samym zwiększyć swoje szanse wyborcze. W niniejszym artykule idziemy nieco dalej i koncentrujemy się na kursach walutowych. Stwierdzamy, że waluty często tracą na wartości po wyborach, ponieważ wysiłki rządzących z okresu przedwyborczego zmierzające do zawyżenia wartości waluty są w późniejszym okresie niwelowane, a nowy rząd musi borykać się z wyczerpanymi rezerwami i deficytem na rachunku obrotów bieżących.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
Rada Polityki Pieniężnej weszła w cykl obniżek stóp procentowych w lipcu. Główną przesłanką dla tej decyzji były prognozy szybkiego spadku inflacji zawarte w lipcowej projekcji Narodowego Banku Polskiego. Warto zauważyć jednak, że te szacunki obarczone są sporą niepewnością – tym samym same decyzje dotyczące stóp procentowych powinny być ostrożne.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Osoby inwestujące w fundusze ETF często posiadają także obligacje i akcje pojedynczych spółek – powiedział w rozmowie dla „Obserwatora Finansowego”, Artur Wiśniewski, pomysłodawca ogólnopolskiego badania „ETF w portfelu”.
Jeśli Unia Europejska postawi na protekcjonizm, stanie się gospodarczym skansenem. Szczególnie jeśli w fazę silnych wojen celnych weszły Stany Zjednoczone, a Chiny zrobią zapewne kroki odwetowe. Nie dokładajmy do tego pieca.
Zawirowania w polityce handlowej, spowodowane działaniami nowej administracji USA, doprowadziły nie tylko do erozji zaufania do tego kraju, ale także zrodziły obawy o to, czy globalna stabilność finansowa nadal może się opierać na wsparciu ze strony Fed – historycznie bowiem linie swapowe amerykańskiego banku centralnego pomagały przywrócić stabilność finansową w czasach kryzysu.
Zielony wodór, czyli wytwarzany bez udziału paliw kopalnych, ma odegrać istotną rolę w światowej transformacji energetycznej. W Europie jego udział w podaży energii rośne, choć powoli. Główną barierą na rynku są koszty.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
To już nie science fiction. Sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w sektorze publicznym w wielu krajach, także w Polsce. Wiążą się z tym korzyści, ale również istotne wyzwania. Często etyczne.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Chcę podkreślić bardzo stanowczo […] do czego Rada mnie upoważniła. Dostosowanie nie oznacza automatycznie początku cyklu obniżek – mówił prof. Adam Glapiński, prezes NBP, po pierwszej od października 2023 r. obniżce stóp procentowych.
Instytucje finansowe jedna po drugiej przyswajają sztuczną inteligencję. Czy aby nie kosztem stabilności finansowej? W artykule przekonujemy, że sztuczna inteligencja (AI) rodzi nowe zagrożenia dla stabilności finansowej – na które odpowiednie władze mogą nie być przygotowane.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
