Autor: Marek Pielach

Dziennikarz Obserwatora Finansowego, specjalizuje się w makroekonomii i finansach publicznych

Duże firmy inwestują, małe ciągle czekają

Przedsiębiorstwa z udziałem skarbu państwa, duzi eksporterzy oraz z branż energetycznej i transportowej - tylko te firmy inwestują. Większość małych i średnich przedsiębiorstw wciąż nie wydaje pieniędzy i raczej zwalnia niż zatrudnia pracowników.  Poprawa spodziewana jest w połowie 2014 roku  - wynika z badania przeprowadzonego przez NBP.

Duże firmy inwestują, małe ciągle czekają

(infografika D.Gąszczyk/ CC BY-SA by Loozrboy)

„Szybki Monitoring NBP. Informacja o kondycji sektora przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem stanu koniunktury”, którego wyniki właśnie opublikowano jest powtarzanym co kwartał badaniem ankietowym, które we wrześniu objęło 1316 przedsiębiorstw z całej Polski. W próbie przeważają jednak duże firmy, a małe są niedoreprezentowane.

Wyniki wrześniowej edycji badania sugerują, że koniunktura istotnie poprawi się najwcześniej w połowie 2014 roku. Tym samym spodziewane poważniejsze ożywienie z kwartału na kwartał odsuwa się w czasie. Pocieszające jest jednak to, że dołek nastrojów minęliśmy w zeszłym kwartale – wynika z badania.

„Największą poprawę wskaźnika nowych inwestycji zanotowały transport i energetyka i są to obszary, gdzie obecnie rozpoczyna się najwięcej nowych inwestycji. Energetyka także we wcześniejszych edycjach badania wyróżniała się w próbie wyższym poziomem aktywności inwestycyjnej (więcej nowo rozpoczynanych projektów, dodatnie prognozy wzrostu nakładów) natomiast ożywienie w transporcie jest nowym zjawiskiem” – czytamy w komentarzu do wyników badania.

Na wielkość inwestycji wpływa w dużej mierze wielkość przedsiębiorstwa. Obecnie pieniądze na nowe projekty wydają tylko zatrudniające ponad 2000 osób firmy z udziałem Skarbu Państwa (np. poszukujące gazu łupkowego), a z sektora prywatnego tylko najwięksi eksporterzy.

(infografika Darek Gąszczyk)

(infografika Darek Gąszczyk)

– Na wykresie widać, że sektor prywatny pełznie po dnie w zasadzie od 2009 roku podczas gdy sektor publiczny inwestuje na dość dużą skalę. Oczywiście otwarte pozostaje pytanie na ile to wynika z rzeczywistych potrzeb firm, a na ile te inwestycje są wymuszone np. decyzjami ministra – mówi Katarzyna Puchalska z Instytutu Ekonomicznego NBP.

– Kiedy pytamy małe przedsiębiorstwa czemu nie inwestują mówią, że nie mają po co. Nie widzą żadnego projektu, który można by zrealizować i osiągać z tego tytułu zyski. Małe firmy wciąż mają też niewykorzystane moce produkcyjne – dodaje Katarzyna Puchalska

Powstało zatem błędne koło  – firmy ograniczają inwestycje i obniżają płace czekając na lepszą koniunkturę, a ta nie nadchodzi z powodu mniejszych inwestycji i niepewności konsumentów.

Z badania NBP wynika, że tak jak w przeszłości, w czasach spowolnienia gospodarczego stosunkowo nieźle radzą sobie eksporterzy. Czynnikami im sprzyjającymi są wysoka opłacalność sprzedaży zagranicznej i niska bariera kursu walutowego. We wrześniowym badaniu bariera kursu była najniższa w historii.

Dlatego dobre wyniki notuje handel hurtowy oraz pojazdami samochodowymi. Te sektory, które zależą od popytu krajowego – jak handel detaliczny, usługi czy zamykające stawkę budownictwo – patrzą w przyszłość z o wiele mniejszym optymizmem.

W samym III kwartale zmiany sytuacji w obrębie obserwowanych branż były zróżnicowane. Poprawę zanotowały przede wszystkim: przetwórstwo przemysłowe, budownictwo oraz eksporterzy. O pogorszeniu kondycji poinformowały branże usługowe, w tym zwłaszcza firmy świadczące usługi dla osób fizycznych oraz oferujące usługi nierynkowe.

Oczywiście jeśli spodziewane ożywienie gospodarcze nastąpi i pobudzi także popyt krajowy wymienione powyżej branże powinny to odczuć. Dopiero wtedy jest także szansa na nowe miejsca pracy, bo choć prognozy zatrudnienia na IV kwartale 2013 r. poprawiły się w relacji do poprzedniego kwartału oraz w relacji rocznej, to zatrudnienie może nadal się zmniejszać. Spadek będzie jednak niewielki.

Wzrost zatrudnienia spodziewany jest w przemyśle przetwórczym, w handlu oraz w dużych przedsiębiorstwach, a podwyżki tylko w największych badanych podmiotach – szczególnie w górnictwie i energetyce. Najwięcej redukcji wynagrodzeń nadal będziemy obserwować w budownictwie.

Z badań polskich firm wyłania się jeszcze jedna prawidłowość – niezależnie od tego czy zatrudniają one kilka, czy kilka tysięcy osób tak samo unikają kredytów bankowych. Środki na rozwój pochodzą niemal wyłącznie z wypracowanych przez firmę zysków. Dlatego właśnie pierwsze kredyty są dobrym wskaźnikiem poprawy koniunktury.

„Zwiększony popyt na finansowanie kredytem jest szczególnie widoczny w grupie dużych i bardzo dużych przedsiębiorstw. Wzrost ten może oznaczać, że stopniowo zmienia się ocena ryzyka w przedsiębiorstwach i część inwestorów decyduje się na rozpoczęcie większych przedsięwzięć” – czytamy w komentarzu do wyników badania.

Małe firmy także zaczęły patrzeć w stronę banków dzięki programowi gwarancji rządowych de minimis. Zainicjowany pod koniec I kwartału program finansowania w postaci kredytu obrotowego zainteresował około 17 proc. ankietowanych przez NBP  przedsiębiorstw z sektora MSP.

Według Banku Gospodarstwa Krajowego – na koniec września z programu w całym kraju skorzystało niemal 20 tys. przedsiębiorstw, udzielono gwarancji na  kwotę 4,2 mld zł, co przełożyło się na 7,2 mld zł kredytów.

Całość raportu na stronie NBP

OF

(infografika D.Gąszczyk/ CC BY-SA by Loozrboy)
(infografika Darek Gąszczyk)
Wskaźnik-nowych-inwestycji-w-podziale-wg.-wielkości-zatrudnienia

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Małe firmy urosną na cyfrach

Kategoria: Trendy gospodarcze
W czasie pandemii większość środków pomocy publicznej dla przedsiębiorstw służyła ratowaniu miejsc pracy w wielkich firmach. Uodpornienie gospodarek na przyszłe kryzysy zależeć będzie od postępów w cyfryzacji. Skorzystają na tym w większym stopniu MŚP.
Małe firmy urosną na cyfrach

Tydzień w gospodarce

Kategoria: Raporty
Przegląd wydarzeń gospodarczych ubiegłego tygodnia (09–13.05.2022) – źródło: dignitynews.eu
Tydzień w gospodarce