W Europie firm wolniej przybywa niż ubywa

Wysoka inflacja pogarsza warunki prowadzenia biznesu w krajach UE. Z kwartału na kwartał maleje liczba firm otwierających działalność gospodarczą i przybywa upadających. W Polsce biznes na razie wychodzi obronną ręką. Maleje wprawdzie liczba rejestracji, ale mniej jest także upadłości.

W warunkach szybkiego wzrostu cen, nie doświadczanego w wielu krajach Unii Europejskiej od wielu dziesięcioleci, coraz trudniej oszacować koszty prowadzenia działalności gospodarczej i możliwe z niej przychody. Dezaktualizują się wcześniejsze biznesplany. Nawet budżetowe wsparcie jakiego udzielają rządy przedsiębiorstwom dla przezwyciężenia ekonomicznych skutków pandemii może dla wielu z nich okazać się niewystarczające do utrzymania swojej biznesowej aktywności.

Dobrym barometrem stanu biznesowych nastrojów są publikowane w kwartalnym rytmie przez Eurostat dane dotyczące liczby rejestracji nowych przedsiębiorstw oraz bankructw w krajach Unii Europejskiej i kilku europejskich krajów pozaunijnych. Najnowsze informacje wskazują, ze w II kwartale 2022 r. liczba rejestracji zmalała w 27 krajach UE w porównaniu z I kwartałem bieżącego roku o 1,2 proc., a liczba firm, które ogłosiły bankructwo wzrosła w tym samym czasie o 2,2 proc. Porównanie to uwzględnia różnice sezonowe i kalendarzowe. Dane te dotyczą wszystkich przedsiębiorstw – przemysłowych, budowlanych i świadczących usługi rynkowe, poza administracją publiczną oraz sektorem obrony.

W II kwartale 2022 r. liczba rejestracji zmalała w 27 krajach UE w porównaniu z I kwartałem br. o 1,2 proc., a liczba firm, które ogłosiły bankructwo wzrosła o 2,2 proc.

Eurostat publikuje kwartalne dane dotyczące rejestracji nowych firm oraz liczby ich upadłości od 2015 r. Do końca 2020 r. były one zbierane na zasadzie dobrowolnej. Dlatego też europejska instytucja statystyczna radzi patrzeć na wcześniejsze dane z pewną dozą ostrożności.

Do wybuchu pandemii koronawirusa informacje te były generalnie optymistyczne. W I kwartale 2020 r. w krajach UE liczba rejestracji nowych firm była wprawdzie o 12,5 proc. niższa niż w I kwartale 2019 r., ale nadal o 17,2 proc. wyższa niż przeciętnie w 2015 r. Liczba odnotowanych bankructw była niższa o 14 proc. niż na początku 2019 r. i o 18,1 proc. niższa niż przeciętnie w 2015 r.

Pandemia wbrew pozorom pobudziła przedsiębiorczość

W Polsce – dla porównania – liczba nowych rejestracji była w I kwartale 2020 r. o 11,8 proc. niższa niż na początku 2019 r., ale wciąż pozostawała na niemal tym samym poziomie co przeciętnie w 2015 r. Liczba bankructw zanotowanych w momencie wybuchu pandemii, w I kwartale 2020 r., była w naszym kraju o 8,3 proc. niższa niż w I kwartale 2019 r. i przyjmując za 100 wyniki z 2015 r. o 22,8 proc. niższa niż 5 lat wcześniej.

Wybuch pandemii przerwał wieloletnią dobrą biznesową koniunkturę. Najgorszy był II kwartał 2020 r., kiedy liczba rejestracji nowych firm zmalała w całej UE w porównaniu z w miarę spokojnym jeszcze I kwartałem tego samego roku o 23,1 proc. Największy spadek gotowości podjęcia działalności gospodarczej zanotowano w tym czasie w Irlandii (spadek liczby rejestracji o 44,8 proc.) oraz w Hiszpanii (spadek o 43,4 proc.). W całej UE jedynie w Holandii i na Litwie liczba rejestracji nowych firm pomimo wybuchu pandemii wzrosła w porównaniu z I kwartałem o – odpowiednio – 9,3 oraz o 7,4 proc. W Polsce – dla porównania – liczba rejestracji nowych firm zmniejszyła się w tym czasie o 27,0 proc.

Wybuch pandemii przerwał wieloletnią dobrą biznesową koniunkturę. Najgorszy był II kwartał 2020 r., kiedy liczba rejestracji nowych firm zmalała w całej UE w porównaniu z I kwartałem o 23,1 proc.

Pomór wśród istniejących już przedsiębiorstw w licznych krajach UE przyniósł dopiero kolejny – trzeci kwartał 2020 r. Pomimo programów budżetowej pomocy liczba bankructw firm wzrosła w tym czasie w całej Unii aż o 17,6 proc. Największy wzrost liczby plajt, o 175,3 proc., zanotowano na Cyprze. Niewiele mniejszy – o 160,9 proc. – we Włoszech. Gwałtownych przyrostów upadłości przedsiębiorstw doświadczyły także Hiszpania i Belgia. W Polsce ich liczba zmalała w porównaniu z wcześniejszym kwartałem o 13,7 proc.

Kolejne „pandemiczne” kwartały w działalności przedsiębiorstw były bardzo zmienne. Po wyraźnej poprawie koniunktury w II kwartale 2021 r. warunki działania firm zaczął ponownie pogarszać wzrost inflacji. Począwszy od III kwartału 2021 r. aż do dziś, z wyjątkiem IV kwartału minionego roku, liczba rejestracji nowych firm w całej Unii Europejskiej maleje. Najdłuższe okresy spadku (po cztery kolejne kwartały) zanotowane zostały w Belgii, Hiszpanii, Luksemburgu, a poza UE, w Norwegii. W Hiszpanii i Belgii od czterech, a nawet od pięciu kwartałów wzrasta też liczba upadłości.

W Polsce liczba rejestracji nowych firm malała w dwóch ostatnich kwartałach. W I kwartale 2022 r. było ich (porównanie z wcześniejszym kwartałem, dane „odsezonowane”) o 1,5 proc. mniej. W II kwartale spadek ten nieco przyspieszył – liczba nowych rejestracji zmniejszyła się o kolejne 3,9 proc. Niedoścignionym liderem w skali całej UE była w II kwartale 2022 r. Rumunia, gdzie liczba nowych rejestracji wzrosła aż o 20,9 proc. Korzystnie na tle unijnym wyróżniła się w II kwartale 2022 r. także Portugalia (wzrost o 7,7 proc.) i Słowacja (wzrost o 6,7 proc.).

Statystyka upadłości najgorzej wypadła w II kwartale 2022 r. w Łotwie, gdzie ich liczba wzrosła w tym czasie aż o 74,4 proc. Źle pod tym względem wygląda sytuacja w Belgii, gdzie w II kwartale liczba bankructw wzrosła w porównaniu z pierwszymi trzema miesiącami 2022 r. o 14,7 proc. W Danii ich liczba wzrosła w tym czasie o 11,9 proc. W Polsce w okresie dwóch ostatnich kwartałów (w pierwszym i w drugim w 2022 r.) liczba plajt zmniejszyła się o 3,6 i o 5,3 proc.

Dane Eurostatu pozwalają przyjrzeć się jak zmienia się w ostatnich kwartałach liczba rejestracji nowych firm oraz upadłości w poszczególnych sektorach gospodarczych. O kryzysie trudno mówić w przypadku unijnych firm informatycznych i telekomunikacyjnych (ITC). Przybywa nowych firm, liczba bankructw maleje. Znacznie gorzej jest w przypadku hoteli, restauracji i firm spożywczych.

Cyfryzacja przedsiębiorstw w czasie pandemii COVID-19

W skali całej UE liczba rejestracji nowych firm ITC wzrosła w II kwartale 2022 r. (w porównaniu z I kwartałem) o 3,4 proc. Najsilniej w Słowacji (wzrost liczby rejestracji z kwartału na kwartał o 26,8 proc.), w Rumunii (wzrost o 23,7 proc.) i w Irlandii (wzrost o 22,7 proc.). W Polsce – dla porównania – liczba rejestracji firm tej branży powiększyła się tylko o 7,0 proc. W tej branży już poprzedni kwartał (czyli pierwsze trzy miesiące w 2022 r.) był znacznie lepszy od wcześniejszego. Rejestr przedsiębiorstw tej branży powiększył się w tym czasie o 19 proc. w stosunku do IV kwartału 2021 r.

Liczba rejestracji nowych firm hotelarskich i gastronomicznych powiększyła się w II kwartale 2022 r. o 0,1 proc., ale to wypadkowa bardzo zmiennych w ostatnim czasie trendów w europejskiej turystyce. Gwałtowne wzrosty zanotowały w tym czasie Słowenia (o 27,1 proc. więcej rejestracji), Chorwacja (więcej o 17,8 proc.), Słowacja (więcej o 17,3 proc.) i Rumunia (więcej o 15,1 proc.).

Firmy deklarują mniejszą niepewność niż na początku wojny

Na przeciwległym biegunie jest niestety Polska, a także Holandia. W naszym kraju zarejestrowanych zostało w II kwartale o 14,5 proc. mniej firm tej branży niż kwartał wcześniej. Tamten z kolei był o 20 proc. gorszy niż jeszcze wcześniejszy. Korzystniej w przypadku Polski wypada statystyka upadłości firm w tej dziedzinie. Ich liczba zmalała w II kwartale 2022 r. o 61,2 proc., przy średnim unijnym wzroście w tym czasie o 1,0 proc.

W branżowych porównaniach z innymi krajami Unii Polska korzystniej wypada w przypadku firm transportowych. W II kwartale liczba rejestracji nowych firm w tej dziedzinie wzrosła o 4,8 proc. w porównaniu z I kwartałem 2022 r. Liczba bankructw zmalała w tym czasie o 5,4 proc. W skali unijnej liczba rejestracji powiększyła się o 1,3 proc., a liczba bankructw o 16,3 proc.

Biznes wstrzymuje inwestycje

Słabo niestety wygląda sytuacja polskich firm handlowych i usługowych. Liczba rejestracji nowych firm w handlu detalicznym i hurtowym oraz w usługach motoryzacyjnych zmalała w II kwartale 2022 r. o 1,1 proc., co jest porównywalnym wynikiem w skali unijnej (spadek o 1,5 proc.). Liczba upadłości w tej dziedzinie wzrosła w tym samym czasie u nas aż o 112,6 proc., przy spadku w Unii przeciętnie o 1,0 proc.

>>> Eurostat o rejestracjach i bankructwach przedsiębiorstw

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Kalendarium Wschodnie

Kategoria: Trendy gospodarcze
Poniżej w plikach pdf odpowiadających wybranym datom publikujemy Kalendarium Wschodnie. Jest to kalendarium istotnych wydarzeń gospodarczych z obszaru Rosji i Ukrainy opartych na najciekawszych informacjach z mediów działających w tych krajach.
Kalendarium Wschodnie

Europejski biznes w Chinach a turbulentne zmiany w otoczeniu

Kategoria: Trendy gospodarcze
Poprawiają się wyniki finansowe większości europejskich firm w Chinach, ale prowadzenie działalności gospodarczej stało się trudniejsze w mniej przewidywalnym i mniej stabilnym otoczeniu.
Europejski biznes w Chinach a turbulentne zmiany w otoczeniu

Przyczyny gospodarczych niepowodzeń Argentyny

Kategoria: Trendy gospodarcze
Argentyna, niegdyś jedna z najbogatszych gospodarek świata, co parę lat przechodzi spektakularny kryzys, kończący się ogłoszeniem niewypłacalności państwa, odcięciem od finansowania zagranicznego, hiperinflacją oraz wzrostem ubóstwa społeczeństwa. Jak przerwać ten zaklęty krąg?
Przyczyny gospodarczych niepowodzeń Argentyny