Autor: Katarzyna Bartman

Redaktor naczelna miesięcznika „Praca za granicą”.

W tym roku może nie być grantów dla inwestorów

Granty dla firm w tym roku mogą zostać zawieszone. Minister finansów nie chce zgodzić się na dofinansowywanie przedsięwzięć w dużych aglomeracjach miejskich, a jedynie na obszarach dotkniętych dużą stopą bezrobocia. To przeszkadza planom pozyskania do Polski centrów usług przenoszonych z porewolucyjnej Afryki.
W tym roku może nie być grantów dla inwestorów

Polskie organizacje pozyskujące inwestorów liczą, że po wydarzeniach w Afryce kilka firm usługowych może przenieść działalność do Polski.(CC BY-ND alanclarkdesign)

Przyszłość rządowego programu wsparcia dla inwestycji o strategicznym znaczeniu dla gospodarki jest poważnie zagrożona. Wyczekiwane od wielu tygodni przez inwestorów spotkanie ministra finansów Jacka Rostowskiego z przedstawicielami resortu gospodarki, samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorcami, zakończyło się fiaskiem. Chodziło oczywiście o uruchomienie specjalnego programu przyznającego bezzwrotną pomoc publiczną dla inwestycji o strategicznym znaczeniu dla gospodarki. Minister Rostowski uzależnił wydanie pozytywnej decyzji w tej sprawie od lokalizacji dofinansowywanych przedsięwzięć. By otrzymać publiczne pieniądze muszą być one realizowane na obszarach objętych znacznym bezrobociem ( wskaźniki bezrobocia muszą być powyżej 75 proc. średniej krajowej).

Takiemu postawieniu sprawy ostro sprzeciwił się jednak gospodarz programu – resort gospodarki, a wraz z nim firmy oraz prezydenci miast obecni na spotkaniu.

– Przysłuchując się piątkowej debacie miałam wrażenie, że minister Jacek Rostowski rozumie nasze argumenty, ale ustąpić nie chciał lub nie mógł – relacjonuje Teresa Korycińska, wicedyrektor Departamentu Instrumentów Wsparcia w Ministerstwie Gospodarki.

Dyrektor Korycińska zapowiada, że to Waldemar Pawlak, minister gospodarki, podejmie ostateczną decyzję, czy ministerstwo – mimo zastrzeżeń resortu finansów – pośle projekt programu na Radę Ministrów, czy też zupełnie zawiesi granty dla przedsiębiorców w tym roku. Odpowiedź resortu gospodarki ma być znana najpóźniej w najbliższy poniedziałek.

Nowe zasady udzielania grantów na tworzenie miejsc pracy w sektorach uznanych za strategiczne miały zacząć obowiązywać już od marca tego roku. Do podziału między inwestorów jest w sumie 470 mln zł. Program ma trwać do 2020 r., pomoc będzie udzielana firmom w transzach przez 5 kolejnych lat ich funkcjonowania. Pracodawca może otrzymać od 3,2 tys. zł do 15 tys. zł na każde zakontraktowane stanowisko pracy. Z tym zastrzeżeniem jednak, że kwoty w górnych granicach tego przedziału otrzymają jedynie ci inwestorzy, którzy zatrudnią i utrzymają przez kolejne 5 lat stanowiska pracy dla ponad tysiąca osób.

Nawet jednak jeśli rząd wypracuje kompromisowe stanowisko i granty będą w tym roku przyznawane inwestorom, wiele firm może i tak stracić szansę na pomoc. Zagrożenie takie występuje szczególnie w przypadku sektora BPO/SSC (Business Process Outsourcing/Shared Services Centres/). Wysoki pułap zatrudnienia: od 250 do 1000 osób, osiągają tylko największe centra BPO/SSC znajdujące się w Krakowie, Warszawie, Poznaniu czy Wrocławiu. Tymczasem według ekspertów Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce ( ABSL), największej polskiej organizacji zrzeszającej firmy z sektora BPO/SSC, w 39 mniejszych miastach (lista potencjalnych lokalizacji przygotowana przez PAIIZ), gdzie wskaźnik bezrobocia przekracza średnią krajową, funkcjonować mogą jedynie placówki zatrudniające od 100 do 200 osób. Takie, w których nie używa się wielu języków obcych i obsługuje bardzo proste procesy. Te centra są jednak z programu pomocy wykluczone, bo warunkiem, by ośrodek BPO lub SSC mógł ubiegać się o wsparcie publiczne jest prowadzenie zaawansowanych technologicznie usług. I koło się zamyka.

Związek krytykuje także rząd za utrudniania w dostępie do pomocy dla centrów typu call – center. Zdaniem przedstawicieli ABSL firmy te zatrudniają głównie młodych ludzi, absolwentów szkół, bez żadnego doświadczenia zawodowego, dla których taka praca jest szansą na wejście na rynek pracy i uniknięcie bezrobocia.

Według ABSL zawieszenie programu to fatalne rozwiązanie, na którym polska gospodarka może bardzo dużo stracić. Stracić przez brak możliwości pozyskania. Po zamieszkach w Afryce i na Bliskim Wschodzie działające w tamtym regionie firmy z branży BPO/SSC poważnie myślą o wzmocnieniu i rozbudowywaniu swoich oddziałów w bardziej bezpiecznych lokalizacjach, w tym w Polsce. Odłączając Internet władze Egiptu i Libii naraziły inwestorów nie tylko na spore straty finansowe. Jak oceniają eksperci OECD, w przypadku samego Egiptu kilkudniowy przestój – bo pracownicy nie przychodzili do pracy – spowodował straty sięgające 90 mln dol. W Egipcie inwestują m.in. Vodafone, Microsoft, Infosys Technologies czy Wipro. Wstrzymanie pracy centrów spowodowało osłabienie wizerunku tych firm i spadek zaufania odbiorców do ich usług. Część globalnych organizacji w obawie przed utratą ciągłości biznesowej ale też dobrego imienia „ przerzucała” zlecenia do Europy Środkowej. Klienci „przypisani” do Afryki trafiali do Polski.

Krystian Bestry, dyrektor zarządzający w firmie Infosys BPO Europe, przyznaje że trzej klienci oddziału firmy w Afryce musieli w trybie nadzwyczajnym przenosić operacje do podległej mu placówki. Bestry musiał błyskawicznie znaleźć i zatrudnić ok. 400 dodatkowych pracowników.

– Z kolei w jednej z globalnych firm, która specjalizuje się w produkcji chemii gospodarczej i ma własne centra usług w Afryce, sytuacja była tak napięta, że zwołano sztab kryzysowy – mói Marta Kaczmarek, konsultantka z firmy LinkLeaders.

Również Andrew Samu, prezes firmy rekrutacyjnej Simplika musiał dla swojego klienta, firmy Orange, szukać pilnie dodatkowego personelu po tym, jak jedno z jego call- center w Tunezji przestało funkcjonować.

– Wszystkie zlecenia szły wówczas przez Polskę. Musieliśmy bezzwłocznie znaleźć kilkuset dodatkowych pracowników, którzy posługiwali się językiem francuskim i przejęli obsługę niemal wszystkich banków we Francji – mówi Samu.

Krystian Bestry i Andrew Samu wyciągają z tej sytuacji jednak różne wnioski. Według Bestrego inwestorzy w Afryce odebrali gorzką lekcję, na której może skorzystać Polska.

– W Afryce Północnej koszty pracy są o 10 -15 proc. niższe niż w Polsce. Inwestorzy muszą jednak odpowiedzieć sobie na pytanie: czy ryzyko jest tego warte? – podkreśla Bestry.

Z kolei Andrew Samu uważa, że  – wbrew zapowiedziom niektórych ekspertów – w najbliższym czasie nie nastąpi duży przyrost inwestycji czy zleceń z tzw. stref zagrożenia ( chodzi o obszary niestabilne politycznie, a także objęte zagrożeniami naturalnymi). Inwestorzy globalni zmuszeni są świadczyć usługi kompleksowo, co z kolei powoduje konieczność zdywersyfikowania lokalizacji w różnych regionach świata.  Podobnego zdania jest Dominika Staniewicz, główny ekspert rynku pracy w BCC. Przypomina, że koncerny dokładnie badają, na jakie rynki wchodzą. W przypadku rynków rozwijających się dokonywana jest dokłada analiza występujących tam zagrożeń.

– Jeśli mimo występujących ryzyk inwestor decyduje się na działalność w danej strefie, to zwykle dlatego, że niskie koszty pracy i utrzymania rekompensują mu ewentualne straty – podkreśla Dominika Staniewicz.

Również polscy dyplomaci pracujący w Afryce Północnej przyznają, że tamtejsi inwestorzy nie podejmują decyzji pod wpływem nagłego impulsu, czy przemijającego zagrożenia jakim były zamieszki sprzed czterech miesięcy. Egipt w ciągu ostatnich 4 lat dokonał udanej rewolucji marketingowej promując się jako światowe zagłębie usługowe. Tomasz Przygoda, kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady PR w Kairze uważa, że kraj zrobi wszystko, by ten ciężko okupiony wizerunek utrzymać .

– Egipcjanie bardzo dbają o inwestorów zagranicznych i tak łatwo ich nie wypuszczą – mówi Tomasz Przygoda.

Do PAIZ nie dotarł jeszcze żaden sygnał od firm z sektora BPO/SSC, że w związku z „Wiosną ludów” w Afryce, zmieniły swoje plany inwestycyjne i chcą ulokować kapitał w Polsce. Chociaż Agencja chętnie by ich u nas przywitała.

Polskie organizacje pozyskujące inwestorów liczą, że po wydarzeniach w Afryce kilka firm usługowych może przenieść działalność do Polski.(CC BY-ND alanclarkdesign)

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Cyfryzacja przedsiębiorstw w czasie pandemii COVID-19

Kategoria: Trendy gospodarcze
Pandemia przyspieszyła transformację cyfrową, która stała się integralną częścią społeczeństwa oraz przetrwania europejskich i amerykańskich firm. Unia Europejska pozostaje jednak w tyle za Stanami Zjednoczonymi pod względem cyfryzacji przedsiębiorstw.
Cyfryzacja przedsiębiorstw w czasie pandemii COVID-19