Wiesław Janczyk: Projekcje NBP były najlepszą mapą drogową w kryzysowym czasie
Lepsze od prognoz Komisji Europejskiej czy Międzynarodowego Funduszu Walutowego okazały się projekcje Narodowego Banku Polskiego. Praktycznie były one taką mapą drogową w trudnym czasie – mówił w studio „Obserwatora Finansowego” Wiesław Janczyk, członek Rady Polityki Pieniężnej V kadencji.
Dr Artur Bartoszewicz, ekonomista i gospodarz programu „Strefa Złotego”, pytał członka Rady Polityki Pieniężnej o decyzje polskiego banku centralnego, które zapadały w czasach pandemii COVID-19. Zaznaczył, że sam przeanalizował rozwiązania implementowane w ramach polityki pieniężnej głównych banków centralnych w tamtym okresie i doszedł do wniosku, że były one tożsame z tymi zastosowanymi w Polsce. „One oczywiście siłą, częstotliwością, może skalą, różniły się, ale polski bank centralny stosował dokładnie metodologię reakcji, która była powszechna” – ocenił.
Wiesław Janczyk zwrócił uwagę, że polski bank centralny był w forpoczcie tych decyzji. „Wyprzedziły nas tylko pojedyncze banki centralne, ale odważnie posunięcia były najpierw tutaj, choć różnie to było komentowane” – zauważył. Jego zdaniem tego typu krytyczne głosy są generowane na użytek polityczny: „Można sprawdzić, że ich proweniencja jest nie inna, tylko dokładnie właśnie taka, więc należy je pominąć. W takim trudnym okresie warto skupić uwagę na kimś, kto wydaje odpowiedzialne komunikaty. A te najbardziej odpowiedzialne wydawał przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej, prezes Adam Glapiński, po posiedzeniach Rady. Tam było najmniej pomyłek. Projekcje Narodowego Banku Polskiego były lepsze od prognoz Komisji Europejskiej czy Międzynarodowego Funduszu Walutowego. One praktycznie były taką mapą drogową. […] Współczułem prezesowi, kiedy musiał komunikować o tym, jak inflacja rosła do rozmiarów, których jedno pokolenie w Polsce w ogóle nie znało. […] Niektórym puszczały nerwy i mówili, że ta inflacja wyniesie powyżej 20 proc.” – przypominał członek RPP.
Dziesięcioosobowe gremium sprawdziło się
Artur Bartoszewicz pytał także, jak to się stało, że pomimo skrajnie różnych ocen, udało się w Radzie Polityki Pieniężnej wypracować rozwiązania, które doprowadziły do stabilizacji polskiego złotego i po przejściu dwóch kryzysów gospodarczych mamy silny pieniądz, a społeczeństwo nie zubożało?
„W tym przedmiocie regulacje Ustawy o NBP były dalekowzroczne. Organizm dziesięcioosobowy, bez względu na odchylenia w myśleniu poszczególnych osób, pozwala znaleźć pewien poziom równowagi. Większość osób w tym czasie, w którym działy się te złożone procesy gospodarcze, na ogół nie miała problemu z tym, aby spotkać się pośrodku drogi i podjąć te decyzje, których Państwo jesteście odbiorcami” – zdradził.
Dodał, że każdy członek rady podejmuje autonomiczne decyzje. „RPP to organ niezależny, a jego niezależność bierze się z sumy niezależności wielu osób. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej nie są zatrudnieni w Narodowym Banku Polskim, są niezależnymi ekspertami. […] Prezes jest również członkiem rady, jej przewodniczącym, ale ma tylko jeden głos, tak samo jak każdy z pozostałych dziewięciu członków” – tłumaczył. Zapytany, czy czuł kiedykolwiek w trakcie swojej pracy w radzie presję, powiedział: „Ta presja nigdy nie miała charakteru interpersonalnego. To jest presja dotycząca ogromnej odpowiedzialności za wartość polskiego pieniądza, który każdy nasz obywatel ma do dyspozycji, który jest ekwiwalentem pracy, często stezauryzowany, często tylko pożyczony. Myślenie o tych ludziach, którzy zaufali tej walucie, jest nieodłączną częścią mojej pracy” – powiedział Wiesław Janczyk.
„Obserwator Finansowy” to portal, wydawnictwo i telewizja, tworzone przez redakcję OF oraz niezależnych ekspertów ekonomicznych.
„OF TV” to program nadawany od poniedziałku do piątku, w godzinach od 9.00 do 15.00. Kanał prezentuje wywiady, analizy i dyskusje o tematyce dotyczącej bankowości centralnej, ekonomii, finansów i gospodarki. Gośćmi studia są uznani eksperci i praktycy życia gospodarczego z Polski oraz z zagranicy.
Portal internetowy obserwatorfinansowy.pl jest obecny na rynku już od prawie 15 lat. Przez ten czas zdobył uznanie odbiorców, stając się jednym z najbardziej opiniotwórczych serwisów ekonomicznych. W 2023 r. znalazł się w pierwszej czwórce najczęściej cytowanych portali o profilu ekonomiczno-biznesowym w rankingu przygotowywanym przez Instytut Monitorowania Mediów (IMM).
Obserwator Finansowy to także drukowany kwartalnik, który można nabyć w salonach prasowych oraz na stacjach paliw w całej Polsce.
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
W ciągu ostatnich 200 lat bankowość centralna przeszła poważną ewolucję, zmieniały się jej zadania oraz reguły polityki pieniężnej. Tekst pokazuje z tej perspektywy dwa banki centralne: Bank Polski (1828–1866) oraz Bank Polski SA (1924–1939). Akcent położono na okoliczności ich powstania oraz intencje i oczekiwania projektodawców, które zdeterminowały statutowy zakres ich uprawnień. Pokazano trudne wybory odnośnie do priorytetów i gradacji celów, przed jakimi stawiała je rzeczywistość gospodarcza. Okoliczności te skłaniały do pytań o właściwe cele i zasady funkcjonowania banków centralnych, tworzyły przestrzeń dla ścierania się koncepcji swoistego bankowego wariabilizmu i statyzmu.
W latach 90. XX w. wydawało się, że patent na prowadzenie polityki pieniężnej jest znany. Kraje małe, o otwartej gospodarce i swobodnych przepływach finansowych, powinny zrezygnować z prowadzenia własnej polityki monetarnej i przywiązać kurs swojego pieniądza do zagranicznej waluty dominującej w obrotach handlu zagranicznego. Oczywiście takie rozwiązanie wymagało prowadzenia odpowiedzialnej polityki budżetowej i zaufania rynków finansowych wykluczające raptowny odpływ zagranicznego finansowania.
Mijają dwa lata od bezprecedensowego wydarzenia, które wstrząsnęło światem finansów. Po 167 latach działalności z krajobrazu bankowego zniknął 19 marca 2023 r. Credit Suisse, który w pośpiesznie przygotowanej akcji ratunkowej został przejęty przez swojego rywala, UBS.
Odkładanie gratyfikacji wymaga wysiłku i dyscypliny, ale gwarantuje stabilność finansową. Systematyczne oszczędzanie i unikanie złych długów odróżniają przyszłych milionerów od ludzi zmierzających ku bankructwu. W obliczu narastających problemów finansowych Polaków nauka odkładania przyjemności powinna się stać istotnym elementem edukacji finansowej.
Spodziewaliśmy się, że projekcja marcowa będzie trochę bardziej optymistyczna jeśli chodzi o przewidywania na najbliższe kwartały. Taka się nie okazała – powiedział prof. Adam Glapiński podczas konferencji prasowej.
Coraz większy nacisk na ekologię i odpowiedzialność społeczną, w połączeniu z nowymi regulacjami prawnymi, stawia instytucje finansowe przed szeregiem wyzwań. Banki muszą radzić sobie z ryzykiem ESG, co bezpośrednio wpływa na ich kondycję finansową. Autorzy przedstawiają, jak sektor bankowy dostosowuje się do tej nowej rzeczywistości, omawiając osiągnięcia i trudności w adaptacji zasad zrównoważonego rozwoju.
Postawa nowej amerykańskiej administracji Donalda Trumpa wobec Panamy to nie tylko spór o kontrolę nad kluczową arterię wodną, ale oznaka malejących wpływów USA na rzecz Chin w całej Ameryce Łacińskiej.
Najpierw wzmożenie, a potem spowolnienie inwestycyjne w rytm wykorzystywania funduszy unijnych oraz inflacja w celu w 2027 r. – to w skrócie najnowsza projekcja analityków NBP z „Raportu o inflacji. Marzec 2025 r.”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Jak obiecał, tak też czyni. Donald Trump, po powrocie na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych, rozpoczął realizację jednej z kluczowych obietnic wyborczych – zakończenia wojny między Ukrainą a Rosją. W połowie lutego 2025 r. ruszyły negocjacje między USA a Federacją Rosyjską, zaś Europa, nie chcąc zostać pominięta, rozpoczęła własne działania dyplomatyczne, by się włączyć w proces pokojowy. Wiele wskazuje na to, że jeszcze w 2025 r. dojdzie do jakiejś formy zawieszenia broni w Ukrainie. Jak te nowe uwarunkowania wpłyną na gospodarkę Rosji?
Jakie są zalety i wady energetyki jądrowej? Jak ocenić efektywność finansową inwestycji polegającej na budowie i eksploatacji elektrowni atomowej? Monografia „Elektrownie jądrowe w nowoczesnej gospodarce” odpowiada na te i wiele innych pytań.
W ciągu ostatnich lat systematycznie rośnie zagrożenie atakami cybernetycznymi w systemie finansowym. Banki centralne jako kluczowe ogniwo w infrastrukturze krytycznej systemu finansowego są szczególnie „łakomym kąskiem” dla hakerów. W jaki sposób hakerzy najczęściej atakują banki centralne i czy są one odporne na ataki?
Analizując innowacyjność europejskiej gospodarki, można zauważyć jej złożoność, wynikającą z różnorodności krajów członkowskich, ich sektorów gospodarczych oraz strategii. Unia Europejska nie stanowi jednolitej całości, lecz raczej dynamiczną mozaikę współpracujących podmiotów. To, co jednoczy tę różnorodność, to wspólny cel: budowanie innowacyjnej, zielonej i konkurencyjnej gospodarki.
Globalny handel coraz wyraźniej zmienia oblicze. Ustalone, instytucjonalne zasady zaczynają ustępować woli i sile ekonomicznej dominujących graczy. Musi to wpłynąć na kierunki i wielkość strumieni międzynarodowej wymiany handlowej.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
