(©Envato)
Wiele wysiłku włożono w badanie wpływu integracji handlowej na wyniki dotyczące rynków pracy. Natomiast mniej wiadomo na temat konsekwencji unieważnienia istniejących umów handlowych. Głosowanie w sprawie brexitu stwarza wyjątkową okazję do rozpoczęcia badań nad tymi konsekwencjami.
W naszym ostatnim artykule badamy wpływ wyników referendum w sprawie brexitu, które stworzyło groźbę wprowadzenia istotnych barier w handlu z UE zarówno towarami, jak i usługami, na popyt na siłę roboczą w Wielkiej Brytanii. Korzystamy ze zbioru danych o wysokiej częstotliwości, na który składają się prawie wszystkie oferty pracy publikowane w internecie w Wielkiej Brytanii w okresie od stycznia 2015 r. do grudnia 2019 r. To pozwala nam rzucić nowe światło na to, jak te potencjalne bariery wpływały na popyt na się roboczą w całym okresie negocjowania warunków brexitu. W naszych badaniach uwzględniamy nie tylko efekty barier w handlu towarami, ale analizujemy także wpływ przyszłych ograniczeń na eksport usług.
Brytyjski elektorat przewagą 3,8 pkt. proc. zagłosował 23 czerwca 2016 r. za wyjściem z UE. Niecodziennego charakteru tego głosowania dowodzą rynki bukmacherskie, które przez większą część poprzedniego roku oceniały prawdopodobieństwo wyniku “wyjście” na ok. 30 proc. Kurs wymiany funta do dolara spadł o 8 proc. w ciągu 24 godzin po referendum – to największa jednodniowa strata od lat 70. XX wieku.
W czasie, gdy pisaliśmy ten artykuł, nie osiągnięto żadnego porozumienia między Wielką Brytanią a UE w sprawie przyszłych stosunków handlowych. Jeśli Wielka Brytania opuści UE i europejski jednolity rynek, stanie się trzecią stroną dla krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), a handel towarami i usługami będzie prowadzony zgodnie z warunkami określonymi w porozumieniach Światowej Organizacji Handlu (WTO). To jest scenariusz rozważany w naszej analizie.
Jest ona prowadzona z perspektywy lokalnych rynków pracy, określanych jako obszary dojazdów do pracy (Travel to Work Areas, TTWA). Dla każdego TTWA konstruujemy miarę narażenia na przyszłe bariery w eksporcie towarów i usług przeznaczonych dla krajów UE.
Narażenie przemysłu brytyjskiego na takie ograniczenia zależy od struktury eksportu według kraju przeznaczenia z czasów sprzed głosowania. Z kolei zagrożenia dla lokalnych rynków pracy wynikają ze struktury zatrudnienia sprzed referendum według gałęzi przemysłu. Lokalne rynki pracy w Wielkiej Brytanii, które były najbardziej narażone na wprowadzenie barier eksportowych na usługi profesjonalne to Edynburg, Halifax (siedziba banku Halifax Building Society), Trowbridge i Swindon.
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/makroekonomia/trendy-gospodarcze/wielka-brytania-na-drodze-do-odbudowy-imperium-handlowego/
W przypadku handlu towarami brak umowy handlowej z UE będzie oznaczał powrót od handlu bezcłowego do stawek celnych wg klauzuli najwyższego uprzywilejowania (KNU) na brytyjski eksport do UE. Aby opracować miary zagrożenia taryfowego dla sektorów lokalnych rynków pracy, wykorzystujemy różnice na poziomie produktu w taryfach KNU UE. Lokalne rynki pracy w Wielkiej Brytanii, które są najbardziej zagrożone cłami na eksport towarów obejmują Hawick i Kelso, Whitehaven i Fraserburgh.
Zastosowaliśmy metodę różnica-w-różnicach (ang. difference in difference, DID), porównując oferty pracy w bardzo podatnych na zagrożenie miejscowościach z miejscowościami mniej zagrożonymi w okresie po referendum wobec okresu przed referendum. Badamy dwa inne kanały, poprzez które referendum w sprawie brexitu mogło wpłynąć na rynki pracy, tj. deprecjację kursu walutowego oraz niepewną politykę imigracyjną.
Okazuje się, że:
Pomiędzy referendum w sprawie brexitu a oficjalnym wystąpieniem Wielkiej Brytanii z UE, co miało miejsce 31 stycznia 2020 r., upłynęło trzy i pół roku. W tym czasie trzykrotnie odbyły się wybory powszechne, dwukrotnie zmienił się premier, miały miejsce liczne nieudane głosowania w brytyjskim parlamencie i trzykrotnie przedłużano daty oficjalnego opuszczenia UE przez Wielką Brytanię. Dlatego badamy, jak wpływ zagrożenia barierami handlowymi zmieniał się w czasie.
Wyniki naszego badania wskazują, że wpływ referendum na liczbę ofert pracy zamieszczanych w internecie był odczuwalny dopiero od drugiego kwartału 2018 r. Zbiega się to z publikacją, 12 lipca 2018 r., Białej Księgi rządu Wielkiej Brytanii w sprawie przyszłych stosunków między Wielką Brytanią a Unią Europejską (The Future Relationship between the United Kingdom and the European Union). W dokumencie tym wyjaśniono, że stanowisko Wielkiej Brytanii uległo zmianie. Zamiast preferowanej opcji „wzajemnego uznawania” EOG i brytyjskich rozwiązań regulacyjnych w zakresie usług finansowych, skoncentrowano się na zasadzie „równoważności”, co postrzegane było jako znacznie gorszy wynik dla sektora usług finansowych, ponieważ związany z tym uprzywilejowany dostęp do EOG mógł być odwołany w krótkim czasie od chwili powiadomienia.
Zbudowaliśmy dwie miary zmiennej w czasie niepewności odnośnie do polityki handlowej wywołanej przez brexit, aby dokładniej zrozumieć ten wpływ na przestrzeni czasu. Pierwsza wykorzystuje intensywność, z jaką 10 najważniejszych brytyjskich czasopism publikowało artykuły, w których jednocześnie wspominano o brexicie oraz niepewności co do przyszłej wymiany handlowej z UE. Druga wykorzystuje częstotliwość występowania na brytyjskich stronach wyszukiwarki Google terminów dotyczących zarówno brexitu, jak i polityki handlowej. Wszystkie te miary zaczynają rosnąć mniej więcej w połowie 2018 r. i osiągają najwyższą wartość na początku 2019 r.
Korzystając z tych miar, a także z indeksu niepewności z tytułu brexitu, pokazujemy, że względny spadek liczby publikowanych w internecie ofert pracy w regionach bardziej narażonych na przyszłe ograniczenia handlowe dotyczące usług profesjonalnych był większy w miesiącach charakteryzujących się podwyższoną niepewnością co do przyszłych uzgodnień z UE dotyczących polityki handlowej.
Wyniki te nie są jednak widoczne podczas przeprowadzania testu placebo z użyciem hipotetycznych ogłoszeń, które mogłyby się pojawić, gdyby sektory Wielkiej Brytanii podążały tą samą drogą co Stany Zjednoczone, co oznacza, że wyniki nie odzwierciedlają trendów sektorowych.
Uproszczone obliczenia wskazują, że w okresie od czerwca 2016 r. do grudnia 2019 r, zamieszczono o ok. 1,5 mln mniej ofert pracy niż miałoby to miejsce, gdyby nie było zagrożenia ewentualnymi ograniczeniami handlowymi w zakresie usług. Na średnim miesięcznym poziomie odpowiada to 6,5 proc. ogłoszeń w porównaniu z poziomami sprzed głosowania.
Wnioski
W podsumowaniu należy stwierdzić, że nasze wyniki wskazują, że groźba odwrócenia integracji handlowej z głównymi partnerami handlowymi kraju może mieć znaczący wpływ na popyt na siłę roboczą, zanim nastąpi faktyczna zmiana polityki. W przypadku Wielkiej Brytanii najistotniejsze było zagrożenie barierami w handlu usługami, nie zaś groźba ograniczeń w handlu towarami, pomimo często większej wagi przykładanej do taryf celnych i łańcucha dostaw towarów w czasie dyskusji na temat skutków ekonomicznych brexitu.
Beata Javorcik – główna ekonomistka EBOR; profesor ekonomii, University of Oxford; dyrektor ITRE Programme, CEPR
Ben Kett – ekonomista MFW
Katherine Stapleton – ekonomista Banku Światowego
Leyla O’Kane – Research Manager, Burning Glass Technologies
Artykuł ukazał się na portalu VoxEU. Tam też znajduje się pełna bibliografia.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
