Statystyka dotycząca operacji lotniczych w krajach Unii Europejskiej jest w ostatnich miesiącach bardzo zmienna, a nawet poszarpana. Zależy bowiem nie tylko od cykli pór roku, ale nade wszystko od rytmu wprowadzania i luzowania ograniczeń związanych z ochroną przed wirusem. Te zaś wynikają z dynamiki rozprzestrzeniania się kolejnych jego mutacji i tempa szczepień w poszczególnych krajach europejskich.
Najlepszym w historii był dla ruchu lotniczego lipiec 2019 r. kiedy w skali UE wykonanych było ponad 703,2 tys. lotów komercyjnych (dane Eurostatu za Eurocontrol). Jeszcze w grudniu 2019 r., gdy na Dalekim Wschodzie epidemia już szalała, w UE zanotowanych zostało blisko 504,3 tys. komercyjnych operacji lotniczych. W kwietniu 2020 r., po wprowadzeniu lockdownów w większości krajów europejskich, ich liczba zmalała do zaledwie 51,2 tys., do poziomu o 91 proc. niższego niż w kwietniu poprzedniego roku.
W okresie letniego zmniejszenia antycovidowych ograniczeń ruch lotniczy nieznacznie się odbudował. W najlepszym w tym czasie sierpniu 2020 r. liczba lotów komercyjnych w krajach UE wzrosła do 324,5 tys., co nadal oznaczało jednak o ponad połowę mniej niż w przedkryzysowym sierpniu 2019 r. Jesienią 2020 r. i w zimowych miesiącach 2021 r. europejskie lotniska ponownie pustoszały, ale skala strat nie była już tak wielka jak w pierwszym roku pandemii. Jeszcze w lutym 2021 r. sięgała ona (licząc wciąż w skali 24 miesięcy) 73 proc., ale w kolejnych miesiącach następowała mozolna poprawa.
Od lata 2021 r. można mówić o przełamaniu się kryzysu w europejskiej branży lotniczej. W sierpniu 2021 r. liczba lotów komercyjnych wyniosła w krajach UE ponad 478,9 tys., już tylko o 31 proc. mniej niż w przedkryzysowym sierpniu 2019 r. W kolejnych miesiącach łączna liczba lotów wprawdzie malała, ale biorąc pod uwagę wahania sezonowe wielkość strat zaczęła wyraźnie topnieć. W grudniu 2021 r. zmniejszyły się one w całej UE do 23,9 proc.
Ruch lotniczy odradzał się w zależności od liczby zachorowań, a na te z kolei wpływa skłonność społeczeństw do szczepień, a także skala rygoryzmu zdrowotnego miejscowych władz.
W ostatnich miesiącach wyraźnie zróżnicowała się pod tym względem sytuacja w poszczególnych krajach europejskich. Ruch lotniczy odradzał się w zależności od liczby zachorowań, a na te z kolei wpływa skłonność społeczeństw do przyjmowania pierwszej i kolejnych dawek szczepionek antycovidowych, a także skala rygoryzmu zdrowotnego miejscowych władz medycznych. Różnice są znaczące. W przypadku Chorwacji, Grecji i Cypru można mówić, że kryzys w branży lotniczej prawie już się skończył. W Chorwacji w grudniu 2021 r. odbyło się już tylko o 5,7 proc. mniej lotów komercyjnych niż w grudniu 2019 r. W Grecji i Cyprze ubytek ten wynosił w tym czasie 8,4 oraz 9,0 proc. Nieznacznie tylko wyższe straty (10,0 proc.) ponosiła branża lotnicza w leżącej poza Unią Norwegii.
Przeciwległy biegun to Czechy i Austria, gdzie obawy przed zachorowaniami, a także rygory antycovidowe nadal paraliżują ruch lotniczy. W Czechach zanotowanych zostało w grudniu 2021 r. o 40,5 proc. mniej lotów komercyjnych niż w grudniu 2019 r., w Austrii regres sięgnął 40,8 proc. Wyższe albo zbliżone do 30 proc. spadki w porównaniu z 2019 r. notowały w grudniu 2021 r. Łotwa, Słowacja, Finlandia, Niemcy, Szwecja i Węgry, a z krajów pozaunijnych także Szwajcaria.
W Polsce komercyjny ruch lotniczy zmalał w okresie pandemii głębiej niż przeciętnie w krajach UE. W kwietniu 2020 r. polskie lotniska odnotowały jedynie 1059 operacji lotniczych, o 96,5 mniej niż w kwietniu 2019 r. Po nieznacznie lepszym lecie 2020 r. i ponownie „chudych” pierwszych miesiącach 2021 r. od ostatniego lata sytuacja systematycznie poprawia się. W grudniu 2021 r. liczba operacji lotniczych wyniosła 23,3 tys., a straty w porównaniu do 2019 r., które jeszcze w lipcu wynosiły 35,4 proc., stopniały do 22,0 proc.
W końcu 2021 i na początku 2022 roku cały świat elektryzowały doniesienia o błyskawicznym rozprzestrzenianiu się omikronu, nowego wariantu wirusa. Omikron zwiększa wprawdzie liczbę chorujących, ale przypuszczalnie okaże się mniej śmiercionośny, zwłaszcza dla osób już zaszczepionych i chroniących się dawkami przypominającymi, a na ogół jedynie takie trafiają obecnie na pokłady samolotów. Może to oznaczać, że dzięki szczepieniom już w trakcie najbliższego lata ruch lotniczy będzie w krajach europejskich porównywalny, a nawet większy niż w czasie rekordowego pod tym względem lata w 2019 r.
Najwyraźniej wierzą w to linie lotnicze, które pomimo szalejącej wciąż pandemii na nowo zwiększają zamówienia na nowe samoloty. Z opublikowanego w połowie stycznia 2022 r. przez branżowy portal informacyjny Aviation Today podsumowania sytuacji w światowym lotnictwie w 2021 r. obaj najwięksi w świecie producenci samolotów pasażerskich – Airbus i Boeing odnotowali w ostatnich 12 miesiącach wzrost dostaw swoich maszyn, a także wzrost zamówień na nowe samoloty.
Airbus – jak wynika z tego podsumowania – dostarczył w 2021 r. 88 liniom lotniczym łącznie 611 samolotów pasażerskich, wobec 566 w 2020 r. Airbusowi przybyło też w tym czasie netto 507 nowych zamówień. Boeing dostarczył w 2021 r. 340 maszyn, wobec 157 w 2020 r. Amerykański koncern zdobył w 2021 r. netto 479 nowych zamówień.
Dla Boeinga dobrze pod tym względem zaczął się także 2022 r. Wyposażona dotychczas wyłącznie w Airbusy amerykańska tania linia lotnicza Allegiant Air z Las Vegas zamówiła właśnie u Boeinga 100 samolotów, w tym połowę maszyn typu 737 MAX. Dwie katastrofy i kłopoty techniczne z tym modelem przyczyniły się wcześniej do utraty przez Boeinga na rzecz Airbusa pozycji globalnego lidera w produkcji samolotów. Branża lotnicza notuje w świecie wciąż straty, ale nastroje zdecydowanie już się poprawiają.
>>> Eurostat o ruchu lotniczym
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
