Fryderyk Florian Skarbek (15 lutego 1792 – 25 listopada 1866) nazywany jest ojcem ekonomii polskiej, ponieważ nauce o gospodarowaniu nadał wymiar narodowy. Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej herbu Abdank – tego samego, którym pieczętował się m.in. Bohdan Zenobi Chmielnicki, hetman zaporoski, wódz Kozaków w czasie powstania przeciwko Rzeczypospolitej, uwieczniony w powieści Henryka Sienkiewicza „Ogniem i mieczem”. Pierwszym znanym przedstawicielem rodu był inny rycerz, Jakub Skarbek z Góry, dowódca chorągwi Awdańców pod Grunwaldem.
Do głównych dzieł „ojca ekonomii polskiej” badacze zaliczają „Ogólne zasady nauki gospodarstwa narodowego”, jego opus magnum, dwutomowy podręcznik „Gospodarstwo narodowe”, rozprawę historyczną „Dzieje Księstwa Warszawskiego”, jak również powieść „Pamiętniki Seglasa”. Skarbek ma bowiem w dorobku nie tylko dzieła ekonomiczne, ale i utwory literatury pięknej: powieści, dramaty, wiersze i przekłady. Uprawiał też historię i malarstwo.
Uczony zapisał się w dziejach nie tylko polskiej ekonomii, ale również muzyki, i to już za młodu. Do rodziny Skarbków należał dworek w Żelazowej Woli, w którym urodził się Fryderyk Chopin. Jak podają miarodajne źródła, Skarbek był ojcem chrzestnym wielkiego kompozytora, który imię zawdzięczał właśnie autorowi „Gospodarstwa narodowego”. Mikołaj Chopin, ojciec Fryderyka, wprowadzał przyszłego ekonomistę do świata wiedzy – przypomina Grzegorz Jeż, autor noty biograficznej współtwórcy ekonomii polskiej. Chopin uczył dzieci Skarbków francuskiego.
W liceum Skarbek nauki pobierał zaś u słynnego językoznawcy Samuela Bogumiła Lindego, któremu pomagał stworzyć słownik języka polskiego. Później sam został profesorem. Wykładał ekonomię polityczną na Uniwersytecie Warszawskim. Piastował też wiele urzędów
Skarbek odrzucał pojęcie homo economicus. Uważał, że człowiek powinien dążyć do osiągania nie tylko celów materialnych, lecz także duchowych i społecznych.
W swoich dziełach uwypuklał pojęcie narodu. Za warunki rozwoju i dobrobytu społecznego uznawał istnienie licznej społeczności właścicieli średnich majątków. Jego zdaniem sposobem na wydobycie chłopów z ubóstwa i robotników najemnych z nędzy było przemienienie ich w drobnych przedsiębiorców – czytamy w nocie biograficznej. Tą drogą, „proprietario” zamiast „proletario”, pójdą później niektórzy wybitni przywódcy światowi.
https://youtu.be/dbd4PWMA1UA
Uczony podkreślał znaczenie własności prywatnej, „która lepiej służy rozkwitowi społecznemu niż interwencjonizm państwowy i biurokracja”. „Ojciec polskiej ekonomii” zachęcał do rozwoju przemysłu i zmniejszenia długu publicznego. Kładł nacisk na konieczność pozyskiwania kapitału poprzez oszczędności prywatne, podkreślał potrzebę równomiernego wzrostu wszystkich dziedzin gospodarki. Zajmował się też działalnością społeczną i dobroczynną, wspierał zakładanie kas oszczędnościowych dla robotników, a także budowę przytułków dla bezdomnych i ubogich. Wprowadzał reformę więziennictwa, był prekursorem na ziemiach polskich resocjalizacji więźniów, zabiegał o unowocześnienie szpitali.
Na awersie monety, którą zaprojektował Sebastian Mikołajczak, przedstawiona została otwarta księga. Widać na niej tytuł jednego z dzieł Fryderyka Skarbka: „Gospodarstwo narodowe”. Rewers ukazuje portret „ojca ekonomii polskiej”.
Oprac. WK
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
