Wskaźnik Wyprzedzający Koniunktury (WWK), informujący z wyprzedzeniem o przyszłych tendencjach w gospodarce wzrósł w grudniu o 2,8 punktu. W gospodarce zakończył się proces odbudowy po skutkach spowolnienia i gospodarka powróciła na swą długookresową ścieżkę wzrostu sprzed 2007 roku – ocenia Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych (BIEC).
Maria Drozdowicz
Wszystkie składowe wskaźnika działały w kierunku jego wzrostu. Zdecydowanie przyspieszyło tempo napływu nowych zamówień w sektorze przedsiębiorstw. Rosną zamówienia kierowane zarówno na rynek krajowy, jak i te pochodzące od zagranicznych odbiorców. Poprawa na rynku pracy i umiarkowany wzrost wynagrodzeń stymulują popyt krajowy. Dobre wyniki gospodarki niemieckiej sprzyjają produkcji eksportowej.
Najszybciej od kilku miesięcy rosną zamówienia na trwałe dobra konsumpcyjne. Dotyczy to zamówień krajowych i eksportowych. Ważne z punktu widzenia trwałości wzrostu gospodarczego jest dość szybkie odradzanie się zamówień w branżach produkujących dobra inwestycyjne. Potwierdzają to również dane na temat wartości kredytów zaciągniętych przez przedsiębiorstwa. Ich stopniowy, ale bardzo powolny wzrost obserwujemy od początku roku, jednak w listopadzie po raz pierwszy wzrost ten był znaczący.
Rosnącym zamówieniom towarzyszy umiarkowany spadek zapasów wyrobów gotowych w magazynach producentów. Nieco niższy poziom zapasów potwierdza wzrost popytu, a jednocześnie będzie w najbliższych miesiącach działać stabilizująco na wielkość produkcji w przypadku krótkookresowego załamania tempa napływu nowych zamówień.
Wzrost zamówień oraz dobre dane dotyczące produkcji sprzedanej przemysłu w ostatnich miesiącach zaburza jedynie równie szybko rosnący wskaźnik cen producentów PPI. Nie można wykluczyć, że zarówno konsumenci jak i przedsiębiorstwa zwiększają tempo zakupów ze względu na obawy o wzrost cen w przyszłości. Konsumenci przyspieszają decyzje o zakupach w obawie przed wzrostem cen w związku z podwyżkami VAT oraz wzrostem ceny benzyny, która zwykle wpływa na ceny towarów. Producenci również chcą zdążyć z zakupami zanim ceny wzrosną jeszcze bardziej. W listopadzie inflacja mierzona u producentów wyniosła 4,6 proc. w skali roku.
Dobre wyniki produkcji sprzedanej przemysłu oraz rosnące zamówienia wpływają korzystnie na wyniki finansowe przedsiębiorstw. Oceny menedżerów firm na temat kondycji przedsiębiorstw poprawiły się w ostatnim miesiącu. Blisko 20 proc. badanych przedsiębiorstw odczuwa poprawę w stosunku do miesięcy poprzednich, a jedynie 13 proc. wskazuje na pogorszenie. Największą poprawę odczuwają producenci dóbr pośrednich, a wśród nich producenci maszyn i urządzeń służących do dalszej produkcji. To kolejny sygnał świadczący o ożywieniu po stronie inwestycji.
Poprawiły się również oceny przedsiębiorców na temat kondycji całej gospodarki, niezależnie od sytuacji w ich własnej firmie. Około 18 proc. badanych przedsiębiorców ocenia negatywnie stan i perspektywy rozwojowe gospodarki, a jedynie 13 proc. uważa, że gospodarka zmierza ku rozwojowi. Jest to jednak znaczna poprawa wobec ocen z kilku poprzednich miesięcy.
W przedsiębiorstwach wzrosła wydajność pracy. Ciągle jest ona jednak poniżej swego ostatniego szczytu z czerwca 2010 r.
Wartości indeksu WIG w ujęciu realnym znajdują się w trendzie wzrostowym od marca 2009 roku. W połowie br. giełda przeżywała nieco gorszy okres. W listopadzie i grudniu powrócił optymizm wśród inwestorów giełdowych.
Przyspieszyła podaż pieniądza M3 w ujęciu realnym, przybyło również gotówki. Wzrost ilości pieniądza w gospodarce spowodowany był głównie silniejszym niż w poprzednim miesiącu przyrostem depozytów przedsiębiorstw. Wolniej zwiększały się depozyty gospodarstw domowych, co ma związek prawdopodobnie z przedświątecznymi zakupami. Czynnik ten częściowo wpłynął również na wzrost realnej wartości kredytów zaciąganych przez gospodarstwa domowe, choć podstawowe znaczenie dla wzrostu kredytów ma ożywienie po stronie kredytów hipotecznych.
Dr hab. Maria Drozdowicz jest założycielem Biura Inwestycji i Cykli Koniunkturalnych (BIEC).
W seriach wydawniczych Materiały i Studia NBP oraz NBP Working Papers został niedawno opublikowany raport przedstawiający wyniki najnowszych badań dotyczących mechanizmu transmisji polityki pieniężnej w Polsce. Z wielu wątków poddanych analizie wybraliśmy trzy, które streszczamy w niniejszym artykule. Rozpoczynamy od czynników wpływających na możliwie zmiany mechanizmu transmisji polityki pieniężnej. Następnie analizujemy siłę i opóźnienia, z jaką decyzje Rady Polityki Pieniężnej oddziałują na gospodarkę. W ostatniej części artykułu przyglądamy się bliżej funkcjonowaniu kanału kredytowego polityki pieniężnej w Polsce.
Niemcy, jak wynika ze standardowych statystyk handlowych, są najważniejszym partnerem handlowym Polski. Statystyki te nie są jednak wystarczające do kompleksowej oceny roli powiązań handlowych dla gospodarki w czasach międzynarodowej fragmentaryzacji produkcji i rozwiniętych globalnych sieci podaży.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
