(WEF, CC BY-NC-SA)
Współpraca gospodarcza ma zasadnicze znaczenie dla przyszłego dobrobytu, zrównoważonego rozwoju i globalnego bezpieczeństwa. Uczestnicy panelu nt. Global Economy in Transition – Kristalina Georgiewa, dyrektor generalna Banku Światowego, Christine Lagarde, dyrektor zarządzająca Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Mariana Mazzucato, profesor University College w Londynie, Lesetja Kganyago, prezes South African Reserve Bank i Haruhiko Kuroda, prezes Banku Japonii – zastanawiali się, w jaki sposób można kształtować bardziej sprawiedliwą i opartą na współpracy architekturę globalną.
Panel rozpoczął się od omówienia zagrożeń i szans dla świata, a pierwszą poruszoną kwestią były zmiany klimatu. Christine Lagarde zwróciła uwagę, że średnia temperatura na powierzchni Ziemi wzrosła o 1 stopień Celsjusza od końca XIX wieku, a większość tego ocieplenia miała miejsce w ciągu ostatnich 35 lat.
Kristalina Georgiewa dodała, że zmiany klimatyczne nie tylko mają miejsce, ale zachodzą szybciej niż wcześniej sądzono – i ma to ogromny wpływ na gospodarkę światową. Wskazała, że wzrost temperatury na Ziemi o 2,5 stopnia Celsjusza oznacza spadek globalnego PKB o 15 proc., a jeśli temperatura zwiększyłaby się o 3 stopnie, spadek PKB na świecie wyniósłby 25 proc., nie wspominając o niewymiernych kosztach znaczącego pogorszenia warunków życiowych.
Według dyrektor generalnej Banku Światowego działania mające na celu rozwiązanie problemów ekologicznych powinny skupić się przede wszystkim na wyeliminowaniu szkodliwych dotacji dla niektórych gałęzi gospodarki (opierających swoje działanie na paliwach kopalnych). Ponadto ważne jest powszechne uświadomienie tego, że przejście na nową gospodarkę klimatyczną jest dobrym rozwiązaniem dla wszystkich uczestników życia gospodarczego. Bank Światowy prognozuje, że energia odnawialna, nowa i niskoemisyjna mobilność, niskoemisyjne budynki stworzą 65 milionów więcej miejsc pracy i wartość dodaną na poziomie 26 miliardów dolarów. Już teraz wiele firm widzi korzyści z działalności sprzyjającej środowisku – podkreśliła.
Inną ważną kwestią z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju są zmiany demograficzne. Dla Japonii, Chin i Korei Południowej starzenie się społeczeństwa stanowi coraz większe wyzwanie. Według Haruhiko Kurody gwałtowne starzenie się społeczeństwa w Japonii ma znaczące skutki gospodarcze, fiskalne i finansowe. Mówca wskazał jednocześnie, że starzenie się społeczeństwa w Japonii otwiera nowe możliwości. W ramach reakcji na ten problem rząd japoński zaczął zachęcać większą liczbę kobiet do wejścia na rynek pracy i dzięki temu w ciągu ostatnich pięciu lat współczynnik uczestnictwa kobiet na tym rynku znacząco wzrósł – podkreślił. Ponadto rząd inwestuje w nowoczesne technologie, takie jak sztuczna inteligencja, dzięki którym są ograniczane niedobory pracowników. Z tego punktu widzenia starzenie się społeczeństwa wspiera produktywność – zauważyła szefowa MFW.
Z zupełnie innej perspektywy na demografię można spojrzeć przez pryzmat Afryki, w której istnieje duża populacja ludzi młodych. Tam jednak problemy, z którymi przychodzi zmierzyć się decydentom, są inne i dotyczą w szczególności zwiększenia poziomu inwestycji w umiejętności młodych i zmiany podejścia do edukacji – wskazał Lesetja Kganyago. Dodatkowo rozwój gospodarczy zarówno tego regionu, jak i innych, uwzględniający również zmiany na rynku pracy wynikające m.in. z automatyzacji, wymaga zrozumienia, że nie jest możliwa ochrona miejsc pracy, lecz ochrona pracowników – poprzez odpowiednią edukację i szkolenia, podkreślił.
Zrównoważony rozwój na świecie to także inwestycje w innowacyjność – stwierdziła Mariana Mazzucato. Niektóre z najważniejszych technologii, które są powszechnie używane na świecie, były rezultatem prób rozwiązania problemu. Przykładem może być tutaj Internet, który był wynikiem prób rozwiązania problemu, jakim jest komunikacja systemu satelitarnego. Obecnie również istnieje potrzeba eksperymentowania, odkrywania i akceptowania niepewności, aby rozwiązywać problemy, takie jak zrównoważony rozwój miast, dekarbonizacja energii czy też usuwanie plastiku z oceanu – dodała.
Jednak problem przeciwdziałania zmianom klimatu i rozwiązywania problemów o skali światowej wymaga współpracy międzynarodowej. Lesetja Kganyago sądzi, że należy rozpocząć od przywrócenia zaufania do multilateralizmu. „Mamy globalną gospodarkę, ale nie globalny rząd” – dodaje. Z tego powodu decyzje wykonawcze muszą być podejmowane na szczeblu krajowym.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
