Zadowoleni z życia

Mieszkańcom Danii, Holandii i Szwecji najbliżej do poczucia pełni zadowolenia z życia. W ciągu ostatnich 10 lat poziom tego zadowolenia znacznie się poprawił w Europie, w tym w Polsce. Życie w parze, bez dzieci, to czas największej swobody. Dzieci w rodzinie to początek obaw o finansową przyszłość.

Relacjom pomiędzy statusem finansowym a rodzinnym w krajach Unii Europejskiej przyjrzeli się David G. Blanchflower z amerykańskiego Kolegium Dartmouth oraz Andrew E. Clark z Paris School of Economics. Podstawą oceny są odpowiedzi udzielane przez Europejczyków w ramach Eurobarometru, sondażu opinii publicznej prowadzonego na zlecenie Komisji Europejskiej.

Od 2009 r. w ankietach tych uwzględniane są bardziej szczegółowe pytania dotyczące stanu rodzinnego odpowiadających. Wyniki swoich dociekań zawarli oni w interesującej pracy naukowej Children, Unhappiness and Family Finances: Evidence from One Million Europeans, opublikowanej w lutym 2019 r. przez National Bureau of Economic Research (NBER).

Konstatacja, że im więcej osób w rodzinie do wyżywienia tym więcej trosk o sytuację materialną wydaje się poniekąd banalna. Walorem pracy Blanchflowera i Clarka jest oparcie jej na bardzo dużej, rzadkiej w innych badaniach konsumenckich próbie ponad 1 miliona skumulowanych przez lata odpowiedzi. Pytani mogli charakteryzować swoje odczucia w skali od „bardzo zadowolony” (4), przez „całkiem zadowolony” (3), „niezbyt zadowolony” (2) aż po „całkiem niezadowolony” (1). Z sumy tych odpowiedzi zbudowana została punktacja.

W ponad połowie krajów należących do Unii Europejskiej średnia odpowiedzi wyniosła w 2018 r. powyżej 3, co oznacza, że Europejczycy są generalnie całkiem, a nawet bardzo zadowoleni ze swojego życia. Bezapelacyjnym liderem jest pod tym względem Dania, gdzie średnia odpowiedzi osiągnęła w minionym roku poziom 3,71 pkt. Niewiele gorsze samopoczucie mają mieszkańcy Holandii (3,49 pkt), Szwecji (3,45 pkt) i Irlandii (3,41 pkt).

Inaczej jest w krajach, które albo przez wiele lat pogrążone były w kryzysie gospodarczym albo go obecnie doświadczają. W Grecji (najgorszy wynik w Europie) średni poziom odpowiedzi wyniósł w minionym roku tylko 2,38 pkt.

Niewiele lepiej wygląda pod tym względem sytuacja w innych, także objętych tym badaniem, krajach bałkańskich – w Serbii, Północnej Macedonii i w Albanii. Nastrój niezadowolenia udziela się nawet mieszkańcom Bułgarii i Rumunii, chociaż sytuacja gospodarcza w tych krajach jest nieco lepsza niż u ich bałkańskich sąsiadów. Być może jednak silniejsze jest tam poczucie dużego jeszcze dystansu w stosunku do lepiej rozwiniętych krajów europejskich. Stąd i optymizm mniejszy.

Wyraźnie niższe, poniżej przeciętnej europejskiej, jest także poczucie zadowolenia w przeżywających kryzys gospodarczy Włoszech (2,71 pkt), znacznie niższe niż nawet w Turcji (2,96).

Polska na tym tle jawi się jako kraj ludzi więcej niż tylko całkiem zadowolonych (3,05 pkt). Na podobnym poziomie kształtowały się w minionym roku nastroje także w Hiszpanii. To lepszy wynik niż nie tylko w innych krajach naszej części kontynentu, ale także we Francji, nie mówiąc o Portugalii.

Warto jednocześnie zwrócić uwagę, że jeszcze w 2009 r. poziom zadowolenia Polaków był znacznie niższy, gdyż wynosił 2,82 pkt. Nastąpiła zatem znaczna poprawa, o 0,23 pkt. W ciągu ostatnich dziesięciu lat wskaźnik ten najbardziej podniósł się na Węgrzech (o 0,45 pkt) i na Łotwie (o 0,40 pkt).

Najciekawsza część pracy Blanchflowera i Clarka odnosi się do oceny poczucia zadowolenia w zależności od sytuacji rodzinnej ankietowanych. Układają się one na drodze życia w kształt wyraźniej sinusoidy. Z sondażu Eurobarometru wynika, że przeciętny poziom zadowolenia z życia wyniósł w ubiegłym roku u „singli” 2,97 pkt.

Poziom zadowolenia wyraźnie podnosi się u par, które nie są jeszcze szczęśliwymi posiadaczami dzieci, u których przeciętne poczucie zadowolenia wyniosło 3,02 pkt. Pojawienie się wspólnego dziecka w związku, a nawet dziecko z poprzedniego związku nie zaburza znacząco poczucia zadowolenia, które wyniosło niewiele mniej, gdyż 3,01 pkt.

Zawarcie związku małżeńskiego to zazwyczaj czas uświadomienia sobie potrzeby większej odpowiedzialności i konieczności zadbania o finansową przyszłość rodziny. Przeciętne poczucie zadowolenia na tym etapie związku maleje wśród Europejczyków do 3,00 pkt, gdy jeszcze nie ma dzieci w rodzinie i spada do 2,92 pkt, gdy już się one pojawiają.

Nastroje znacznie pogarszają się u przeżywających kłopoty rodzinne. U rozwiedzionych przeciętny poziom zadowolenia to 2,77 pkt (bez dzieci) i 2,70 pkt (z dzieckiem). Najsilniej negatywnie wpływa wdowieństwo, zwłaszcza wówczas gdy na utrzymaniu pozostają także dzieci (tylko 2,60 pkt).

Badacze, analizując spadek zadowolenia w rodzinach wraz z pojawieniem się w nich dzieci, uzasadniają to przyczynami ekonomicznymi. Wychowanie dzieci jest drogie – odpowiadają, w wielu rodzinach jest powodem wzrostu obaw o zdolność do opłacenia wszystkich związanych z tym rachunków.

Na ekonomiczne podłoże różnic w poczuciu zadowolenia wskazują odpowiedzi na inne z pytań Eurobarometru, wprost dociekające czy odpowiadający mają stałe, bądź okresowe kłopoty z opłaceniem wszystkich rachunków przed końcem miesiąca. Kłopoty finansowe zdecydowanie bardziej stresują rodziców niż osoby samotne.

>>> NBER o rodzinach i finansach

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Wzrost cen i płac wróży także wzrost podatków

Kategoria: Oko na gospodarkę
Wysoka inflacja to w dużej mierze cena za wyjście gospodarki światowej z kryzysu wywołanego pandemią i wojną w Ukrainie. Nawet w najbardziej rozwiniętych krajach świata wzrost cen zbliża się już do 10 proc. w skali rocznej. Kosztem jest także wzrost długów, a inną realną konsekwencją – wzrost podatków.
Wzrost cen i płac wróży także wzrost podatków

Utrata kapitału ludzkiego w Ukrainie

Kategoria: VoxEU
Dostarczanie usług edukacyjnych podczas wojny jest wielkim wyzwaniem, ale znalezienie sposobów na zapewnienie uczniom edukacji jest możliwe i pozwala powstrzymać dalsze straty w zakresie kapitału ludzkiego.
Utrata kapitału ludzkiego w Ukrainie

Tydzień w gospodarce

Kategoria: Raporty
Przegląd wydarzeń gospodarczych ubiegłego tygodnia (11-15.04.2022) – źródło: dignitynews.eu
Tydzień w gospodarce