Wpływ protekcjonistycznej polityki Trumpa na bezrobocie

Wycofanie się z porozumienia NAFTA oraz nałożenie dwustronnych ceł na poziomie 20 proc. między Stanami Zjednoczonymi a Meksykiem we wszystkich sektorach doprowadziłoby do obniżenia poziomu dobrobytu o 0,31 proc. w Stanach Zjednoczonych oraz o 6,6 proc. w Meksyku.
Wpływ protekcjonistycznej polityki Trumpa na bezrobocie

Donald Trump (©PAP)

Tymczasem zwiększenie przez Stany Zjednoczone barier handlowych dla importu pojazdów silnikowych ze wszystkich państw, oprócz Meksyku i Kanady, doprowadziłoby w perspektywie długoterminowej do spadku poziomu dobrobytu i zatrudnienia zarówno w Meksyku, jak i w Stanach Zjednoczonych, ale także w głównych państwach produkujących samochody.

Opinia publiczna oraz prasa niespecjalistyczna zazwyczaj oceniają umowy handlowe i inne zmiany w zakresie polityki handlowej na podstawie liczby stworzonych i utraconych miejsc pracy.

Autorzy prac naukowych odpowiadali na te obawy na różne sposoby. Jednak prawie wszystkie ilościowe modele handlu, które są wykorzystywane przez ekonomistów do określenia wpływu takich zmian w polityce handlowej na handel i dobrobyt nie uwzględniają bezrobocia jako ważnego marginesu dostosowań.

Celem naszej pracy jest wypełnienie tej luki. Zastosowaliśmy nasz model do dwóch równoczesnych eksperymentów w zakresie polityki handlowej – możliwe są również inne zastosowania (Carrère i in. 2015).

Powtarzanie haseł wyborczych Rossa Perota

Donald Trump w 2017 r. określił NAFTA mianem „najgorszej umowy handlowej kiedykolwiek podpisanej w tym kraju”. Prezydent USA nawiązywał w ten sposób do haseł zmarłego niedawno Rossa Perota, który w 1992 r. jako niezależny kandydat na prezydenta straszył wizją „masowej ucieczki miejsc pracy za południową granicę”. Wśród ogółu społeczeństwa obawy związane z umowami handlowymi również dotyczą przede wszystkim kwestii miejsc pracy.

Autorzy prac badawczych z zakresu ekonomii empirycznej już od dłuższego czasu zajmują się dokumentowaniem takich efektów (np. autor i in., 2013, Caliendo i in., 2019, Pessoa, 2018).

Strategia Trumpa przynosi efekty

Równolegle powstają prace dotyczące ilościowych modeli handlu, które pozwalają na oszacowanie wpływu na handel i dobrobyt istniejących umów handlowych, takich jak NAFTA (Caliendo i Parro, 2015), a także umożliwiają przeprowadzenie szacunków odnośnie wpływu potencjalnych przyszłych zmian w polityce publicznej, takich jak brexit (Dhingra i in., 2016, Dhingra i in., 2017).

Wedle naszej najlepszej wiedzy, za wyjątkiem pracy Heida i Larcha (2016) te dwa rodzaje badań prowadzone są równolegle. Nasza niedawna praca (Carrère i in., 2019) przyczynia się do wypełnienia tej luki poprzez uwzględnienie bezrobocia równowagi w ilościowym modelu handlu.

Mechanizm zawarty w naszym modelu jest zgodny z dowodami empirycznymi przedstawionymi w opublikowanej wcześniej pracy towarzyszącej (Carrere i in., 2016).

Zgodnie z powyższym, naszym kryterium dobrobytu jest ekwiwalent pewności (tzw. certainty equivalent) płacy realnej, odpowiadający prawdopodobieństwu utraty zatrudnienia. Szacujemy strukturalnie parametry modelu na podstawie danych na temat handlu światowego dla ponad 60 państw importujących oraz 207 państw eksportujących, jak również sektorowych danych na temat zatrudnienia oraz produkcji obejmujących 31 państw OECD, 34 sektorów oraz okres od 2001 do 2008 roku.

MaCaGA: Make Canada Great Again

Następnie przeprowadzamy kilka ćwiczeń kontrfaktycznych. Nasz pierwszy scenariusz obejmuje wycofanie państw-sygnatariuszy z porozumienia NAFTA oraz wprowadzenie dwustronnych ceł na poziomie 20 proc. między Stanami Zjednoczonymi a Meksykiem we wszystkich sektorach, jak również przywrócenie niektórych barier pozataryfowych, które zostały wyeliminowane przez NAFTA.

Podążamy śladem Heada i Mayera (2016, 2019) i poważnie traktujemy słowa byłego meksykańskiego sekretarza ds. gospodarki Ildefonso Guajardo o „natychmiastowym odwecie”. Zakładamy, że Meksyk również wprowadziłby cła na poziomie 20 proc.

Stwierdzamy, że taki reżim handlowy skutkowałby wzrostem stopy bezrobocia z 3,9 proc. do 5,8 proc. w Meksyku oraz z 5,8 proc. do ponad 5,9 proc. w Stanach Zjednoczonych.

Według szacunków doszłoby także do obniżenia poziomu dobrobytu o 0,31 proc. w Stanach Zjednoczonych oraz o 6,6 proc. w Meksyku. Zmiany w zakresie realnego PKB na mieszkańca są podobne, choć ich skala jest mniejsza – uwzględnienie bezrobocia ma więc znaczenie.

W przeciwieństwie do meksykańskich i amerykańskich odpowiedników, kanadyjscy pracownicy uzyskują w wyniku przesunięć w handlu pewne korzyści we wszystkich badanych parametrach (niższe bezrobocie, wyższe płace).

Oszacowane w naszym modelu straty w zakresie dobrobytu i realnego PKB na mieszkańca w Meksyku i Stanach Zjednoczonych okazały się większe od przedstawionych przez Caliendo i Parro (2015) tzw. lustrzanych szacunków korzyści w zakresie dobrobytu wynikających z istnienia porozumienia NAFTA.

Te większe efekty wynikają częściowo z faktu, że taka śmiała reforma w zakresie polityki handlowej wykraczałaby poza samo wycofanie się sygnatariuszy z porozumienia NAFTA (średnie stawki ceł dwustronnych były przed 1993 r. niższe niż 20 proc.), a powiązania międzysektorowe są obecnie ważniejsze niż wtedy.

W naszych kalkulacjach uwzględniamy również bariery pozataryfowe, a nasze kryterium dobrobytu uwzględnia awersję do ryzyka – pracownicy obawiają się ryzyka bycia bezrobotnym w stopniu wykraczającym poza samą utratę zarobków, którą to za sobą pociąga.

Stopy zatrudnienia na poziomie sektora definiujemy jako: jeden minus stopa bezrobocia w tym sektorze. W perspektywie długoterminowej pracownicy mogą swobodnie dokonywać realokacji swojej podaży pracy do dowolnego sektora i zawodu (i ponosić odpowiednie koszty nabycia umiejętności).

W naszym modelu statycznym sytuacja ta odpowiada nowej równowadze. Dokonujemy również analizy kontrfaktycznej, wykorzystując krótkoterminową wersję naszego modelu, w której wybory sektorów przez pracowników w momencie zmiany w polityce handlowej są zamrożone w początkowej (długoterminowej) równowadze, ale wszystkie inne warunki równowagi są utrzymane.

Stwierdzamy występowanie heterogenicznych reakcji w zakresie zatrudnienia w poszczególnych sektorach w perspektywie krótkoterminowej. Różnice w wynikach uzyskanych w naszym modelu w perspektywie krótkoterminowej i długoterminowej wychwytują pewną przejściową dynamikę, która jest nieobecna w naszym modelu statycznym.

Zakłócenie łańcucha wartości w przemyśle motoryzacyjnym

O ile w naszym pierwszym scenariuszu Stany Zjednoczone zwiększają bariery handlowe we wszystkich sektorach w stosunku do dwóch państw, w naszym drugim scenariuszu Stany Zjednoczone zwiększają bariery handlowe w jednym sektorze (pojazdów silnikowych) w stosunku do importu z wszystkich państw za wyjątkiem Meksyku i Kanady.

W poszukiwaniu nowego Meksyku

Podnosimy również bariery pozataryfowe dla importu z Meksyku do Stanów Zjednoczonych celem uwzględnienia zmian w regułach pochodzenia towarów, które zwiększają koszty produkcji meksykańskiej. Główne postanowienia umowy handlowej między Stanami Zjednoczonymi, Meksykiem i Kanadą, podpisanej 30 listopada 2018 r., obejmują bowiem zmiany w regułach pochodzenia towarów dla producentów samochodów oraz innych przepisach.

Postanowienia te mogą z dużym prawdopodobieństwem doprowadzić do wzrostu kosztów produkcji i cen samochodów importowanych z Meksyku (np. Head i Mayer, 2019), a także, w konsekwencji, do wzrostu importu z Azji i Europy.

Zakładamy, że Biały Dom zareagowałby wówczas, podnosząc do 20 proc. cła na import pojazdów silnikowych z państw trzecich.

Zatrudnienie w omawianym sektorze w Stanach Zjednoczonych wzrosłoby w perspektywie krótkoterminowej, co stanowi rzadki przykład potwierdzenia słuszności protekcjonistycznych instynktów prezydenta Trumpa.

Okazuje się natomiast, że w perspektywie długoterminowej doszłoby do spadku poziomu dobrobytu i zatrudnienia zarówno w Meksyku, jak i Stanach Zjednoczonych, a także w głównych państwach produkujących samochody.

Céline Carrère – profesor ekonomii międzynarodowej, Uniwersytet Genewski

Anja Grujovic – pracownik naukowy z tytułem doktora, CEMFI

Frédéric Robert-Nicoud – profesor ekonomii, Uniwersytet Genewski

Donald Trump (©PAP)

Tagi