Czy Europa powinna tworzyć Stany Zjednoczone?

Czy kryzys grecki oznacza, że nadszedł już czas na realizację marzeń brytyjskiego premiera Winstona Churchilla: Stanów Zjednoczonych Europy? A jeśli tak, to czy stworzenie centralnej władzy finansowej, np. we Frankfurcie, by w tym pomogło? Czy Berlin może stać się tym samym dla Europy, czym Waszyngton dla Tallahassee? Paul Krugman ironizuje, że Holendrzy wybrali złe miejsce na podpisanie Traktatu z Maastricht, który sankcjonował unię walutową. Należało ją podpisać w Arnhem, które cieszy się wątpliwą sławą z powodu słynnego desantu sił sojuszniczych, pokazanego w książce i filmie pt. „O jeden most za daleko”. Zdaniem prof. Krugmana unii walutowej brakuje podstawowego elementu: rządu centralnego. To znaczy takiej struktury, która by tak zarządzała strefą euro, by lokalne problemy nie powodowały destabilizacji całej Unii, a Unia miała wpływ na kondycję gospodarczą poszczególnych krajów. Krugman odwołuje się tu do przykładów Kalifornii i Waszyngtonu. Choć Kalifornia generalnie jest zadłużona beznadziejnie, to jednak na jej sytuację wpływ ma wzrost gospodarczy w całych USA.

But California’s fiscal woes just don’t matter as much, even to its own residents, as those of Greece. Why? Because much of the money spent in California comes from Washington, not Sacramento. State funding may be slashed, but Medicare reimbursements, Social Security checks, and payments to defense contractors will keep on coming.

What this means, among other things, is that California’s budget woes won’t keep the state from sharing in a broader U.S. economic recovery.

Z tym poglądem dyskutuje prof. Greg Mankiw. Przypomina, że wspólna waluta w USA zaczęła funkcjonować bez scentralizowanej władzy fiskalnej, w XIX w., kiedy rząd federalny był kilkakrotnie mniejszy niż obecnie. Prof. Mankiw zastanawia się, czy mieszkańców Unii stać na mobilność, jaką odznaczają się Amerykanie, którzy przenoszą sie ze stanu do stanu w poszukiwaniu pracy. Czy Grecy zaczną szukać pracy w Niemczech? Mankiw w to wątpi, barierą jest choćby język. W tym sensie, jego zdaniem, kryzys grecki może oznaczać koniec strefy euro.

Na razie jednak wszyscy zastanawiają się, dlaczego w ciągu jednego dnia z giełdy wyparował kapitał wartości 13-14 bln USD – tyle strat bowiem według ekspertów sygnalizuje spadek Dow o tysiąc punktów.

Ciekawą odpowiedź daje Econblog, przywołując teorie Keynesa na temat inwestowania i inwestorów. Keynes porównuje je do wyboru najpiękniejszych twarzy, w którym najważniejsza jest opinia o tym, które twarze mogą liczyć na wybór przez innych, którzy dokonują wyboru . Według Keynesa, dziś zastanawiamy się nad tym, co zdaniem przeciętnego badanego będzie przeciętną opinią. Econbrowser transponuje tę teorię na wydarzenia 6 maja na giełdach światowych. Oprócz sugestii, że spowodowały je programy komputerowe na modelach statystycznych, które wzmogły panikę, dodaje aspekt ubezpieczeń akcji.

Another notion that’s popular with many financial gurus these days is the claim that you can eliminate certain risks to your portfolio with the right strategy of automatic trading and stop-loss sell orders. Again that claim invites an economic question– if you are getting an insurance policy, who is selling it to you? I believe the implicit answer is, you are counting on the market-maker to insure you by taking the other side of your escape transactions. But the curious thing about such an insurance policy is that the market-maker gets to decide what premium to charge you after you ask to collect on the policy. You just might find that the state of the world when you and your buddies all most desperately want to cash in on your insurance is exactly the time when the premium proves to be ruinously expensive. (…) allow yourself to relax as the computer programs written by the other contest judges try to devour each other.

O skutkach nowoczesnych systemów komputerowych stosowanych w transakcjach giełdowych pisze także WallStreetJackass.

Warto popatrzeć też na wideo, pokazujące, jak nowoczesne systemy komputerowe rejestrują spadek Dow o 1000 punktów (trwa tylko minutę).

Od realnego problemu nie da się jednak daleko uciec. I uwydatnia go ekonomista John Mauldin: kiedy a nie czy rynki zaczną naciskać na rządy. Powód. Warto przyjrzeć się tabeli. Nawet dług niemieckiego rządu zbliża się do 6 proc. Oczywiście wiele zależy od siły gospodarek.

Jednak jak zauważają eksperci Bank of International Settlements dług przekraczający 100 proc. PKB jest poważnym zagrożeniem, podobnie jak starzejące się społeczeństwa.  The related unfunded liabilities are large and growing, and should be a central part of today’s long-term fiscal planning.

Podobne niebezpieczeństwo stanowić może niezdolność rządów do zrolowania starych długów, gdy zacznie się okres wypłacania zysków z obligacji. Kondycja Unii zależeć będzie od tego, czy kolejnym rządom państw strefy euro uda się rolować długi. I Grecja nie stanowi tutaj wielkiego problemu w porównaniu z Hiszpanią. Około 45 proc. hiszpańskiego długu jest własnością niehiszpańskich inwestorów. A zatem tylko w tym roku Hiszpania musi zrolować stary dług i nowy w wysokości 225 mld. A to więcej niż PKB Portugalii.

Mauldin cytuje wypowiedź prezydenta Rady Zarządzającej Europejskiego Banku Centralnego Jeana Claude’a Tricheta, który domaga się bardzo konkretnych cięć.

Fiscal consolidation will need to exceed substantially the annual structural adjustment of 0.5% of GDP set as a minimum requirement by the Stability and Growth Pact….

The longer the fiscal correction is postponed, the greater the adjustment needs become and the higher the risk of reputational and confidence losses. Instead, the swift implementation of frontloaded and comprehensive consolidation plans, focusing on the expenditure side and combined with structural reforms, will strengthen public confidence in the capacity of governments to regain sustainability of public finances, reduce risk premium in interest rates and thus support sustainable growth.

Według ekonomisty tego typu reformy mogą oznaczać recesję z podwójnym dnem. Bo cięcia budżetowe i wzrost podatków to niższe PKB. I koło się zamyka. Czy Unia znalazła się na równi pochyłej. Być może nie, ale definitywnie dla tak zwanych bogatych społeczeństw jest to początek końca życia na kredyt.

GDPeustates

Zamknij pokaz zdjęć