Scenariusze dla strefy euro

Już wiadomo, że Czarny Piątek, czyli początek sezonu radykalnych obniżek cen w sklepach nie wzbudził oczekiwanego optymizmu wśród konsumentów. Zdaniem Michaela Panznera, można o optymizmie mówić wtedy, jeśli konsumenci kupują dobra trwałe: samochody, meble, urządzenia AGD etc. Jednak popyt na te dobra wydaje się być wciąż niski.

Wzrok części ekonomistów nadal zwrócony jest na Irlandię. Wydaje się, że Unii nie udało się uspokoić rynków. Przez wiele lat groźba ryzyka była ignorowana. I słabe kraje, jak np. Grecja, Irlandia, Portugalia, mogły pożyczać niemal na tych samych zasadach co prosperujące Niemcy. Brukselscy urzędnicy wciąż próbują przekonać inwestorów, że ryzyko nie ma znaczenia. I zyski zostaną wypłacone bez zmian. Inwestorzy jednak w te zapewnienia już nie wierzą. Ten fakt wymusza na Europejskim Banku Centralnym (ECB) podjęcie działań. O ich kształcie dowiemy się w czwartek, po spotkaniu w ECB na temat nowej polityki monetarnej. Można bez przesady powiedzieć, że od niej zależeć będzie los unii walutowej.

Ekonomiści publikują prognozy (zobacz tutaj, tu i tu). Wyłania się z nich kilka scenariuszy:

1) Wykup irlandii kończy kryzys

Działania związane z wykupem Irlandii zakończą panikę na rynku i przekonają inwestorów, że wzrost gospodarczy pozwoli na spłacenie nawet większego zadłużenia.

2) Grecja wychodzi ze strefy euro, następuje eskalacja kryzysu

Poziom zadłużenia Hiszpania (stosunek PKB – dług) jest niższy niż Francji. Zdaniem ekonomistów, Hiszpania ma lepsze warunki do dokonania drastycznych reform (np. słabsze związki zawodowe, lepsze regulacje finansowe). Stąd jeśli Hiszpania nie przetrwa kryzysu, to tym bardziej nie przetrwają Francja, Belgia czy Włochy.

3) Utworzenie Europejskiego Funduszu Walutowego lub bankructwa kilku państw unii

Ten scenariusz oparty jest na przemyśleniach analityka Citi Bank Willema Buitera. W kwietniu Buiter nawoływał do stworzenia EFW a także Instytucji Finansowego Funduszu Rekapitalizacji. Według niego, bez tych instytucji i centralizacji polityki finansowej niektóre państwa europejskie zbankrutują na przestrzeni kilku lat. Credit Writedowns dodaje:

As Willem Buiter first mentioned last November, the ECB will not risk its anti-inflationary credibility to monetise the debt of smaller euro zone countries like Greece or Ireland. This is why they were forced to take a bailout. On the other hand, it could be a possibility for Spain because Spain is simply too large to bail out in the way that Greece and Ireland were bailed out.

The immediate impact of this kind of action would be a rise in the euro-denominated gold and silver price, currency depreciation more generally, and increased inflation expectations. So this is a beggar thy neighbour economic policy – competitive currency devaluation, if you will. Clearly, countries like the UK and the US will choose inflation and exchange rate depreciation instead of default as a way of dealing with the sovereign debt problem. That is certainly part of what QE2 is about.  If forced, the ECB could go this route as well.

Z tym scenariuszem zgadza się także Canadian Worthwile Initiative.

4) Powstanie nowej unii walutowej w oparciu o silną markę niemiecką

Ten scenariusz zarysował niedawny felieton w FT. Kryterium wejścia do niej byłby m.in. poziom zadłużenia i prognozy dla rozwoju gospodarki. Według ekonomistów FT w takiej unii walutowej, której przewodziłyby Niemcy, zostałyby m.in. Holandia, Finlandia, Austria i kilka mniejszych krajów.

Trudno powiedzieć, czy w jakimś stopniu te scenariusze wytrzymają test historii najnowszej. Prognozy sytuacji (katastrofy dolara) po ogłoszeniu przez Fed drugiego etapu ilościowego łagodzenia usprawiedliwiają duży stopień sceptycyzmu.

Money Game publikuje pozytywne oceny dla dolara analityków Morgan Stanley:

(…) the leveraged community turn sentiment about a month ago, it is quite notable that the non-leveraged community were net buyers of USD on the week.  Prior to this, they had sold USD for 14 out of the past 15 weeks.  Should this become a broad shift in sentiment rather than a blip in trend, flow will likely be quite supportive for USD going forward.

Na ten temat także Econbrowser.

the quantity theory (which, just to remind readers, refers to money and not money base) suggests little prospect of rapid inflation, given the recent evolution of money aggregates. With the 2010 output gap between 3.4 to over 6 percentage points of GDP, a Phillips curve analysis seems to point to muted inflation if not disinflation.

Pragmatic Capitalism objaśnia nawet dlaczego, jego zdaniem, druga faza ilościowego łagodzenia (QE2) nie jest drukowaniem pieniędzy.

For the minority who understood how QE was actually going to impact the economy this was an obvious inefficiency at work (yes Eugene Fama, you are still wrong and this was real-time evidence of it).  QE2 wasn’t inflationary and it never was going to be inflationary because it merely alters the term structure of outstanding government debt and nothing more.  It is not money printing.

I dlatego pewnie ze spokojem można powtórzyć raz jeszcze cytat z… Miltona Friedmana:

the Bank of Japan’s argument is, “Oh well, we’ve got the interest rate down to zero; what more can we do?”

It’s very simple. They can buy long-term government securities, and they can keep buying them and providing high-powered money until the high powered money starts getting the economy in an expansion. What Japan needs is a more expansive domestic monetary policy.

The Japanese bank has supposedly had, until very recently, a zero interest rate policy. Yet that zero interest rate policy was evidence of an extremely tight monetary policy. Essentially, you had deflation. The real interest rate was positive; it was not negative. What you needed in Japan was more liquidity.

oprac. Tomasz Pompowski

Poprzednie zdjęcie> Następne zdjęcie Zamknij pokaz zdjęć