Gotówka w czasach kryzysu

Mimo że korzystanie z gotówki w transakcjach maleje, w okresach niepewności jej popularność rośnie. Wynikać to może m.in. z postrzegania pieniądza papierowego przez społeczeństwo jako „bezpiecznej przystani”. Antti Heinonen, doradca Banku Finlandii, w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dzieli się wynikami swoich badań na temat wzrostu popytu na gotówkę w czasach kryzysu.

Wywiad przeprowadzono podczas konferencji „Shaping a New Reality of Cash Conference 2024: >>New Normal<< – Old Challenges?”, zorganizowanej przez Narodowy Bank Polski 2–13 września 2024 r. Głównym tematem wydarzenia były zagadnienia związane z gotówką oraz jej zmieniającą się rolą w kontekście gospodarczym i społecznym.

W swoich badaniach ekonomista wspomniał o najważniejszych kryzysach ostatnich dekad. Stałym elementem tych wydarzeń był wzrost zapotrzebowania na gotówkę.

„W prezentacji koncentruję się głównie na gotówce w warunkach dużej niepewności oraz prognozie popytu. Moimi najnowszymi przykładami są COVID-19, kryzys finansowy z 2008 roku oraz tzw. „pluskwa milenijna”. W grudniu 1999 roku, przed rozpoczęciem nowego tysiąclecia, ludzie obawiali się, czy systemy bankowe poradzą sobie z obsługą ich pieniędzy i kont. Wszystkie te kryzysy spowodowały wyjątkowo wysoki popyt na banknoty. Podczas zmiany tysiąclecia, blisko 50% walut odnotowało wzrost popytu o ponad 25%, co oczywiście jest zjawiskiem nietypowym” – powiedział.

Rozmówca zwrócił uwagę na interesujący paradoks, który wystąpił podczas pandemii Covid-19. Mimo wprowadzonych restrykcji i spadku udziału pieniądza papierowego w transakcjach, popyt na gotówkę nadal wykazywał tendencję wzrostową.

„Również w przypadku pandemii COVID mamy do czynienia z tzw. paradoksem, ponieważ podczas pandemii obowiązywały blokady i ograniczenia w podróżowaniu. Ludzie korzystali z Internetu, nie mogli chodzić do sklepów. Oczywiście oznaczało to, że wykorzystanie gotówki w transakcjach spadło. Zgodnie z niektórymi badaniami płatności spadło ono o 30 do 40% w niektórych krajach m.in. w strefie euro. Jednak popyt na gotówkę wzrósł. Paradoks polega więc na tym, że ludzie gromadzili pieniądze z powodu tej niepewności. Podczas pandemii ponad 70% walut miało ponad dwucyfrową stopę wzrostu. Moja analiza dotyczy 121 walut, więc nie jest to tylko jedna lub dwie” – podkreślił.

Heinonen poruszył również kwestię przyszłości gotówki w coraz bardziej zdigitalizowanym świecie. Zaznaczył, że przyszłość bezgotówkowa może wiązać się z negatywnymi skutkami.

„Myślę, że ludzie powinni mieć naturalną swobodę wyboru. Uważam, że to bardzo ważne, ponieważ nie chodzi tylko o to, że jeśli ktoś używa gotówki, to ma jakieś nielegalne motywy. Jasne jest, że gotówka jest natychmiastowym rozwiązaniem – kiedy płacisz, od razu wiesz, jakie jest twoje saldo. Oczywiście istnieje wiele dowodów, a nawet badań naukowych, które pokazują, że korzystanie z płatności bezgotówkowych niweluje odczuwanie „bólu płacenia”. To naturalnie bardzo łatwo prowadzi do nadmiernego zadłużenia, co z kolei sprawia, że ludzie mają trudności z zarządzaniem swoimi finansami” – zaznaczył.

Cała rozmowa dostępna na kanale YouTube Obserwatora Finansowego

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Zarządzanie obrotem gotówkowym w niestabilnych czasach

Kategoria: Trendy gospodarcze
Ostatnie lata, pomimo zmniejszania się udziału gotówki w transakcjach, uwypukliły jej rolę jako środka przechowywania wartości. Doświadczenia zarówno z czasów pandemii, jak i z początkowego okresu po wybuchu wojny w Ukrainie wskazują, że społeczeństwo zwraca się wówczas ku gotówce, wypłacając wyższe kwoty w celach przezornościowych i tezauryzacyjnych.
Zarządzanie obrotem gotówkowym w niestabilnych czasach

Gotówka ma wartość

Kategoria: Usługi finansowe
Pandemia COVID-19 oraz wojna rosyjsko-ukraińska wywołały reakcję władz i banków centralnych, od Europy po Stany Zjednoczone, na podejście do usług finansowych oraz płatniczych.
Gotówka ma wartość

Przyszłość bankomatów w Europie

Kategoria: Trendy gospodarcze
Gdy na ulicach miast zaczęły pojawiać się pierwsze bankomaty, niewielu mogło przypuszczać, że to innowacyjne, kilkadziesiąt lat temu, urządzenie tak bardzo zmieni bankowość, nawyki klientów, a nawet krajobraz miejski. Era bankomatów trwa już ponad 50 lat, a skrót ATM –Automated Teller Machine – stał się powszechnie rozpoznawalny na całym świecie.
Przyszłość bankomatów w Europie