Nauczyciel noblista zwiększa szanse na Nobla dla ucznia

Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii pozostaje najbardziej prestiżową nagrodą w branży. Wyniki badania pokazują, że obecni i przyszli nobliści są ze sobą powiązani. Wśród puli prawdopodobnych kandydatów do nagród ponad połowa uczyła się pod opieką laureata nagrody Nobla.
Nauczyciel noblista zwiększa szanse na Nobla dla ucznia

(CC0 Pixabay)

Nagroda Nobla i jej laureaci cieszą się niezwykłym zainteresowaniem. Chociaż krąży wiele anegdot na temat tego, kto z kim studiował lub pracował, nikt nie mapował do tej pory w sposób kompleksowy relacji student-profesor dla wszystkich laureatów nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii. Podjąłem się tego zadania w niedawno opublikowanej pracy.

Wyniki badania pokazują, że nobliści są ze sobą powiązani, a nowi zwycięzcy są często blisko powiązani z poprzednimi laureatami.

Mistrz i czeladnik

Dane dotyczące pochodzenia i ostatniego pokolenia zostały zebrane ze strony AcademicTree.org, która jest pomocniczym narzędziem do tworzenia genealogii akademickiej dla wszystkich dyscyplin nauki. Drzewo ekonomii obejmuje prawie 20 000 ekonomistów, a ogólne drzewo składa się z prawie 700 000 akademików. Tam, gdzie dane z Academic Tree były niekompletne, uzupełniłem je danymi z różnych innych źródeł. Wyniki można znaleźć na stronie AcademicTree.org. Dane mogą zostać w razie potrzeby poprawione i rozszerzone tak, aby obejmowały ulubionych ekonomistów czytelnika.

Omawiane dane nie są pozbawione wad. Rejestrowane są formalne relacje między profesorem a uczniem, ale mogą one przecież być mniej istotne niż nieformalna relacja mentorska, współautorstwo prac lub uczestnictwo w seminariach. Formalizacja edukacji badaczy jest zjawiskiem, które pojawiło się stosunkowo niedawno, a ponadto różne kraje dokonały tego przejścia w różnym czasie. Pewne dane są niedostępne, a niektóre spośród uwzględnionych osób były samoukami – nie poczyniono tutaj żadnego rozróżnienia. W przypadku wcześniejszych pokoleń historycy skupili się na wybitnych uczonych, ich profesorach i ich uczniach.

Zaczynając od Frischa i Tinbergena (którzy nie byli ze sobą powiązani), wyodrębniłem każdego noblistę, a także jego akademickich „przodków” do czwartego pokolenia. Dane analizowane były przy pomocy programu Matlab.

Sieć powiązań

Sieć ta ma szereg niezwykłych cech. Sieć powiązań noblistów cechuje się stosunkiem płci, który jest bardziej zdominowany przez mężczyzn niż dziedzina ekonomii jako taka. Na grafie znajduje się 350 mężczyzn i 4 kobiety. Obejmuje on 78 noblistów mężczyzn i jedną kobietę, która uzyskała nagrodę.

Istnieją cztery rozłączne grafy:

Frisch-Haavelmo;

Allais-Debreu;

Pissarides;

wszyscy pozostali nobliści.

Finalna sieć powiązań jest zagmatwana, gdyż profesorowie grupują się i przegrupowują, doradzając różnym studentom, a dodatkowo profesorowie współpracują ze swoimi studentami i studentami w drugim pokoleniu w celu nauczania nowego pokolenia. Kluczową kwestią jest jednak to, że nobliści są ze sobą powiązani.

Możemy interpretować bliskie relacje między noblistami jako przejaw grupowania jakościowego – najlepsi profesorowie skupiają się w najlepszych szkołach, wzmacniają siebie wzajemnie i wybierają sobie najlepszych studentów. Można również patrzeć na to jako na przejaw feudalnego charakteru środowiska akademickiego i nepotyzmu, który on implikuje.

Nowi nobliści są często blisko powiązani z poprzednimi noblistami, ale nie jest tak zawsze. Największe zmiany w sieci powiązań nastąpiły w 1975 roku (Kantorowicz i Koopmans), 1971 roku (Kuznets), 1994 roku (Harsanyi, Nash i Selten), 2002 roku (Kahneman i Smith) oraz 2009 roku (Ostrom i Williamson). Kahneman i Ostrom nie są tak wyobcowani ze środowiska nauk ekonomicznych, jak czasem twierdzono.

Najbardziej wpływowym profesorem jest Karl Knies. Ten niezbyt znany przedstawiciel niemieckiej szkoły historycznej nie jest ani trochę tak sławny jak jego uczniowie Herbert Baxter Adams, Eugen Böhm von Bawerk, John Bates Clark, Richard T Ely, Richmond Mayo-Smith i Edwin Seligman. Drugim najbardziej wpływowym profesorem jest Wassily Leontief.

Tu znajdą państwo rysunek przedstawiający kompletną sieć powiązań na rok 2017 (nobliści oznaczeni są kolorem magenta); wideo przedstawiające wszystkie sieci powiązań od 1969 roku dostępne jest tutaj.

Rysunki obok przedstawiają zaś podgrafy dla Kniesa (37 noblistów, wszyscy odlegli) i Leontiefa (15 noblistów, większość blisko powiązana).

Wielcy klasyczni ekonomiści (Smith, Say, Ricardo, Malthus, Mill) lub ekonomiści przedklasyczni (Ibn Khaldun, Petty, Quesnay, Cantillon, Turgot, Galiani) nie są powiązani z noblistami. Powiązany jest tylko jeden z neoklasycznych rewolucjonistów – Carl Menger. Marshall, Walras, Jevons, Pareto i Pigou wnieśli trwały wkład w myśl ekonomiczną, ale jedynie poprzez swoje prace, a nie poprzez swoich studentów. Najwyraźniej w tamtych czasach ekonomia nie była jeszcze dyscypliną, której można by uczyć młodych badaczy, a przynajmniej tak uważali ówcześni liderzy tej dziedziny.

Ekonomia jest specyficzną dyscypliną nauki. Wielu ekonomistów wywodzi się od sławnych nie-ekonomistów, takich jak Bernoullis, Gauss, Lagrange, Lapunow i Pearson, jak również ludzi, których praca jest w mniej oczywisty sposób powiązana z ekonomią, jak choćby Bohr, Erazm, Heisenberg, Luter i Maxwell.

Innymi słowy, ekonomię przejęli ludzie z innych dyscyplin naukowych, podobnie jak obecnie ekonomiści pracują nad tematami, które tradycyjnie były wyłączną domeną politologów, antropologów, psychologów i biologów.

Alma mater z największym oknem na świat

Kluczowymi ośrodkami nauki w 2017 roku, są kolejno Harvard i Chicago, a następnie Berlin, Getynga, Wiedeń, Heidelberg, Cambridge, LSE, MIT i Columbia.

W geografii nauczania ekonomii nastąpiły dramatyczne zmiany – częściowo z powodu ucieczki przed nazistami (Haberler, Hayek, Hurwicz, Machlup, Marschak, von Mises, Morgenstern) i bolszewikami (Leontief). Ale jest to tylko częściowe wyjaśnienie.

Prawdopodobni kandydaci do przyszłych nagród Nobla określeni zostali na podstawie listy Clarivate Citation Laureates na 2017 rok.

Obecna sieć powiązań może z dużym prawdopodobieństwem przynieść przyszłych zwycięzców – 24 spośród 47 wskazanych kandydatów ma poprzednika laureata nagrody Nobla, a inni mają wspólnych z noblistami poprzedników.

Franco Modigliani, Milton Friedman, John Hicks i Tjalling Koopmans znajdują się najbliżej kandydatów do nagrody Nobla, natomiast Paul Samuelson, Lawrence Klein, Robert Mundell i Peter Diamond są najbardziej oddaleni.

Możliwe jest również pojawienie się nowych sieci powiązań, szczególnie wokół studentów, drugiej generacji studentów i trzeciej generacji studentów Terence’a Gormana i Denisa Sargana.

Jedyną kobietą wśród kandydatów do Nobla jest Anna Krueger.

Richard Tol jest profesorem ekonomii na Uniwersytecie Sussex oraz na Wolnym Uniwersytecie w Amsterdamie.

Artykuł po raz pierwszy ukazał się w VoxEU.org (tam dostępna jest pełna bibliografia). Tłumaczenie i publikacja za zgodą wydawcy.

(CC0 Pixabay)

Tagi