Strategia EBOiR dla Polski pokrywa się w części z planami rządu

W strategii EBOiR wymienia także ryzyka, mogące uniemożliwić osiągnięcie celów, np. nieodpowiednie prawo, które nie będzie wspierało OZE i podkopie zaufanie inwestorów do istniejących projektów. (CC0 Pixabay)

Europejski Bank Odbudowy Rozwoju w dokumencie „Poland Country Strategy” przyjętym przez Radę Dyrektorów 11 kwietnia przedstawił trzy priorytety dla Polski na najbliższe lata, które jest gotów finansować. Są to: zwiększenie konkurencyjności polskiej gospodarki, promowanie gospodarki niskoemisyjnej i energooszczędnej oraz wzmacnianie instytucji finansowych. Priorytety te są częściowo zbieżne z rządową Strategią na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, choć bank przykłada większą wagę do rozwiązań rynkowych.

Wskazane zadania omówione są szczegółowo wraz ze sposobami osiągnięcia stawianych celów.

Zwiększanie konkurencyjności poprzez innowacje, komercjalizację i silniejsze powiązania globalne.

Aby cel ten osiągnąć konieczne jest:

1. a) selektywne wsparcie dla spółek zorientowanych na wzrost i innowacje, w tym aktywnie działających na rynkach zagranicznych;
2. b) przyspieszenie prywatyzacji spółek kontrolowanych przez SP; w spółkach SP konieczna jest poprawa ładu korporacyjnego i skupienie się zarządów na celach rynkowych;
3. c) zwiększenie udziału firm prywatnych w branżach zdominowanych przez sektor państwowy, np. przez outsourcing niektórych usług publicznych do sektora prywatnego i rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego.
4. Wspieranie Green Economy Transition (GET).

W tym:

1. a) poprawa efektywności energetycznej;
2. b) wzrost udziału energii odnawialnej w mikście energetycznym;
3. c) zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza;
4. d) poprawa efektywności lokalnych źródeł energii.
5. Wzmacnianie odporności gospodarki poprzez rozszerzanie i dywersyfikację rynków kapitałowych i dłużnych.

Poprzez:

1. a) doradztwo w zakresie rynku kapitałowego i dłużnego, wspierające alternatywne źródła długoterminowego finansowanie oraz nowe i bardziej wyrafinowane instrumenty finansowe;
2. b) wspieranie prywatnych instytucji kapitału podwyższonego ryzyka, w tym private equity i venture capital;
3. c) inwestowanie w nowe emisje na rynku kapitału dłużnego, w tym w obligacje korporacyjne;
4. d) współpracę z Giełdą Papierów Wartościowych w Warszawie w celu dalszego rozwoju infrastruktury rynku kapitałowego i lepszego dostępu dla małych i średnich przedsiębiorstw;
5. e) wzmocnienie bazy kapitałowej polskiego sektora bankowego (instrumenty kwalifikowanych zobowiązań, tzw. MREL, i instrumenty dywersyfikacji ryzyka);
6. f) doradztwo przy opracowaniu nowego systemu instrumentów, mających związek z przymusową restrukturyzacją banków.

W Strategii EBOiR wymienione są także ryzyka, mogące uniemożliwić osiągnięcie priorytetowych celów. Najważniejsze to:

1. Pogorszenie klimatu inwestycyjnego na skutek wprowadzenia nowych podatków (bankowego, od sieci handlowych);
2. Niepowodzenie ustawy o REIT;
3. Nieodpowiednie prawo, które nie będzie wspierało odnawialnych źródeł energii i podkopie zaufanie inwestorów do istniejących projektów;
4. Dalsze wspieranie górnictwa węglowego – może zniechęcić do rozwoju bardziej wydajnych energetycznie gałęzi przemysłu, oraz ograniczyć zdolność Banku do inwestowania w polską energetykę;
5. Zbyt mocna rola państwa w strategicznych sektorach – stworzy ryzyko upolitycznienia i uniemożliwi działania EBOiR w kierunku poprawy ładu korporacyjnego polskich firm;
6. Niepewność, jeśli idzie o istnienie funduszy emerytalnych – może to mieć negatywny wpływ na zdolność EBOiR do działań w zakresie poszerzenia rynku dłużnego i rynku akcji.

W ocenie Banku polska gospodarka jest zrównoważona. Zadłużenie prywatne przedsiębiorstw i gospodarstw domowych jest na relatywnie niskim poziomie, podobnie jak zadłużenie gospodarki wobec zagranicy. Ujemne saldo fiskalne jest jednym z nielicznych powracających problemów makroekonomicznych.

Wydatki inwestycyjne były jednak w ostatnich latach niskie, zwłaszcza w sektorze przedsiębiorstw. Były wspierane przez wydatki publiczne, finansowane częściowo z funduszy strukturalnych UE. Krótkoterminowe perspektywy gospodarcze są pozytywne, ale spadek inwestycji miał wpływ na spowolnienie gospodarki w roku 2016 i grozi obniżeniem potencjału produkcyjnego.

Spadek bezrobocia i stały wzrost płac realnych wspierają ożywienie gospodarcze, którego motorem jest konsumpcja. Wzrost gospodarczy przyspieszy, jeśli zwiększone zostaną inwestycje publiczne. EBOiR przewiduje, że podaż siły roboczej będzie się szybko zmniejszał, wraz ze starzenie się społeczeństwa. Według szacunków Komisji Europejskiej w ciągu najbliższych 50 lat populacja Polski może spaść aż o 19 procent, a udział ludności w wieku produkcyjnym spadnie o ponad 15 pkt procentowych.

W związku z zagrożeniami EBOiR formułuje więc listę największych wyzwań dla polskiej gospodarki, która jest ściśle powiązana z trzema wyznaczonymi priorytetami działania:

1. Konkurencyjność. Wg EBOiR szara strefa stanowi 20 proc. polskiej gospodarki, zbyt duży jest udział sektora kontrolowanego przez państwo, co zniekształca konkurencję, zbyt duży jest udział pracowników zatrudnionych na niestałych kontraktach, gospodarka jest napędzana przez niskie koszty siły roboczej i zasoby surowcowe, a nie przez bardziej wyrafinowane technologie i sposoby zarządzania.
2. Jakość instytucji. W tej dziedzinie Polska dokonała dużych postępów, zwłaszcza po wejściu do Unii Europejskiej w 2004 roku, zmniejszył się też poziom korupcji. Ale decyzje podejmowane przez zarządy firm, kontrolowanych przez państwo są nieprzejrzyste. Polska zajmuje czwarte miejsce w Unii Europejskiej pod względem tempa zmian legislacyjnych, co utrudnia ich wprowadzanie i nadzór.
3. Odporność. Polska gospodarka jest odporna na szoki zewnętrzne, co zawdzięcza różnorodności (nie jest uzależniona od jednej, czy kilku branż) oraz elastycznemu kursowi wymiany. Solidny jest nadzór bankowy i wysoka adekwatność kapitałowa banków. Także sektor ubezpieczeniowy jest zdrowy. Problemem jest jednak niewydajny sektor energetyczny i przestarzała infrastruktura. Około 17 proc. zainstalowanej mocy zostanie wycofanych do roku 2022. Nadal słabo są rozwinięte rynki kapitałowe, co zwiększa uzależnienie przedsiębiorstw od systemu bankowego.
4. Integracja z gospodarką światową. Polski eksport jest zróżnicowany i stanowi ok. 50 proc. PKB. Mimo napływu kapitału zagranicznego kapitalizacja spółek na GPW jest dość niska – stanowi ok. 40 proc. PKB. Polskie inwestycje zagraniczne są niewielkie, to ok. 6 proc. PKB. Polska zajmuje 65. miejsce na 137 ocenianych krajów pod względem jakości dróg. Tylko 70 proc. ludności korzysta z internetu, podczas gdy w Estonii 90 proc., a na Łotwie 80 proc.
5. Zielona transformacja. Problemem Polski jest wysoka energochłonność – prawie dwukrotnie większa niż średnio w UE. Niedostateczne działania na rzecz obniżenia energochłonności wynikają, zdaniem EBOiR-u, ze specjalnej pozycji górnictwa węglowego w Polsce. Problemem jest zanieczyszczenie powietrza. Wśród 10 najbardziej zanieczyszczonych miast UE, siedem leży w Polsce. Udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym wynosi tylko 11,8 proc., znacznie poniżej docelowego poziomu 15 proc., który ma być osiągnięty już w roku 2020. Nowe przepisy zniechęcają do inwestowania w energię odnawialną i mogą zagrozić obecnym projektom.
6. Równość i rynek pracy. Według danych ONZ wynagrodzenia kobiet w Polsce w relacji do średniej są dość wysokie (wyższe niż średnio w UE), ale wskaźnik zatrudnienia kobiet wynosi tylko 61 proc. i stoi poniżej średniej UE (64 proc.). Zbyt wielu pracowników zatrudnionych jest na umowach nieregularnych, co hamuje wzrost kwalifikacji i wydajności. Kształcenie i szkolenie zawodowe nie jest odpowiednie do potrzeb rynku pracy.

Część z powyższych problemów została uwzględniona w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju, wieloletniej strategii polskiego rządu. Strategia EBOiR jest podpowiedzią, w jaki sposób można realizować wyznaczone przez rząd cele. Silniej też niż w SOR w planie EBOiR uwzględnione są mechanizmy rynkowe i powiązania międzynarodowe gospodarki.

Obserwując aktywność EBOiR w Polsce od początku jego działalności widać wyraźną ewolucję. W latach 90. XX wieku Polska liczyła głównie na napływ kapitału banku i możliwość łączenia go z kapitałem prywatnych inwestorów. Obecnie główną rolą banku jest pomoc techniczna i doradztwo przy wprowadzaniu nowatorskich rozwiązań w energetyce i na rynku kapitałowym.

W strategii EBOiR wymienia także ryzyka, mogące uniemożliwić osiągnięcie celów, np. nieodpowiednie prawo, które nie będzie wspierało OZE i podkopie zaufanie inwestorów do istniejących projektów. (CC0 Pixabay)

Poprzednie zdjęcie> Następne zdjęcie Zamknij pokaz zdjęć