Ekonomista Krzysztof Rybiński podkreśla, że firmy ratingowe powinny być chronione przed zakusami polityków. (CC By Michal Chromy)
Wpływ dyrektorów finansowych na przyszłość firm w okresie kryzysu był głównym tematem Europejskiego Zgromadzenia Dyrektorów Finansowych (CFO European Summit) zorganizowanego przez stowarzyszenie finansistów i księgowych ACCA (the Association of Chartered Certified Accountants).
Prof. Grzegorz Kołodko, w otwierającym konferencję wykładzie wskazał, że przed poszukiwaniem właściwych narzędzi wyjścia z obecnego kryzysu istotne jest zidentyfikowanie jego charakteru i przyczyn.
– Mówiąc o trwającym kryzysie nie możemy mówić o recesji. Globalny PKB spadł tylko w 2009 roku. Obecny kryzys to przede wszystkim kryzys redystrybucji bogactwa, którego przejawami są narastające różnice zamożności między klasami społecznymi i rosnące bezrobocie – powiedział Grzegorz Kołodko.
Według niego źródeł obecnego kryzysu, należy poszukiwać w polityce Margaret Thatcher i Ronalda Reagana z lat 80-tych minionego wieku, sprowadzającej się do deregulacji i minimalizowania zaangażowania państw w procesy gospodarcze. Grzegorz Kołodko zastrzegł jednak, że remedium na niepowodzenia polityki neoliberalnej nie jest kapitalizm państwowy.
– Rozwiązaniem jest nadal gospodarka rynkowa, ale w znacznie większym stopniu zorientowana na czynniki społeczne. Na pewno potrzebujemy nowych regulacji, ale nie przeregulowania gospodarki. Mimo obecnej sytuacji nadal patrzę w przyszłość optymistycznie. Spodziewam się, że Polska wejdzie do strefy euro w 2017 lub 2018 roku, a światowa gospodarka nadal będzie się rozwijać – dodał były wicepremier.
Uczestnicy dyskusji byli zgodni co do tego, że innowacje, to jedno z najważniejszych narzędzi poprawy kondycji firm w okresie kryzysu, a od finansistów w znacznej mierze będzie zależeć, czy staną się one czynnikiem przyspieszającym rozwój, czy kamieniem u szyi.
– Dyrektorzy finansowi znają doskonale wszystkie procesy zachodzące wewnątrz organizacji. Funkcjonują jak wewnętrzny bank w firmie. To właśnie dzięki tej wiedzy mogą właściwie ocenić, czy analizowana innowacja przyniesie firmie spodziewane korzyści – powiedział Paweł Borowy, dyrektor finansowy firmy Randstad Polska.
Gorącym tematem konferencji była użyteczność agencji ratingowych w podejmowaniu właściwych decyzji finansowych. Prof. Krzysztof Rybiński podkreślał, że agencje ratingowe zawodzą w chwilach, gdy są najbardziej potrzebne, a zmiany ratingów następują z reguły po istotnych zdarzeniach gospodarczych zamiast je wyprzedzać.
– Ratingi zawiodły w czasie kryzysu azjatyckiego. Podobnie było w czasie pierwszej odsłony kryzysu w 2008 roku. Na obronę agencji należy dodać, że w tym przypadku pomylili się prawie wszyscy. Obawiam się, że teraz agencje też nie zmienią ratingów zanim dojdzie do zdarzenia, które wymusi takie posunięcie. Spodziewam się bankructwa Włoch w przyszłym roku, a wówczas w dół pójdą ratingi wszystkich państw unijnych w tym także Francji – powiedział Krzysztof Rybiński.
Były wiceprezes NBP mówiąc o Francji, nawiązał do niedawnego przypadku agencji Standard & Poors, która zmieniła decyzję o obniżeniu ratingu Francji (agencja po wydaniu komunikatu o obniżeniu ratingu wycofała go, wyjaśniając, że był to… błąd techniczny). Według niego ten przykład aż nadto wyraźnie pokazuje, że firmy ratingowe powinny być chronione przed zakusami polityków.
Z dyskusji wynikało, że finansiści w firmach co najmniej ostrożnie podchodzą do ratingów.
– Czy zwracamy uwagę na ratingi – tak – ale gdy ktoś zapytałby, czy mają one dominujący wpływ na decyzje inwestycyjne – muszę stwierdzić, że na pewno nie. Rating nie może zastąpić naszej analizy sytuacji klienta – wyjaśnił Adam Świrski, dyrektor zarządzający Deutsche Bank Polska.
Uczestniczący w dyskusji Piotr Kowalski, prezes agencji Fitch Polska zwracał uwagę, że wysoki rating nie jest certyfikatem zabezpieczającym przed ewentualnym bankructwem.
– To może dopaść nawet najlepszych. Należy przy tym dodać, że w przypadku podmiotów z najwyższym ratingiem AAA przypadki bankructw są niezwykle rzadkie i stanowią setne części procenta – powiedział Piotr Kowalski.
Zgromadzenie dyrektorów finansowych zbiegło się w czasie z informacją o obniżeniu indeksu PMI dla Polski poniżej 50 punktów, po raz pierwszy od jesieni 2009 roku. Finansiści pytani o to jak będą wyglądały nastroje w przemyśle w najbliższym czasie byli ostrożni w ocenach.
– Wiele będzie zależało od przebiegu najbliższego szczytu Unii Europejskiej. Mam nadzieję, że spadek indeksu to jedynie incydent, a nie odwrócenie trendu – powiedział Adam Świrski.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
