Detronizacja dolara uderzy we wpływy USA

Na osłabieniu pozycji dolara, jako waluty międzynarodowej Stany Zjednoczone straciłyby najwięcej. Dziś na samych odsetkach z emisji zarabiają 2,5 mld dolarów rocznie. Światowy status amerykańskiej waluty zapewnia USA tańszą obsługę krajowego zadłużenia, łagodzi problemy budżetowe, pozwala wpływać na działalność światowych organizacji.
Detronizacja dolara uderzy we wpływy USA

(CC BY Images_of_Money)

Dolar od końca I wojny światowej jest najważniejszą walutą międzynarodową. Kryzys w Stanach Zjednoczonych, jak również przesunięcie centrum świata gospodarczego do Azji, a wcześniej integracja monetarna Europy sprawiają jednak, że jego rola jako waluty międzynarodowej nie jest już tak oczywista jak kiedyś.

Nad skutkami zmniejszenia międzynarodowej roli dolara zastanawia się Linda Goldberg z Banku Rezerw Federalnych w Nowym Jorku w swej pracy „The International Role of the Dollar: Does It Matter if This Changes?”. Wychodzi przy tym z założenia, że zależą one głównie od kontekstu, w którym miałaby nastąpić taka zmiana. W ocenie ekonomistki z amerykańskiego banku centralnego konsekwencje będą różne w zależności od tego czy rola dolara spadnie na skutek osłabienia fundamentów amerykańskiej gospodarki, czy wzrostu roli innych walut.

Co to jest waluta międzynarodowa?

Jest to waluta, która spełnia takie funkcje jak przechowalnik wartości, jednostka miary, podstawowy składnik rezerw walutowych innych krajów. W niej zawiera się wiele transakcji na foreksie i na międzynarodowych rynkach kapitałowych. W walucie międzynarodowej wystawia się też najwięcej faktur i dokonuje się rozliczeń w handlu międzynarodowym.

Pod każdym z wymienionych względów dolar utrzymuje swoją wiodącą pozycję, są jednak obszary gdzie jego dominacja słabnie. Oprócz dolara walutami międzynarodowymi są też euro, frank szwajcarski, funt szterling i jen.

Międzynarodowy status waluty nie jest prostą pochodną wielkości gospodarki kraju i jego obecności na światowych rynkach. Nie można go zaordynować z góry. To rynki samodzielnie decydują jakiej waluty będą używały, jako najważniejszego punktu odniesienia. Musi ona im zapewniać wysokie standardy płynności i wymienialności. Czynniki, które wpływają na międzynarodową rolę waluty to obok wielkości kraju, jego otwartość w handlu zagranicznym i w przepływach kapitału, wiarygodność kredytowa, stabilność polityczna i instytucjonalna.

Dolar w rezerwach

Zagadnienie to rozpatruje się zwykle z dwóch perspektyw – liczby krajów, dla których dolar jest w ten lub inny sposób punktem odniesienia w ich polityce pieniężnej oraz roli dolara jako składnika rezerw walutowych innych krajów.

Jak wskazuje poniższa tabela rola dolara jako kotwicy dla innych krajów nie zmalała. Wręcz przeciwnie – udział krajów wiążących się z dolarem w globalnym PKB stale rośnie.

do Nędzyńskiego, waluty, tabela, 24.1.12

Wielkość dolarowych sald w rezerwach walutowych innych krajów, po chwilowym zawirowaniu w czasie kryzysu, nadal jest dominująca. Dotyczy to zwłaszcza krajów rozwijających się.

waluty, 24.1.12

Udział aktywów w dolarach w rezerwach walutowych innych państw, mimo że zmalał w ciągu ostatnich 10 lat, dalej wynosi ponad 50 proc.

Dolar pozostaje najważniejszą walutą obrotu na foreksie. W 2010 roku dokonywano w nim prawie 85 proc. transakcji na rynkach walutowych, w euro — 39 proc. a w jenie — 19 proc. W dolarach nadal rozlicza się większość transakcji w handlu międzynarodowym – w tej dziedzinie rola euro początkowo rosła, ale potem ustabilizowała się. Blisko połowa kredytów udzielanych kredytobiorcom przez zagraniczne podmioty jest wyrażona w dolarach.

Detronizacja dolara to kłopoty dla USA

Skutki osłabienia pozycji amerykańskiej waluty dla USA zależą od kontekstu w jakim zmiana ta będzie następowała. – Jeśli fundamenty gospodarki Stanów Zjednoczonych będą mocne, zmniejszenie roli dolara nie będzie poważnym problemem – twierdzi Linda Goldberg. – Pojawienie się rozsądnych walutowych alternatyw może służyć jako czynnik dyscyplinujący amerykańską politykę. Jeśli jednak słaba polityka podważy fundamenty amerykańskiej gospodarki, zmniejszenie międzynarodowej roli dolara może być jednym z przejawów szeroko rozumianego kryzysu – przestrzega ekonomistka.

Jest możliwe, że obniżą się zyski wynikające z emisji waluty czyli senioraż. Gotówka w obiegu nie jest oprocentowana, w przeciwieństwie do aktywów, które bank centralny nabywa w zamian za gotówkę. Obecnie gotówka wyemitowana przez Rezerwę Federalną (Fed) to około 1 bilion dolarów. Przy stopach procentowych na poziomie 0,25 proc., roczny dochód wynosi 2,5 miliarda dolarów, przy bardziej naturalnych stopach 2 proc. zyski sięgałyby ok. 20 miliardów dolarów na rok.

Istnieje pogląd, że ze względu na rolę dolara, Stany Zjednoczone korzystają z „nadzwyczajnego przywileju” (oxorbitant privilege) w finansowaniu swoich długów. Skoro wiele krajów zgłasza popyt na amerykańskie obligacje skarbowe, aby w nich utrzymywać swoje rezerwy walutowe, rentowności tych obligacji są niższe niż gdyby dolar nie był najważniejszą walutą.

Osłabienie pozycji dolara może więc oznaczać podniesienie kosztów finansowania dla Stanów Zjednoczonych i pogłębienie ich problemów budżetowych. Skutkiem może też być deprecjacja dolara i jej konsekwencje dla opłacalności amerykańskiego importu i eksportu.

Dzięki temu, że dolar jest główną walutą transakcyjną w handlu międzynarodowym i na rynkach kapitałowych gospodarka Stanów Zjednoczonych jest również w znacznym stopniu izolowana od szoków zewnętrznych. Przejawia się to na przykład tym, że ceny w imporcie są mniej zależne od kursu dolara. Wraz ze spadkiem znaczenia amerykańskiej waluty skuteczność tej izolacji może zmaleć.

Na rolę dolara można popatrzeć również przez pryzmat nacisków jakie Stany Zjednoczone mogą wywierać na resztę świata i prestiżu jakim się cieszą. Gdy dolar dominuje wśród walut ten wpływ jest większy. Ten atut daje możliwość kształtowania rzeczywistości w pożądanym przez USA kierunku np. określaniu celów organizacjom międzynarodowym. Jeśli dolar przestanie być kluczową walutą międzynarodową, zmniejszą się też wpływy USA.

Opracował Krzysztof Nędzyński

Linda Goldberg, „The International Role of the Dollar: Does It Matter if This Changes?”, Fed New York 2011

(CC BY Images_of_Money)
do Nędzyńskiego, waluty, tabela, 24.1.12
waluty, tabela, 24.1.12
waluty, 24.1.12
waluty, 24.1.12

Tagi


Artykuły powiązane

Cyfrowy juan już blisko, dolar nie tak prędko

Kategoria: Analizy
Stany Zjednoczone nie należą do liderów wdrażania cyfrowych walut na świecie. To może mieć wpływ na rolę dolara w międzynarodowym handlu i finansach, choćby dlatego, że znacznie bardziej zaawansowane są Chiny, a rośnie też znaczenie kryptowalut.
Cyfrowy juan już blisko, dolar nie tak prędko

W kierunku cyfrowego dolara kanadyjskiego: Czy zostanie wprowadzony? W jaki sposób? Kiedy?

Kategoria: Trendy gospodarcze
W roku 1935 rząd federalny powierzył Bankowi Kanady scentralizowanie produkcji banknotów. Jednym z pierwszych zadań nowo utworzonego banku centralnego Kanady była emisja jednej waluty dla całego kraju oraz ostatecznie stopniowe wycofanie niezliczonych denominowanych w dolarach banknotów emitowanych przez różne banki i organy władzy różnego szczebla.
W kierunku cyfrowego dolara kanadyjskiego: Czy zostanie wprowadzony? W jaki sposób? Kiedy?