Autor: Michał Antoszewski

Ekonomista związany z Instytutem Studiów Ekonomiczno – Społecznych.

Ekspansja polskiej gospodarki trwa

Brak nowych wiadomości jest dobrą wiadomością. W cyklu koniunkturalnym polskiej gospodarki, pomimo obserwowanych zaburzeń i krótkotrwałych symptomów spowolnienia, faza ekspansji trwa w najlepsze. Stan ten trwa już od siedemnastu miesięcy, a w ujęciu kwartalnym – od sześciu kwartałów.
Ekspansja polskiej gospodarki trwa

Infografika DG

Publikowany na łamach Obserwatora Finansowego Zegar koniunktury stanowi odzwierciedlenie czterech, następujących kolejno po sobie, faz cyklu koniunkturalnego w kolejnych ćwiartkach układu współrzędnych:

I ćwiartka – ekspansja (wskaźnik powyżej długookresowego trendu, rosnące odchylenie);

II ćwiartka – spowolnienie (wskaźnik powyżej długookresowego trendu, malejące odchylenie);

III ćwiartka – depresja (wskaźnik poniżej długookresowego trendu, rosnące odchylenie);

IV ćwiartka – ożywienie (wskaźnik poniżej długookresowego trendu, malejące odchylenie).

W konstrukcji zegara wykorzystywany jest zestaw 33 wskaźników makroekonomicznych (o częstotliwości miesięcznej, za okres styczeń 2005-czerwiec 2015):

– przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw (Zatrudnienie);

– przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw – przemysł (Zatrudnienie_przemysł);

– przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw – budownictwo (Zatrudnienie_budownictwo);

– przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw – handel (Zatrudnienie_handel);

– oferty pracy zgłoszone w ciągu miesiąca (Oferty);

– przeciętne miesięczne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw – (Wynagrodzenia);

– przeciętne miesięczne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw – przemysł (Wynagrodzenia_przemysł);

– przeciętne miesięczne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw – budownictwo (Wynagrodzenia_budownictwo);

– przeciętne miesięczne nominalne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw – handel (Wynagrodzenia_handel);

– bezrobotni zarejestrowani (Bezrobocie);

– produkcja sprzedana przemysłu ogółem – ceny stałe (Produkcja);

– produkcja sprzedana przemysłu, dobra zaopatrzeniowe – ceny stałe (Produkcja_zaopatrzeniowe);

– produkcja sprzedana przemysłu, dobra inwestycyjne – ceny stałe (Produkcja_inwestycyjne);

– produkcja sprzedana przemysłu, dobra konsumpcyjne trwałe – ceny stałe (Produkcja_trwałe);

– produkcja sprzedana przemysłu, dobra konsumpcyjne nietrwałe – ceny stałe (Produkcja_nietrwałe);

– produkcja sprzedana przemysłu, dobra związane z energią – ceny stałe (Produkcja_energia);

– produkcja budowlano-montażowa – ceny stałe (PBM);

– Bieżący Wskaźnik Ufności Konsumenckiej (BWUK);

– Wyprzedzający Wskaźnik Ufności Konsumenckiej (WWUK);

– mieszkania, na realizację których wydano pozwolenia (Pozwolenia);

– mieszkania oddane do użytkowania (Mieszkania);

– nowe zamówienia w przemyśle – ceny stałe (Zamówienia);

– wskaźnik ogólnego klimatu koniunktury (WOK);

– sprzedaż detaliczna towarów – ceny stałe (Sprzedaż);

– dochody budżetu państwa – ceny stałe (Budżet);

– wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI);

– wskaźnik inflacji bazowej po wyłączeniu cen żywności i energii (Bazowa);

– wskaźnik cen produkcji sprzedanej w przemyśle (PPI);

– wskaźnik cen produkcji budowlano-montażowej (Ceny_PBM);

– rentowność 10-letnich obligacji (Stopa_10Y);

– 1-miesięczna stopa rynku międzybankowego (Stopa_1M);

– Warszawski Indeks Giełdowy (WIG);

– indeks WIG20 (WIG20).

Źródłem danych są bazy Eurostat, GUS oraz stooq.pl, a także obliczenia własne. Tak szeroki wachlarz zmiennych ma na celu zapewnienie reprezentatywności wszystkich sfer gospodarki.

Do wyodrębnienia wahań koniunkturalnych dla każdej z powyższych zmiennych wykorzystane zostały dwa filtry statystyczne: Hodricka-Prescotta (HP) oraz Christiano-Fitzgeralda (CF). W efekcie, dla każdej z 33 zmiennych makroekonomicznych otrzymujemy dwa alternatywne oszacowania przebiegu cyklu koniunkturalnego.

W dalszej selekcji zmiennych z powyższego zbioru zostały uwzględnione stopień korelacji z „głównym” cyklem koniunkturalnym reprezentowanym przez fluktuacje PKB (również oszacowanym w oparciu o filtry HP i CF) oraz reprezentatywność poszczególnych gałęzi gospodarki. W efekcie, otrzymano dwa alternatywne oszacowania przebiegu cyklu koniunkturalnego –zaprezentowane poniżej finalna specyfikacja cyklu stanowi ich średnią arytmetyczną.

Infografika DG

Infografika DG

Nie jest zaskoczeniem fakt, że zegar sugeruje kontynuację fazy ekspansji – rozpoczętej w lutym 2014 r., a zatem trwającej już od 17 miesięcy. Jest to również najdłuższa z faz ekspansji zanotowanych od początku analizowanej próby (dwie poprzednie trwały odpowiednio 16 i 8 miesięcy).

Infografika DG

Infografika DG

Graficzną ilustrację przebiegu wskazań zegara umożliwia przeniesienie zaprezentowanego powyżej komponentu cyklicznego do układu współrzędnych. Dla zwiększenia przejrzystości, początek zegara stanowi tu poprzedni górny punkt zwrotny cyklu (październik 2011 r.), wyznaczający przejście ze stanu ekspansji do spowolnienia (tj. z pierwszej do drugiej ćwiartki układu współrzędnych).

Infografika DG

Infografika DG

Na pierwszy rzut oka widoczna jest dość duża nieregularność wskazań zegara w ostatnich miesiącach, co skutkuje pewnym zamazaniem odczytów na wykresie. Bliższa analiza ujawnia, że lipcu 2014 r., sierpniu 2014 r. oraz maju 2015 r. można było zaobserwować przejściową obecność wskaźnika w drugiej ćwiartce układu współrzędnych, czyli w fazie spowolnienia.

Wydaje się jednak, że sytuację tę można przypisać typowej dla danych miesięcznych zmienności oraz wrażliwości wykorzystanych filtrów statystycznych na pojedyncze obserwacje. Aby efekt ten uznać za trwałe nadejście fazy spowolnienia, musiałby on wystąpić w sąsiadujących ze sobą miesiącach, a także koncentrować się w ostatnich punktach obserwacji. W zaobserwowanej sytuacji trudno zatem mówić o przerwaniu ciągłości fazy ekspansji.

Ze względu na zaobserwowane zaburzenia w przebiegu fazy ekspansji, szczególnego znaczenia nabiera analiza (mniej zmiennych i bardziej przewidywalnych) danych kwartalnych, dostarczających bardziej „odpornych” wniosków niż dane miesięczne. Taka agregacja powoduje również eliminację „szumu informacyjnego” generowanego przez dane o większej częstotliwości.

Infografika DG

Infografika DG

Zasadnicze wnioski płynące z agregacji do danych kwartalnych (liczba i sekwencja punktów zwrotnych oraz faz cyklu) nie ulegają zmianie w porównaniu z danymi miesięcznymi. Faza ekspansji (rozpoczęta w I kwartale 2014 r.) trwa już 6 kwartałów, co czyni ją najdłuższą w analizowanej próbie (dwie poprzednie trwały odpowiednio 5 i 3 kwartały).

Infografika DG

Infografika DG

Podobnie jak w przypadku danych miesięcznych, początek zegara stanowi poprzedni górny punkt zwrotny cyklu (w tym przypadku – IV kwartał 2011 r.). Kwartalny zegar koniunktury również sugeruje kontynuację fazy ekspansji, trwającej od I kwartału 2014 r., tj. pięć kwartałów z rzędu. Co więcej, po przeniesieniu wskaźnika cyklu do układu współrzędnych zanika jego znaczna wahliwość zaobserwowana w danych miesięcznych, sugerująca możliwość nadejścia fazy spowolnienia.

„Wskazówki” zegara w drugim kwartale znalazły się co prawda nieco bliżej osi Y (rzędnych) niż miało to miejsce w pierwszym kwartale (sugerując pewną „dojrzałość” fazy spowolnienia), ale w żadnym razie nie musi to oznaczać bliskości górnego punktu zwrotnego cyklu – podobna sytuacja miała już bowiem miejsce w III kwartale 2014 r.

Infografika DG

Infografika DG

Podsumowując, utrzymująca się od dłuższego czasu w polskim cyklu koniunkturalnym faza ekspansji wydaje się „trwać w najlepsze” – nawet pomimo obserwowanych zaburzeń oraz incydentalnego wejścia przez wskaźnik miesięczny w fazę spowolnienia. W tym kontekście, trudno dopatrywać się zatem symptomów potencjalnej bliskości górnego punktu zwrotnego, co byłoby tożsame ze schyłkiem fazy ekspansji oraz zbliżaniem się fazy spowolnienia.

Pamiętać jednak trzeba, że sam zegar koniunktury nie jest narzędziem prognostycznym – pojawienie się nowych danych makroekonomicznych może zawsze spowodować przesunięcie „wskazówek” w kolejnych miesiącach i kwartałach.

Infografika DG
Infografika DG
Infografika DG
Infografika DG
Infografika DG
Infografika DG
Infografika DG

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane