O0,1 pkt. spadł w czerwcu w stosunku do maja Wskaźnik Przyszłej Inflacji, prognozujący z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem kierunek zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych. Od listopada 2013 roku wskaźnik przez kolejne sześć miesięcy wykazywał tendencję do wzrostu, chociaż rósł z rekordowo niskiego poziomu – informuje Maria Drozdowicz z Biura Inwestycji i Cykli Ekonomicznych BIEC.
Spożycie indywidualne odradza się w bardzo umiarkowanym tempie, równie powoli rosną kredyty konsumpcyjne. Pomimo ponad 10-cio procentowego rocznego tempa wzrostu inwestycji, kredyty zaciągane przez przedsiębiorstwa wzrastają bardzo powoli, a większość zamierzeń inwestycyjnych przedsiębiorcy zamierzają finansować ze środków własnych.
– Od 17 miesięcy spadają ceny producentów, co również stabilizuje tempo wzrostu cen. Dodatkowo, niską inflację w najbliższych miesiącach wspierać będą czynniki sezonowe, słabnące euro oraz utrwalające się obawy o pojawienie się deflacji w strefie euro – ocenia sytuację Drozdowicz.
Spośród dziewięciu składowych wskaźnika w ostatnim miesiącu sześć działało w kierunku spadku inflacji, a trzy w kierunku szybszego wzrostu cen konsumpcyjnych.
– Zdecydowanie obniżyły się oczekiwania przedsiębiorców co do możliwości podnoszenia cen – podkreśla Drozdowicz.
Najniższe oczekiwania na wzrost cen wyrażali menadżerowie na początku ubiegłego roku, a w kolejnych miesiącach 2013 r. systematycznie one rosły. Tendencja ta wyhamowała pod koniec ubiegłego roku, zaś w ostatnim miesiącu ponownie przeważał odsetek firm, które zamierzają w najbliższym czasie obniżać ceny nad tymi, którzy planują je podnieść.
Spośród 22 branż w dwunastu dominują tendencje do obniżania cen. Najsilniejsze tendencje do obniżki cen obserwujemy w przemyśle elektronicznym oraz w branży odzieżowej. Równie pesymistyczni co do możliwości podnoszenia cen są producenci samochodów i przetwórstwo ropy naftowej. Kolejny miesiąc z rzędu umiarkowanie zmniejszają się oczekiwania na wzrost cen w branży spożywczej, co zapewne ma związek ze spadkiem eksportu na rynki wschodnie. Najsilniejsze oczekiwania na wzrost cen odnotowano w ostatnim czasie w branży chemicznej.
Drugi miesiąc z rzędu spadają ceny importu. W dłuższym okresie, to znaczy od początku 2013 roku ceny importu charakteryzują się względną stabilnością i prócz krótkookresowych wahań nie wykazują zdecydowanej tendencji ani do spadku, ani do wzrostu. Stabilności cen importu sprzyjają niewielkie wahania kursu złotego oraz stabilizacja cen surowców na światowych rynkach.
Drugi miesiąc z rzędu spadają jednostkowe koszty pracy lecz spadek ten jest niewielki i bez znaczenia dla ewentualnej poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorstw w najbliższej perspektywie. Od jesieni ubiegłego roku jednostkowe koszty w sektorze przedsiębiorstw produkcyjnych wykazywały powolną, ale systematyczną tendencję do wzrostu, głównie za sprawą słabej dynamiki produkcji i podwyższonego tempa wzrostu wynagrodzeń przy stabilnej wielkości liczby zatrudnionych.
– Jeśli w najbliższych miesiącach wartość produkcji nie nabierze zdecydowanie wyższej dynamiki, koszty pracy w firmach będą rosły ponownie. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że od ponad roku systematycznie spadają ceny producentów, co zmniejsza wartość produkcji sprzedanej – prognozuje Drozdowicz.
Ponownie osłabiła się w stosunku do poprzedniego miesiąca dynamika zadłużania się gospodarstw domowych z tytułu kredytów. Co prawda, od maja 2013 roku ich zadłużenie powoli rośnie, jednak w ostatnich miesiącach przybywa ich w tempie ok. 5 proc. w skali roku, co jest wielokrotnie mniej niż w okresie boomu kredytowego lat 2007-2008.
Jeszcze wolniej, bo w tempie ok. 3 proc. w skali roku rośnie zadłużenie przedsiębiorstw w bankach. Pomimo, względnie niskiej ceny pieniądza ani konsumenci, ani firmy nie zwiększają istotnie swych wydatków finansowanych kredytem. Czynniki te z jednej strony stabilizują inflację, z drugiej jednak świadczą o bardzo wczesnej fazie obecnego ożywienia.
Nieznacznie szybciej wzrastała podaż pieniądza M3, choć nie zapowiada to znacznego ożywienia popytu. Przyrost pieniądza związany był głównie ze wzrostem depozytów pozabankowych instytucji finansowych.
Wśród składowych działających w kierunku szybszego wzrostu cen, najsilniejszy wpływ miało zwiększone w stosunku do danych z poprzedniego kwartału wykorzystanie mocy produkcyjnych. Po wyeliminowaniu działania czynników sezonowych średnie wykorzystanie mocy w sektorze przetwórczym wzrosło z ok. 73 proc. przed rokiem do ok. 77 proc. obecnie. Jest to najwyższy poziom wykorzystania mocy od końca 2008 roku. – Dotychczasowe obserwacje wskazują, że wzrost odsetka wykorzystania mocy w sektorze polskich przedsiębiorstw produkcyjnych powyżej 75 proc. jest impulsem uruchamiającym wzrost inwestycji. Ostanie dane na temat wartości i struktury PKB za I kwartał 2014 r. wydają się potwierdzać tę zależność – uważa Drozdowicz.
W marcu (ostatnie dostępne dane) nieznacznie wzrosły ceny usług transportu i magazynowania. Pomimo, że ceny tej kategorii usług rosną trzeci miesiąc z rzędu, to jest to wzrost względny, zważywszy że jesienią 2013 roku przez kilka kolejnych miesięcy z rzędu ceny usług spadały. W konsekwencji, w dłuższej perspektywie ceny usług transportu i magazynowania od jesieni ubiegłego roku wykazują tendencje dezinflacyjne.
Przedstawiane przez organy nadzoru makroostrożnościowego twierdzenia o przeszacowaniu cen nieruchomości – na przykład w Szwecji – oparte na współczynniku cen nieruchomości do dochodów są często przesadzone. W niniejszym artykule dowodzimy, że dla określenia czynników fundamentalnych kształtujących ceny nieruchomości mieszkaniowych konieczne jest uwzględnienie zrównoważonego poziomu stóp procentowych, lecz żadna konkretna miara przeszacowania lub niedoszacowania nie jest zadowalająca. Do miar tych należy współczynnik kosztów użytkowania do dochodów. Zamiast nich dla potrzeb przeprowadzenia oceny opartej na dowodach wymagane są strukturalne modele empiryczne rynku mieszkaniowego i rynku kredytowego.
Ceny energii były ważnym czynnikiem niedawnego wzrostu inflacji. W artykule analizujemy związek między szokami cen energii a oczekiwaniami inflacyjnymi gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Okazuje się, że gospodarstwa rozciągają (ekstrapolują) indywidualną percepcję wzrostu cen energii na ogląd całej gospodarki. Z kolei przedsiębiorstwa, które w znacznej części przenoszą wzrost kosztów energii na ceny swoich produktów, nie wykazują wpływu szoku cen energii na oczekiwania inflacyjne. Spostrzeżenia te zdają się potwierdzać istnienie różnic w posiadanej wiedzy ekonomicznej (ang. information frictions), oraz ich roli w wyjaśnianiu różnic między gospodarstwami domowymi a przedsiębiorstwami.
Stopy inflacji w strefie euro i w USA gwałtownie wzrosły w 2022 r., po części w wyniku poważnych szoków wywołanych zwyżką cen energii. Nasz artykuł zawiera analizę przeniesienia cen energii na inflację bazową w Stanach Zjednoczonych i Niemczech począwszy od lat 70. XX w. Wykazujemy, że siła tego przenoszenia nie jest stała, ale zmienia się w czasie. Wpływ cen energii na inflację w latach 70. XX w. był silny w Stanach Zjednoczonych – w przeciwieństwie do Niemiec. W obu krajach zaobserwowano silne przenoszenie cen energii w 2022 r., która jednak osłabiła się w ostatnich kwartałach, co świadczyłoby o przywróceniu bardziej normalnej dynamiki inflacji.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
