Nowa lista leków refundowanych, słaby złoty i droga żywność to powody, które zadecydowały, że inflacja w listopadzie nieoczekiwanie wzrosła do 4,8 proc. Tak wysoki wskaźnik wzrostu cen wybija ostatecznie argumenty tym, którzy chcieliby szybkich obniżek stóp procentowych. Tym bardziej, że polityka pieniężna ma dziś na inflację ograniczony wpływ.
(Opr. DG)
Makroekonomia
Pulpit
Analizy
Inflacja trzyma się mocno, rośnie zamiast spadać
Nowa lista leków refundowanych, słaby złoty i droga żywność to powody, które zadecydowały, że inflacja w listopadzie nieoczekiwanie wzrosła do 4,8 proc. Tak wysoki wskaźnik wzrostu cen wybija ostatecznie argumenty tym, którzy chcieliby szybkich obniżek stóp procentowych. Tym bardziej, że polityka pieniężna ma dziś na inflację ograniczony wpływ.
Dlaczego tak się dzieje? Wzrost cen nie jest skutkiem rosnącego popytu, tylko efektem słabego złotego i decyzji administracyjnych. To wszystko tzw. czynniki podażowe. Tymczasem wysokość stóp procentowych teoretycznie decyduje o dostępności pieniądza, a więc ma bezpośredni wpływ na popyt.
Główne powody są ciągle te same już od kilku miesięcy: rosnące ceny żywności oraz paliw. Te pierwsze w samym listopadzie wzrosły o 1,3 proc. Te drugie – aż o 3,2 proc. Ale to nie wszystko: wyraźnie wzrosły też ceny w kategorii jak zdrowie – aż o 2,3 proc. To prawdopodobnie efekt wprowadzenia nowej listy leków refundowanych.
Wysoka inflacja to teraz nie najlepsza wiadomość. Polska gospodarka wchodzi w fazę spowolnienia. Przed nami tymczasem najprawdopodobniej kolejne podwyżki cen administracyjnych, tym razem w kategorii energia – podwyżki cen gazu chce PGNiG. Jest prawdopodobne, że samorządy zdecydują się też na podwyższenie stawek za usługi komunalne w przyszłym roku, bo ich sytuacja finansowa jest wyjątkowo napięta. Co gorsza nie widać szans na szybkie umocnienie złotego – a to źle wróży cenom paliw i innych towarów z importu. Efektem może być bardzo wolny spadek inflacji w przyszłym roku – dużo wolniejszy, niż to wcześniej zakładano.
Dla Rady Polityki Pieniężnej obecna sytuacja jest wyjątkowo niekomfortowa. Inflacja jest daleko od celu banku centralnego (2,5 proc. plus-minus 1 pkt proc.), a dynamika PKB będzie coraz słabsza. Polityka pieniężna nie może więc wspierać wzrostu poprzez obniżki stóp, bo głównym jej celem jest walka z inflacją. Głośno mówią o tym niektórzy członkowie RPP.
– W takiej sytuacji nie ma co oczekiwać na obniżki stóp proc. w pierwszej połowie 2012 roku. Moim zdaniem prawdopodobieństwo podwyżek stóp jest obecnie wyższe niż obniżek – powiedziała w rozmowie z PAP Anna Zielińska-Głębocka z Rady.
Piotr Bujak, główny ekonomista Banku Nordea
Walka z inflacją za pomocą krajowych instrumentów makroekonomicznych może być bardzo trudna. A to dlatego, że głównym czynnikiem podsycającym inflację jest osłabienie złotego. A ono nie wynika z czynników krajowych, tylko wiąże się w całości z rozwojem sytuacji na globalnych rynkach finansowych. Wydaje się więc, że w dużej mierze jesteśmy skazani na niepowodzenie. To, co można zrobić to umiejętnie komunikować opinii publicznej przyczyny wzrostu inflacji po to, żeby ograniczać wzrost oczekiwań inflacyjnych. W sytuacji, gdy jest coraz bardziej oczywiste, że nadchodzi spowolnienie gospodarcze, gdzie trudno oczekiwać efektów drugiej rundy efektów wtórnych w postaci nasilenia presji płacowej nie należy się spodziewać. W związku z tym jakaś nerwowa reakcja ze strony RPP w postaci podwyżki stóp, która miałaby wspierać złotego i obniżać inflację jest niewskazana.
Dlatego raczej należy to przeczekać. Tym bardziej, że zadziała efekt wysokiej bazy i wyraźne osłabienie popytu. Inflacja powinna się więc zacząć obniżać, nawet przy słabym złotym. Niemniej jednak zejście do 2,5 proc. – czyli celu NBP – wydaje się coraz trudniejsze. W warunkach tak dużego osłabienia złotego sukcesem będzie spadek inflacja do pasma dopuszczalnych odchyleń od celu. To powinno nastąpić w marcu-kwietniu przyszłego roku, o ile złoty przestanie się osłabiać.
Piotr Bielski, ekonomista BZ WBK
Słaby złoty będzie opóźniał zejście z inflacją do celu, ale jednak wskaźnik wzrost cen będzie spadał, bo zacznie działać efekt bazy i efekt słabnącego popytu. Na razie jest tak, że na ceny bardzo mocno wpływa efekt kursowy – ale badania NBP potwierdzają prawidłowość, że ten wpływ nie jest taki sam w różnych fazach cyklu koniunkturalnego. Dziś jest jeszcze stosunkowo mocny, bo do niedawna gospodarka rosła w miarę przyzwoitym tempie, a w przyszłym roku zwolni, wiec siła efektu kursowego na inflację będzie mocno osłabiona. W takich okresach może spadać do zera. Natomiast w tej chwili nie ma powodu, by obawiać się efektów wtórnych wysokiej inflacji, np. efektów drugiej rundy. Mamy wyraźne hamowanie dynamiki PKB, to nie są warunki do podwyższania wynagrodzeń.
Rada Polityki Pieniężnej mając perspektywę obniżania inflacja i hamowania wzrostu gospodarczego będzie obniżała stopy, żeby nie tworzyć dodatkowych hamulców dla wzrostu. Uważamy, że szanse na obniżki stóp procentowych są, według naszej prognozy pierwsza powinna nastąpić w czerwcu.
Marek Chądzyński
Dlaczego tak się dzieje? Wzrost cen nie jest skutkiem rosnącego popytu, tylko efektem słabego złotego i decyzji administracyjnych. To wszystko tzw. czynniki podażowe. Tymczasem wysokość stóp procentowych teoretycznie decyduje o dostępności pieniądza, a więc ma bezpośredni wpływ na popyt.
Główne powody są ciągle te same już od kilku miesięcy: rosnące ceny żywności oraz paliw. Te pierwsze w samym listopadzie wzrosły o 1,3 proc. Te drugie – aż o 3,2 proc. Ale to nie wszystko: wyraźnie wzrosły też ceny w kategorii jak zdrowie – aż o 2,3 proc. To prawdopodobnie efekt wprowadzenia nowej listy leków refundowanych.
Wysoka inflacja to teraz nie najlepsza wiadomość. Polska gospodarka wchodzi w fazę spowolnienia. Przed nami tymczasem najprawdopodobniej kolejne podwyżki cen administracyjnych, tym razem w kategorii energia – podwyżki cen gazu chce PGNiG. Jest prawdopodobne, że samorządy zdecydują się też na podwyższenie stawek za usługi komunalne w przyszłym roku, bo ich sytuacja finansowa jest wyjątkowo napięta. Co gorsza nie widać szans na szybkie umocnienie złotego – a to źle wróży cenom paliw i innych towarów z importu. Efektem może być bardzo wolny spadek inflacji w przyszłym roku – dużo wolniejszy, niż to wcześniej zakładano.
Dla Rady Polityki Pieniężnej obecna sytuacja jest wyjątkowo niekomfortowa. Inflacja jest daleko od celu banku centralnego (2,5 proc. plus-minus 1 pkt proc.), a dynamika PKB będzie coraz słabsza. Polityka pieniężna nie może więc wspierać wzrostu poprzez obniżki stóp, bo głównym jej celem jest walka z inflacją. Głośno mówią o tym niektórzy członkowie RPP.
– W takiej sytuacji nie ma co oczekiwać na obniżki stóp proc. w pierwszej połowie 2012 roku. Moim zdaniem prawdopodobieństwo podwyżek stóp jest obecnie wyższe niż obniżek – powiedziała w rozmowie z PAP Anna Zielińska-Głębocka z Rady.
Piotr Bujak, główny ekonomista Banku Nordea
Walka z inflacją za pomocą krajowych instrumentów makroekonomicznych może być bardzo trudna. A to dlatego, że głównym czynnikiem podsycającym inflację jest osłabienie złotego. A ono nie wynika z czynników krajowych, tylko wiąże się w całości z rozwojem sytuacji na globalnych rynkach finansowych. Wydaje się więc, że w dużej mierze jesteśmy skazani na niepowodzenie. To, co można zrobić to umiejętnie komunikować opinii publicznej przyczyny wzrostu inflacji po to, żeby ograniczać wzrost oczekiwań inflacyjnych. W sytuacji, gdy jest coraz bardziej oczywiste, że nadchodzi spowolnienie gospodarcze, gdzie trudno oczekiwać efektów drugiej rundy efektów wtórnych w postaci nasilenia presji płacowej nie należy się spodziewać. W związku z tym jakaś nerwowa reakcja ze strony RPP w postaci podwyżki stóp, która miałaby wspierać złotego i obniżać inflację jest niewskazana.
Dlatego raczej należy to przeczekać. Tym bardziej, że zadziała efekt wysokiej bazy i wyraźne osłabienie popytu. Inflacja powinna się więc zacząć obniżać, nawet przy słabym złotym. Niemniej jednak zejście do 2,5 proc. – czyli celu NBP – wydaje się coraz trudniejsze. W warunkach tak dużego osłabienia złotego sukcesem będzie spadek inflacja do pasma dopuszczalnych odchyleń od celu. To powinno nastąpić w marcu-kwietniu przyszłego roku, o ile złoty przestanie się osłabiać.
Piotr Bielski, ekonomista BZ WBK
Słaby złoty będzie opóźniał zejście z inflacją do celu, ale jednak wskaźnik wzrost cen będzie spadał, bo zacznie działać efekt bazy i efekt słabnącego popytu. Na razie jest tak, że na ceny bardzo mocno wpływa efekt kursowy – ale badania NBP potwierdzają prawidłowość, że ten wpływ nie jest taki sam w różnych fazach cyklu koniunkturalnego. Dziś jest jeszcze stosunkowo mocny, bo do niedawna gospodarka rosła w miarę przyzwoitym tempie, a w przyszłym roku zwolni, wiec siła efektu kursowego na inflację będzie mocno osłabiona. W takich okresach może spadać do zera. Natomiast w tej chwili nie ma powodu, by obawiać się efektów wtórnych wysokiej inflacji, np. efektów drugiej rundy. Mamy wyraźne hamowanie dynamiki PKB, to nie są warunki do podwyższania wynagrodzeń.
Rada Polityki Pieniężnej mając perspektywę obniżania inflacja i hamowania wzrostu gospodarczego będzie obniżała stopy, żeby nie tworzyć dodatkowych hamulców dla wzrostu. Uważamy, że szanse na obniżki stóp procentowych są, według naszej prognozy pierwsza powinna nastąpić w czerwcu.
Ekspansja fintechów nie pozostaje bez wpływy na działalność banków, ich przychody i politykę ryzyka. Funkcjonowanie nowych graczy jest wyzwaniem, ale przynosi także efekty pozytywne dla sektora bankowego.
Stany Zjednoczone są jedynym militarnym supermocarstwem świata: wydają na siły zbrojne więcej niż dziesięć kolejnych krajów łącznie. Chiny natomiast stały się jedynym na świecie supermocarstwem w przetwórstwie przemysłowym (manufacturing). Produkcja Chin przewyższa produkcję dziewięciu następnych krajów na liście razem wziętych.
Po dwóch latach deficytu, Polska odnotowała w 2023 r. dodatnie saldo w obrotach handlowych. Poprawa salda nastąpiła we wszystkich głównych kategoriach towarów, a najsilniej w paliwach. Głównym czynnikiem tych tendencji były wyraźnie lepsze warunki cenowe w polskim handlu zagranicznym.
Produkcja ropy na Alasce znalazła się na poziomie najniższym od 45 lat. Ludzie wyjeżdżają stamtąd. Stan ma problemy budżetowe, które będzie chciał załatać m.in. uruchomieniem sprzedaży kredytów węglowych.
Portugalia nie wykorzystała możliwości, jakie dawało wstąpienie do Unii Europejskiej, a wręcz cofnęła się w rozwoju gospodarczym w minionych prawie dwudziestu pięciu latach. W niniejszym artykule autor przekonuje, że ten rozczarowujący rezultat wynika w dużej mierze z polityki ukierunkowanej na bieżącą konsumpcję zamiast na rozwój oparty na sektorze prywatnym.
Liberalizacja handlu jest głównym celem partnerstwa gospodarczego z Kenią. W perspektywie długoterminowej chodzi także o zwiększenie zaangażowania UE w Afryce.
Specjalne wydanie „Obserwatora Finansowego”, poświęcone jest najważniejszym reformom w historii polskiej bankowości. Powodem jest okrągła rocznica stu lat od kluczowych dla dzisiejszych sukcesów Polski wydarzeń. Jaką drogę przeszedł polski złoty od powstania, do chwili obecnej? Na czym opiera się wiarygodność i zaufanie do Narodowego Banku Polskiego? Jakie były wyzwania i alternatywy po drodze? O tym wszystkim można przeczytać w wydaniu kwartalnika.
Najnowsze wydanie „Obserwatora Finansowego” ukazuje nam wizje przyszłości bliskiej i dalekiej. W tym numerze, najlepsi eksperci postarają się odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań, dotyczących sztucznej inteligencji i tego jak generatywna AI wpłynie na bankowość, edukację oraz inne dziedziny naszego życia.
Nieefektywność nadzoru prowadzi do występowania nieprawidłowości i nadużyć na rynku funduszy inwestycyjnych w Polsce – taką sensacyjną tezę stawiają autorzy monografii „Nieprawidłowości i nadużycia na rynku funduszy inwestycyjnych”.
W zasadzie przesądzone zostało wprowadzenie cyfrowej waluty w ujęciu globalnym. Pozostaje natomiast pytanie, jak długo państwa posiadające własne banki centralne, zdolne do kształtowania mniej lub bardziej polityki monetarnej, będą mogły opóźniać wprowadzenie cyfrowego pieniądza banków centralnych (CBDC – Central Bank Digital Currency) i jak długo gotówka pozostanie w niektórych państwach alternatywnym środkiem płatniczym, zabezpieczając konkurencyjność obrotu gospodarczego i wolność wyboru?
Sztuczna inteligencja powoli zmienia sposób działania banków i instytucji finansowych. Pomaga im zredukować ciężar biurokracji, ale także podejmować szybsze decyzje oraz utrzymywać efektywny kontakt z klientami. A będzie jeszcze lepiej. W perspektywie czeka kilkunastoprocentowy wzrost EBITDA.
Współczesne problemy prawne Unii Europejskiej, sztuczna inteligencja w bankowości oraz polityka pieniężna były tematami grudniowego zjazdu na podyplomowych studiach MBA organizowanych w ramach drugiej edycji projektu „Akademia NBP”.
Portal ekonomiczny NBP „Obserwator Finansowy” ponownie znalazł się w czołówce najbardziej opiniotwórczych mediów w kategorii „Media ekonomiczne i biznesowe”, wyprzedzając m.in. „Parkiet”. Wzrost cytowalności treści publikowanych na łamach serwisu wzrósł w kwietniu w odniesieniu do marca 2023 r. o 37 proc.
Sytuacja gospodarcza w Polsce na tle innych krajów przedstawia się korzystnie. Warto zauważyć, że w szybkim tempie nadrabiamy dystans dzielący Polskę od poziomu życia w wybranych państwach europejskich. W ciągu ostatnich czterech lat dynamika wzrostu PKB plasowała Polskę powyżej innych krajów europejskich, zarówno strefy euro, w tym Niemiec i Francji, jak i krajów Unii Europejskiej z własną walutą, np. Czech.
Większość polskich przedsiębiorców odczuła skutki wojny w Ukrainie, choć jej wpływ oceniają w zróżnicowany sposób – wynika z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
