Profesor ekonomii, wykładowca SGH, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz Ekonomicznych NBP
Relacja płac w Polsce do produktywności pracy (tzw. pozycja płac) charakteryzowała się w latach 1995–2008 znaczną zmiennością. Pierwszym celem badania było sprawdzenie, czy za zjawiska te odpowiedzialne były efekty realokacji sektorowej – tzn. przesunięcia produkcji i zatrudnienia między poszczególnymi gałęziami gospodarki – czy raczej zachodziło ono przede wszystkim wewnątrz gałęzi. Wyniki wskazują tu jednoznacznie na tę drugą możliwość: ponad 50 proc. całkowitego spadku pozycji płac, a także niemal całą jej zmienność objaśnić można bowiem zmiennością pozycji płac w ramach poszczególnych sektorów.
Ponieważ wynik taki może wydać się nieco rozczarowujący, w badaniu podjęto także próbę wskazania źródeł zmian pozycji płac na poziomie już nie gałęzi gospodarki, ale indywidualnych firm. Posłużono się przy tym unikalnym panelowym zbiorem danych o częstotliwości kwartalnej, obejmującym sektor przedsiębiorstw w Polsce w latach 1995-2008. Zidentyfikowano wpływ na obserwowaną zmienność pozycji płac następujących czynników: (i) ,,demografii” firm, w tym wieku firm oraz ich zachowań związanych z wychodzeniem i wchodzeniem na rynek, (ii) wybranych charakterystyk rynku pracy, takich jak nowo zapełnione wakaty, tzw. indeks napięć na rynku pracy (relacja liczby wakatów do liczby bezrobotnych), (iii) miar intensywności eksportu, konkurencyjności gałęzi oraz struktury własnościowej na poziomie firm i sektorów oraz (iv) zmian w strukturze sektorowej wytwarzania polskiego PKB. W pracy zbadano też siłę współzależności pomiędzy tymi zmiennymi. Uzyskane wyniki wskazują na dwie rzeczy. Po pierwsze, czynniki specyficzne dla sektorów, a także zmiany struktury własnościowej firm oraz akumulacja kapitału ludzkiego (mierzona tu jako wzrost udziału wynagrodzeń osób z wyższym wykształceniem w całkowitej sumie wynagrodzeń) wyjaśniają znaczną część obserwowanego spadkowego trendu pozycji płac. Po drugie, charakterystyki rynku pracy, struktury rynkowe oraz demografia firm są w odporny sposób skorelowane ze zmianami pozycji płac w cyklu koniunkturalnym.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
