(©Envato)
Nie ma czasu na bezczynność w sprawie klimatu. Ostatnie siedem lat to najcieplejszy okres w historii pomiarów na naszej planecie, a stężenie dwutlenku węgla, który zatrzymuje ciepło w atmosferze, osiągnęło ostatnio rekordowo wysoki poziom. Rosnące temperatury stanowią żywotne zagrożenie dla wzrostu gospodarczego, stabilności i walki z ubóstwem. Zmiany klimatu to problem nie tylko środowiskowy, ale również gospodarczy.
Cieszy więc fakt, że tak wielu ministrów finansów i gospodarki z różnych krajów Europy i Azji Środkowej, w tym także z Polski, przyjęło moje zaproszenie do dyskusji w trakcie wiosennych spotkań Banku Światowego i MFW. Debata dotyczyła tego, jak ożywienie po pandemii może skorzystać z zielonej (czyli neutralnej klimatycznie) oraz sprawiedliwej (a więc stawiającej ludzi w centrum i włączającej) transformacji.
Region Europy i Azji Środkowej stoi przed bardzo poważnymi wyzwaniami klimatycznymi. To tutaj znajduje się dziesięć z dwudziestu krajów świata o najbardziej emisyjnej gospodarce. Zasoby naturalne w regionie – powietrze, woda i lasy – wyczerpują się w zastraszającym tempie. W Europie co ósmy, a na Bałkanach Zachodnich nawet co czwarty zgon przypisuje się skutkom zanieczyszczenia powietrza.
Sytuacja jest zatem poważna i wymaga pilnych działań. Kluczową rolę odgrywają ministrowie finansów, ponieważ to oni kontrolują krajowy budżet i mają do dyspozycji strategie i instrumenty fiskalne, dzięki którym można przyspieszyć budowę niskoemisyjnej gospodarki z myślą o jakości życia i dobrostanie przyszłych pokoleń. Podatki węglowe, mniejsze dotacje do paliw kopalnych i inwestycje w zieloną energię, a także budżety tworzone z uwzględnieniem celów klimatycznych są dobre dla wzrostu, miejsc pracy, wpływów podatkowych i ochrony planety.
Nie ma łatwych rozwiązań. Nie ma też jednego uniwersalnego podejścia do zielonej transformacji, ponieważ każdy kraj ma własną specyfikę gospodarczą i społeczną. Dodatkowym utrudnieniem dla rządzących jest COVID-19, który zagraża naszemu życiu, zdrowiu i środkom utrzymania, zmniejszając przestrzeń fiskalną.
Zważywszy na te uwarunkowania, tym bardziej doceniam słowa ministrów z krajów regionu, którzy za jeden z priorytetów uznali właśnie politykę klimatyczną. Europejski Zielony Ład stawia Unię Europejską w awangardzie i jest przykładem, jak można wykorzystać ożywienie gospodarcze do przeprowadzenia transformacji dla ochrony klimatu, środowiska i spójności społecznej. Jego skutki wykraczają daleko poza wspólnotę europejską. Obecnie w całym regionie powstają ambitne inicjatywy zielonego rozwoju gospodarczego. Oto kilka z nich:
Te zobowiązania nastrajają optymistycznie. Bank Światowy ze swojej strony również podwaja wysiłki i mobilizuje zasoby, aby nasi partnerzy mogli jak najpełniej skorzystać z możliwości unijnego Zielonego Ładu i zrealizować zobowiązania wynikające z porozumienia paryskiego.
W ciągu najbliższych pięciu lat 35 procent środków na inwestycje z Banku Światowego trafi do krajów rozwijających się, na cele związanie z klimatem.
Już teraz jesteśmy największym bankiem, jeśli chodzi o finansowanie polityki klimatycznej w krajach rozwijających się. Prezes Grupy Banku Światowego David Malpass wskazał właśnie na nowe, ambitne zadania polegające na zwalczaniu „rosnących zagrożeń związanych ze zmianami klimatycznymi”. W ciągu najbliższych pięciu lat 35 procent środków na inwestycje z Banku Światowego trafi do krajów rozwijających się, na cele związanie z klimatem. Wspieramy rozwiązania, które pomagają łagodzić zmiany i ograniczać emisje gazów cieplarnianych i ich skutki, a także działania dostosowawcze, dzięki którym możemy się lepiej przygotować na konsekwencje zmian klimatycznych. Tego aspektu dotyczy drugie ważne zobowiązanie Banku Światowego: w ciągu najbliższych pięciu lat co najmniej 50 procent naszych funduszy klimatycznych trafi na inwestycje związane z adaptacją do zmian klimatu.
Odważnym zapowiedziom towarzyszą śmiałe rozwiązania, przy pomocy których wspieramy te kraje, które obrały kurs na zieloną i sprawiedliwą transformację. W Europie i Azji Środkowej:
Stoimy przed szansą na historyczną zmianę kursu. Liczę na owocną współpracę z naszymi partnerami w Europie i Azji Środkowej w dalszych działaniach na rzecz walki z zagrożeniami klimatycznymi, i w budowie zielonego, i opartego na włączeniu społecznym rozwoju.
Artykuł ukazał się w wersji oryginalnej na platformie Banku Światowego.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
