Wciąż analizuję dane statystyczne dotyczące krajów Unii Europejskiej szukając odpowiedzi na pytanie dlaczego Polska gospodarka okazała się tak odporna na światowy kryzys gospodarczy? Co zdecydowało o tym, że jesteśmy jedynym europejskim krajem, który utrzyma w bieżącym roku wzrost gospodarczy?
Tym razem przyjrzałem się dokładniej danym dotyczącym struktury PKB i dynamice zmian poszczególnych składników ją tworzących. Podobnie jak wcześniej analizowałem kraje, które najlepiej oraz najgorzej sobie radzą w obecnej sytuacji.
Konkluzje wydają się być dość jednoznaczne:
Średni udział wydatków indywidualnych na cele konsumpcyjne w PKB, w 10 krajach o największym prognozowanym spadku PKB w 2009 roku, wynosił 58,19% (dane dla roku 2008). W 10 krajach o najlepszych prognozowanych wynikach zmian PKB udział ten był średnio bardzo podobny, gdyż wynosił 58,55%. Ale zmiany wydatków obywateli na cele konsumpcyjne w tych dwóch grupach krajów różniły się już zdecydowanie. Ilustrują to poniższe tabele:
Tabela 1: Zmiana wydatków na cele konsumpcyjne w krajach o największym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najgłębszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. | Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. | Zmiana konsumpcji indywidualnej 2008/2007 | Prognozowana zmiana konsumpcji indywidualnej 2009/2008 |
| Litwa |
-18,1% |
+3,6% |
-19,5% |
| Łotwa |
-18,0% |
-5,4% |
-22,0% |
| Estonia |
-13,7% |
-4,7% |
-16,7% |
| Rumunia |
-8,0% |
+8,9% |
-12,5% |
| Irlandia |
-7,5% |
-0,7% |
-7,7% |
| Słowenia |
-7,4% |
+2,0% |
-1,7% |
| Finlandia |
-6,9% |
+1,9% |
-2,8% |
| Węgry |
-6,5% |
-0,5% |
-7,4% |
| Bułgaria |
-5,9% |
+4,8% |
-5,7% |
| Słowacja |
-5,8% |
+6,0% |
-1,2% |
| Średnia arytmetyczna |
-9,78% |
+1,59% |
-9,72% |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Tabela 2: Zmiana wydatków na cele konsumpcyjne w krajach o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. | Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. | Zmiana konsumpcji indywidualnej 2008/2007 | Prognozowana zmiana konsumpcji indywidualnej 2009/2008 |
| Polska |
+1,2% |
+5,9% |
+2,1% |
| Cypr |
-0,7% |
+8,4% |
-1,4% |
| Grecja |
-1,1% |
+2,3% |
-2,5% |
| Francja |
-2,2% |
+1,0% |
+0,8% |
| Malta |
-2,2% |
+5,8% |
-1,1% |
| Belgia |
-2,9% |
+1,1% |
-0,9% |
| Portugalia |
-2,9% |
+1,7% |
-0,9% |
| Luksemburg |
-3,6% |
+3,9% |
+0,2% |
| Hiszpania |
-3,7% |
-0,6% |
-5,2% |
| Austria |
-3,7% |
+0,8% |
+0,5% |
| Średnia arytmetyczna |
-2,18% |
3,03% |
-0,84% |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Jeszcze większe różnice między analizowanymi krajami występują w dynamice inwestycji (gross capital formation). Przedstawiają to poniższe tabele:
Tabela 3: Zmiana inwestycji w krajach o największym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najgłębszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. | Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. | Zmiana w poziomie inwestycji 2008/2007 | Prognozowana zmiana inwestycji 2009/2008 |
| Litwa |
-18,1% |
-1,4% |
-62,6% |
| Łotwa |
-18,0% |
-24,6% |
-47,3% |
| Estonia |
-13,7% |
-24,5% |
-53,9% |
| Rumunia |
-8,0% |
+7,1% |
-17,9% |
| Irlandia |
-7,5% |
-14,6% |
-30,4% |
| Słowenia |
-7,4% |
+4,4% |
-29,5% |
| Finlandia |
-6,9% |
-3,2% |
-15,9% |
| Węgry |
-6,5% |
+4,8% |
-19,9% |
| Bułgaria |
-5,9% |
+13,4% |
-27,3% |
| Słowacja |
-5,8% |
+6,5% |
-15,5% |
| Średnia arytmetyczna |
-9,78% |
-3,21% |
-32,02% |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
Tabela 4: Zmiana inwestycji w krajach o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w Unii Europejskiej w 2009 r.
| Państwa o najmniejszym prognozowanym spadku PKB w 2009 r. | Przewidywana zmiana PKB w 2009 r. | Zmiana w poziomie inwestycji 2008/2007 | Prognozowana zmiana inwestycji 2009/2008 |
| Polska |
+1,2% |
+2,8% |
-8,4% |
| Cypr |
-0,7% |
+10,3% |
-15,0% |
| Grecja |
-1,1% |
-2,5% |
-17,6% |
| Francja |
-2,2% |
-0,6% |
-12,7% |
| Malta |
-2,2% |
-21,6% |
-22,4% |
| Belgia |
-2,9% |
+4,1% |
-7,9% |
| Portugalia |
-2,9% |
+0,5% |
-17,3% |
| Luksemburg |
-3,6% |
+2,3% |
-17,8% |
| Hiszpania |
-3,7% |
-3,9% |
-15,6% |
| Austria |
-3,7% |
+0,3% |
-5,8% |
| Średnia arytmetyczna |
-2,18% |
-0,83% |
-14,05% |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat
A więc recesji uniknęły przede wszystkim te kraje, w których nie nastąpił znaczący spadek konsumpcji indywidualnej. Duże znaczenie miała także głębokość spadku inwestycji. W krajach nadbałtyckich, najsilniej dotkniętych spadkiem PKB, poziom inwestycji w dwóch ostatnich latach spadł w sumie o ponad 70%!
Odpowiedzi na postawione na początku pytania należy zatem szukać w przyczynach, z powodu których, między innymi Polacy, nie zmniejszyli poziomu konsumpcji, a firmy i państwo nie ograniczyły gwałtownie inwestycji.
Ciąg dalszy nastąpi…
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
