Ekonomiczny Nobel 2021 r.: David Card, Joshua D. Angrist i Guido W. Imbens
Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych w 2021 r. została podzielona. Połowę przyznano Davidowi Cardowi za "empiryczny wkład w ekonomię pracy", a drugą połowę otrzymali łącznie Joshua D. Angrist i Guido W. Imbens za "metodologiczny wkład w analizę związków przyczynowych".
David Card, urodzony w 1956 r. w Kanadzie, uzyskał stopień doktora w 1983 r. na Princeton University. Jest profesorem ekonomii na University of California w Berkeley.
Joshua D. Angrist, urodzony w 1960 w USA, doktoryzował się w 1989 r. również na Princeton University. Jest profesorem ekonomii na Massachusetts
Institute of Technology.
Guido W. Imbens, urodzonoy w 1963 r. w Holandii. Doktorat obronił w 1991 r. na Brown University w Providence, USA. Jest profesorem ekonometrii i ekonomii na Stanford University.
W uzasadnieniu nagrody wskazano, że David Card, wykorzystując eksperymenty, analizował wpływ, jaki na rynek pracy mają takie czynniki jak płaca minimalna, imigracja i edukacja. „Jego badania z początku lat 90. XX wieku zakwestionowały konwencjonalną wiedzę, prowadząc do nowych analiz i dodatkowych spostrzeżeń. Wyniki pokazały m.in., że podniesienie płacy minimalnej nie musi prowadzić do spadku zatrudnienia” – głosi komunikat.
Z kolei Joshua Angrist i Guido Imbens w połowie lat 90. rozwiązali metodologiczny problem związany z interpretowaniem wyników naturalnych eksperymentów, pokazując, jak precyzyjne może być wnioskowanie o przyczynach i efektach.
W tym roku ogłoszenie przyznania kolejnej, już 56., Nagrody pamięci Alfreda Nobla z nauk ekonomicznych (The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel), potocznie nazywanej Nagrodą Nobla z dziedziny ekonomii, miało miejsce 14 października 2024. Otrzymali ją (w podziale na trzy równe części): Daron Acemoglu (Massachusetts Institute of Technology), Simon Johnson (Massachusetts Institute of Technology), James A. Robinson (University of Chicago).
„Podstawą ekonomii politycznej i, ogólnie rzecz biorąc, wszystkich nauk społecznych jest niewątpliwie psychologia. Być może nadejdzie taki dzień, kiedy będziemy w stanie wyprowadzić prawa nauk społecznych z zasad psychologii” – napisał Vilfredo Pareto.
Rezerwy walutowe spełniają rolę bufora chroniącego gospodarkę przed zewnętrznymi wstrząsami finansowymi. Ponieważ jednak ich utrzymanie sporo kosztuje, utrzymywanie rezerw wymaga starannego rozważenia i strategicznego zarządzania.
Powinniśmy się teraz na nowo zmobilizować i wykorzystać największą w naszej tysiącletniej historii szansę, żeby Zachód nie tylko dogonić, ale nawet aby część krajów zachodnich przegonić. Nigdy nie mieliśmy takiej szansy jak teraz – uważa dr hab. Marcin Piątkowski z Akademii Leona Koźmińskiego.
Czerwcowe raporty OECD, ONZ oraz Banku Światowego zgodnie wskazują na znaczące obniżenie prognoz globalnego wzrostu na 2025 r. W dużej mierze jest to wynik szybkiej eskalacji działań protekcjonistycznych, zwłaszcza znacznego wzrostu efektywnych amerykańskich ceł. Działania te już zaczęły obciążać globalne łańcuchy dostaw i opóźniać decyzje inwestycyjne podmiotów gospodarczych.
Główny doradca ekonomiczny prezydenta Trumpa, Stephen Miran, stwierdził, że międzynarodowy system monetarny, w którym Stany Zjednoczone zapewniają reszcie świata bezpieczne i płynne aktywa, jest „niesprawiedliwy”, ponieważ rzekomo uniemożliwia USA wyeliminowanie deficytu na rachunku obrotów bieżących. Proponowanym przez niego rozwiązaniem jest obniżenie wartości dolara poprzez skoordynowaną interwencję na rynku walutowym przez zagraniczne banki centralne.
Era niemieckiego cudu gospodarczego opartego na przemyśle przetwórczym i forsowaniu eksportu wydaje się dobiegać końca. Wykorzystanie technologii cyfrowych może w istotny sposób pomóc w utrzymaniu pozycji naszego zachodniego sąsiada na świecie.
Rok 2025 jest dla Polski szczególnie istotny ze względu na przypadające rocznice. Tysiąclecie koronacji pierwszego króla Polski – Bolesława Chrobrego, pięćsetlecie hołdu pruskiego, czterdziestopięciolecie porozumień sierpniowych – by wymienić tylko kilka najważniejszych. Narodowy Bank Polski kończy też rok obchodów stulecia utworzenia Banku Polskiego, swojego poprzednika, i wprowadzenia złotego do obiegu. Wśród tych ważnych i wspólnych dla nas, Polaków, upamiętnień mamy również 55. rocznicę śmierci Michała Kaleckiego – najwybitniejszego polskiego ekonomisty. Warto przypomnieć prekursorskie odkrycia tego nieprzeciętnego umysłu.
Zmiana rządu za naszą zachodnią granicą nastąpiła w trudnym okresie dla niemieckiej gospodarki. W ostatnich kilku latach Niemcy borykają się z bardzo słabym wzrostem gospodarczym, słabą konsumpcją, niskimi inwestycjami oraz z pogarszającą się konkurencyjnością. Nowy gabinet zapowiada odejście od ostrożnej polityki poprzedników na rzecz bardziej zdecydowanych działań, obejmujących zarówno gospodarkę, jak i kwestie instytucjonalne czy międzynarodowe.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Kryzys w 2008 r. i pandemia COVID-19 przyniosły wielkie wyzwania dla sposobu prowadzenia polityki pieniężnej na całym świecie. Nasz artykuł przedstawia wyniki aktualizacji klasyfikacji Kompleksowych Ram Polityki Pieniężnej, która obejmuje obecnie 186 krajów i okres 50 lat, od 1974 do 2023 roku.
Prawdopodobnie jeszcze w 2025 r. liczba aktywnych rachunków PPK wzrośnie do 5 mln. Program realizowany w trójkącie pracownik-pracodawca-państwo przynosi realne korzyści, ale wiele osób wciąż ich nie dostrzega.
Po neoliberalnej kontrrewolucji władze pozwalają na inflację wartości aktywów inwestycyjnych, przy jednoczesnym bezwzględnym tłumieniu wzrostu płac – przekonuje Melinda Cooper w „Counterrevolution”.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
