Maria Drozdowicz fot. arch. autora
Do silniejszej presji inflacyjnej przyczyniają się przede wszystkim czynniki o charakterze kosztowym. Nieco słabsza jest siła oddziaływania czynników związanych z popytem. Spośród dziewięciu elementów, z których składa się Wskaźnik Przyszłej inflacji (WPI) cztery działały w styczniu w kierunku jej przyspieszonego wzrostu, zaś pięć w kierunku ograniczenia inflacji.
Najsilniejszy wpływ na wzrost wskaźnika wywarły rosnące oczekiwania przedsiębiorców co do kształtowania się w najbliższej przyszłości cen na produkowane przez nich wyroby. Od początku ubiegłego roku obserwujemy rosnącą przewagę przedsiębiorstw zamierzających podnosić ceny nad tymi, którzy ceny zamierzają obniżać. W grudniu 2010 roku zaobserwowano skokowy wzrost takich właśnie oczekiwań.
Wzrost cen planują niemal wszystkie branże sektora produkcyjnego. Najsilniejsze oczekiwania co do wzrostu cen zaobserwowano u producentów chemikaliów, metali oraz papieru. Wzrostu cen spodziewany jest również w branży spożywczej. Stosunkowo najsłabsze oczekiwania wzrostu cen obserwujemy u producentów odzieży oraz w firmach świadczących usługi naprawy i konserwacji maszyn. Ograniczeniu uległy w ostatnich miesiącach oczekiwania wzrostu cen u producentów samochodów.
Dobrą informacją z punktu widzenia procesów inwestycyjnych jest rosnący odsetek wykorzystania mocy wytwórczych w przedsiębiorstwach. Jednocześnie ich systematyczny wzrost zagraża stabilności cen. Wyższe wykorzystanie mocy oznacza bowiem wyższe koszty konserwacji i napraw maszyn i urządzeń, zaś przy rosnącym popycie, zachęca do podnoszenia cen. W przypadku decyzji o zakupach inwestycyjnych dodatkowym kosztem staje się cena kredytu i wartość poniesionych nakładów własnych, co również w warunkach rosnącego popytu wyzwala presję inflacyjną.
Wykorzystanie mocy produkcyjnych w przedsiębiorstwach wzrasta od drugiej połowy 2009 roku. Obecnie sięga blisko 75 proc. Zbliża się więc do granicy, powyżej której przedsiębiorstwa polskie zazwyczaj intensyfikowały procesy inwestycyjne. Najwyższy odsetek wykorzystania mocy produkcyjnych występuje u producentów dóbr konsumpcyjnych – sięga blisko 79 proc. Najniższe wykorzystanie mocy, chociaż od początku 2009 roku systematycznie rosnące, odnotowano w branżach produkujących dobra inwestycyjne, co potwierdza wzrost zainteresowania inwestycjami.
Ceny importu rosną od początku 2010 roku. Co prawda ostatnie dostępne dane z września ub. r. informują o wyhamowaniu tego wzrostu, jednak należy uznać, że zdarzenie to ma charakter krótkookresowy. Osłabienie złotego w ostatnich miesiącach ub. roku oraz wzrost cen surowców na światowych rynkach spowodują najprawdopodobniej dalszy wzrost wskaźnika cen importu.
Ceny usług transportu i magazynowania podlegały w całym 2010 roku dość częstym wahaniom z tendencją do łagodnego wzrostu. W styczniu nie przyczyniły się do wzrostu Wskaźnika Przyszłej Inflacji. W tej kategorii cen od blisko pół roku obserwujemy spadek cen usług kurierskich oraz wzrost cen usług transportowych i magazynowania. W najbliższym czasie należy liczyć się ze wzrostem cen transportu, o czym decydować będzie głównie drożejące paliwo.
Listopad był pierwszym miesiącem od lipca 2010 r., kiedy nie wzrastały jednostkowe koszty pracy. Miało to związek z ograniczeniem tempa wzrostu wynagrodzeń oraz wolniejszą kreacją nowych miejsc pracy.
Tempo zadłużania się gospodarstw domowych z tytułu kredytów uległo w ostatnich miesiącach wyraźnemu ograniczeniu, co osłabia nieco siłę popytu konsumpcyjnego i przeciwdziała presji inflacyjnej. Dług skarbu państwa we wrześniu i październiku ub. roku rósł nieco wolniej niż w poprzednich miesiącach.
W ostatnich miesiącach ceny ropy naftowej utrzymywały się w relatywnie wąskim przedziale wahań. Główne czynniki wpływające na rynek tego strategicznego surowca to eskalacja działań wojennych w kilku regionach świata oraz polityka krajów OPEC.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
