Autor: Milena Kabza

Dr nauk ekonomicznych, pracuje w NBP

Koronawirus osłabi globalny wzrost

Rozprzestrzenianie się koronawirusa COVID-19 powoduje zakłócenia na rynkach finansowych, w handlu i przemyśle, ale przede wszystkim wywołuje strach wśród opinii publicznej. Oznacza to zarówno szok popytowy, jak i podażowy, który uderza w gospodarkę światową w momencie, gdy jej wzrost jest już osłabiony.
Koronawirus osłabi globalny wzrost

(©PAP)

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) stała się pierwszą instytucją międzynarodową, która wskazała, że epidemia koronawirusa i związane z nią skutki gospodarcze mogą obniżyć globalny wzrost PKB o połowę w tym roku, w stosunku do poprzedniej prognozy.

Według OECD efekt zamknięcia wielu fabryk w Chinach prawdopodobnie obniży o 0,5 punktu procentowego globalną prognozę wzrostu gospodarczego na 2020 rok – z 2,9 do 2,4 procent PKB. To oznaczałoby, że gospodarka światowa znajdzie się na skraju recesji, którą tradycyjnie określa się jako wzrost PKB poniżej 2,5 procent.

Z kolei w przypadku bardziej powszechnej epidemii rozprzestrzeniającej się na dużą skalę w regionie Azji i Pacyfiku, w Europie i Ameryce Północnej, perspektywy ekspansji gospodarki światowej osłabiłyby się jeszcze bardziej, a globalny wzrost PKB mógłby spaść do 1,5 procent w 2020 r.

Skutki natychmiastowe

Chiny odgrywają znaczącą rolę jako światowe zaplecze produkcyjne, dostarczające komponenty i surowce do wielu przedsiębiorstw przemysłowych na całym świecie. Zamknięcie chińskich fabryk spowodowało zakłócenia w światowych łańcuchach dostaw just-in-time, które stanowią podstawę nowoczesnej produkcji i od których zależy globalny biznes. Dla przykładu zarządzający portami morskimi w Stanach Zjednoczonych przygotowują się na spadek wolumenu obsługiwanych ładunków o 20 procent lub więcej w pierwszym kwartale tego roku.

Epidemia koronawirusa zakłóca globalne sieci dostaw

Branża turystyczna i transportowa także zaczęły odczuwać skutki epidemii i powszechnego odczucia strachu, między innymi ze względu na to, że wiele przedsiębiorstw i instytucji publicznych ograniczyło podróże służbowe, odwołano konferencje i targi, a linie lotnicze już prognozują istotne spadki zysków.

Inne rodzaje działalności gospodarczej także mogą ucierpieć, jeśli epidemia będzie się dalej rozszerzać.

Wówczas obawy związane z możliwym zarażeniem wirusem mogą sprawić (i już sprawiają), że konsumenci nie będą chodzić do restauracji, kin, centrów handlowych i innych miejsc publicznych – co będzie miało efekt podobny do ich administracyjnego zamykania. Wzrosną również oszczędności „na czarną godzinę”.

Jednocześnie w warunkach niepewności, kiedy dokładna częstość występowania dużego ryzyka nie jest znana, ludzie zazwyczaj zakładają najgorsze i działają zgodnie z tym założeniem.

Dobrym przykładem mogą być tutaj rynki finansowe w latach 2007-2008: gwałtownie spadające ceny aktywów mogły nie uwzględniać wielu informacji – z wyjątkiem tego, że po prostu nie było zbyt wielu informacji, a inwestorzy ulegli panice.

Zagrożenia dla gospodarki

Kryzys COVID-19 uderza w gospodarkę światową, kiedy jej wzrost jest już osłabiony, a wiele krajów – zarówno rozwiniętych, jak i wschodzących – jest nadmiernie zadłużonych.

W ubiegłym roku globalny wzrost PKB wyniósł zaledwie 2,9 procent, a wojna handlowa zaszkodziła już wielu producentom i skłoniła część międzynarodowych korporacji do weryfikacji ich zależności od chińskiej produkcji.

Chiny w szponach wirusa

Epidemia koronawirusa może dodatkowo przyspieszać konieczność wycofania się niektórych przedsiębiorstw z rynku chińskiego (zwłaszcza amerykańskich), a w dalszej perspektywie – spowodować także przyhamowanie globalnej ekspansji chińskiej gospodarki.

Obecnie jest zbyt wcześnie, aby przewidzieć średnio-, czy długoterminowy przebieg epidemii koronawirusa, ale można uznać, że kolejna globalna recesja może być tuż za rogiem i szanse jej wystąpienia znacząco wzrosły.

Wśród głównych gospodarek rozwiniętych jedynie Stany Zjednoczone są w relatywnie dobrej kondycji ekonomicznej, a ryzyko recesji w tym kraju jest nadal na poziomie znacząco niższym niż 50 procent.

Strach przed zarażeniem koronawirusem uderza m.in. w popyt na usługi transportowe i turystykę.

W przeciwieństwie do dwóch poprzednich recesji światowych, które rozpoczęły się w 2001 i 2008 roku, nowy koronawirus oznacza zarówno szok popytowy, jak i podażowy. Strach przed zarażeniem uderza m.in. w popyt na usługi transportowe i globalną turystykę. Z kolei osłabienie handlu światowego wpływa na stronę podażową i dynamikę produkcji w skali globalnej. W takich uwarunkowaniach, jeśli pojawią się niedobory, może to ostatecznie doprowadzić do wzrostu poziomu inflacji.

Pierwsze reakcje

Zarządzanie kryzysem związanym z epidemią COVID-19 wymaga skoordynowanej reakcji ekonomicznej nie tylko w celu zaradzenia zakłóceniom na rynkach finansowych, w handlu i przemyśle, ale zwłaszcza w celu uspokojenia opinii publicznej i przywrócenia zaufania.

Dotychczas podejmowano wysiłki na szczeblu krajowym w celu powstrzymania lub spowolnienia rozprzestrzeniania się wirusa, jednak widoczna musi być także reakcja międzynarodowa – podobnie, jak w 2009 roku, kiedy zwołano G20, aby rozwiązać ówczesny kryzys finansowy.

Łańcuch jest tak mocny, jak jego najsłabsze ogniwo

Pierwsze działania i deklaracje głównych banków centralnych i instytucji międzynarodowych mają na celu zarówno wsparcie popytu i zmniejszenie zmienności na rynkach finansowych, jak i wsparcie finansowe dla krajów dotkniętych epidemią koronawirusa – zwłaszcza tych o niskich dochodach.

Ten drugi rodzaj wsparcia jest szczególnie istotny, biorąc pod uwagę fakt, że kraje uboższe są gorzej przygotowane do radzenia sobie z epidemiami (czego efektem w ostatnich tygodniach była na przykład odmowa krajów afrykańskich ewakuowania transportem powietrznym swoich obywateli z Chin). Uzupełnieniem dla łagodzenia polityki pieniężnej mają być działania fiskalne.

W najbliższym czasie ważne będzie także złagodzenie problemów związanych z globalnymi łańcuchami dostaw. Głównym aktorem w tym kontekście mogą stać się Stany Zjednoczone – poprzez zmianę nastawienia w prowadzonej wojnie handlowej i ograniczenie taryf handlowych.

Mimo, że w ostatnich latach współpraca w skali ponadnarodowej została znacząco osłabiona, epidemia koronawirusa zmusza kraje do wykazania, że nadal są w stanie współpracować dla wspólnego dobra.

 

Opinie wyrażone w niniejszej publikacji są opiniami autorki artykułu i nie przedstawiają stanowiska organów NBP.

(©PAP)

Otwarta licencja


Tagi


Artykuły powiązane

Czy wojna w Ukrainie osłabi zieloną transformację energetyczną UE?

Kategoria: Analizy
Realizacją celów klimatycznych UE miała być m.in. stopniowa rezygnacja z rosyjskich węglowodorów: gazu, ropy i węgla. Inwazja Rosji na Ukrainę, doprowadzając do zjednoczenia Zachodu przeciwko Kremlowi może paradoksalnie przyspieszyć osiągnięcie przez Europę neutralności klimatycznej.
Czy wojna w Ukrainie osłabi zieloną transformację energetyczną UE?

MFW: wojna spowalnia globalny wzrost PKB

Kategoria: Raporty
MFW przewiduje dalszy spadek globalnego wzrostu gospodarczego zarówno w 2022, jak i w 2023 roku. Wzrostowi PKB zagrażają nie tylko skutki pandemii, ale zwłaszcza wojna w Ukrainie, rosnąca inflacja oraz załamanie międzynarodowej współpracy handlowej.
MFW: wojna spowalnia globalny wzrost PKB