Szczególną uwagę zwracam na demografię naukowców – mówiła Suzanne Fortier, rektor McGill University, w czasie dyskusji w Davos. Długoterminowe podejście do finansowania nauki przez rządy i agencje, zmniejszanie nierówności w dostępie do pracy badawczej i cyfryzacja badań – to główne wyzwania dla nauki w 2016 roku, o których rozmawiano.
Suzanne Fortier, rektor McGill University (z lewej, CC BY-NC-SA World Economic Forum)
Możliwości uczestnictwa w nauce nie są na świecie powszechnie dostępne. Problem występuje zarówno pod względem geograficznym, jak i dyscyplinarnym, i zastępowalności pokoleń. Młodzi naukowcy mogą mieć problemy ze znalezieniem pracy – tłumaczyła w czasie dyskusji w Davos Suzanne Fortier, rektor McGill University, w czasie debaty „Global Science Outlook” na Światowym Forum Ekonomicznym w szwajcarskim Davos.
Subra Suresh, przewodniczący Carnegie Mellon Univeristy, uważa, że tempo odkryć naukowych, ich adaptacji i dostęp do danych naukowych dla szerokiej populacji jest najszybszy w dziejach. Zwracał w tym kontekście uwagę na czwartą rewolucję przemysłową, która ma dotyczyć m.in. druku 3D, nanotechnologii i robotyki. Suresh wskazywał też, że nowe modele biznesowe i technologie wpływają na stanowienie prawa – firmy takie jak Uber, Airbnb czy twórcy samochodów autonomicznych wymuszają zmiany w regulacjach.
– Stworzyliśmy w Komisji Europejskiej Mechanizm Doradztwa Naukowego (The Scientific Advice Mechanism) – mówił w tym kontekście Carlos Moedas, komisarz ds. Badań, Nauki i Innowacji w Komisji Europejskiej. – Ma on pomóc politykom podejmować decyzje, opierając się na naukowych argumentach. Potrzebujemy także bardziej wspierać przedsiębiorstwa w prowadzeniu badań podstawowych. Firmy rozumieją, że potrzebują inwestować, ale twierdzą jednocześnie, że spotyka je zbyt wiele ograniczeń.
Poziom studiów astronomicznych w Polsce jest bardzo wysoki i po ich ukończeniu młodzi doktorzy są chętnie przyjmowani do pracy na całym świecie. A Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych w Toruniu Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika właśnie rekrutuje kandydatów do Szkoły Doktorskiej – zachęca Andrzej Niedzielski, prodziekan Kolegium Astronomii i Nauk Przyrodniczych Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika w Toruniu, któremu Polacy zawdzięczają m.in. możliwość nadania nazwy własnej gwieździe i planecie.
Analizując innowacyjność europejskiej gospodarki, można zauważyć jej złożoność, wynikającą z różnorodności krajów członkowskich, ich sektorów gospodarczych oraz strategii. Unia Europejska nie stanowi jednolitej całości, lecz raczej dynamiczną mozaikę współpracujących podmiotów. To, co jednoczy tę różnorodność, to wspólny cel: budowanie innowacyjnej, zielonej i konkurencyjnej gospodarki.
Wiele analiz wskazuje na to, że potencjał technologiczny polskiej gospodarki w 2024 r. charakteryzuje się znacznym wzrostem oraz inwestycjami w infrastrukturę cyfrową. W tym zakresie nasz kraj stanowi czołowy ośrodek w Europie Środkowo-Wschodniej. W ostatnich latach polski sektor IT odnotował znaczną ekspansję, przyczyniając się wydatnie do krajowego PKB. Stało się tak między innymi w wyniku działania ponad 60 tys. firm technologicznych oraz obecności dużych międzynarodowych korporacji, takich jak Google i Amazon.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
