Odpowiedzi z ostatniego badania około 3000 przedsiębiorstw działających w Wielkiej Brytanii, z wykorzystaniem specjalnego Panelu Podejmowania Decyzji Banku Anglii (Bank Anglii 2018) pozwalają na sformułowanie czterech kluczowych wniosków dotyczących poziomu i stopnia oddziaływania niepewności związanej z brexitem.
W odpowiedzi na pytanie „Na ile wynik referendum unijnego miał wpływ na Państwa firmę?”, ponad jedna trzecia CEO (Dyrektorów Wykonawczych) i CFO (Dyrektorów Finansowych) wymieniła brexit jako jedno z trzech głównych aktualnych źródeł niepewności. Ponad 10 proc. ankietowanych stwierdziło, że brexit jest najważniejszym czynnikiem niepewności.
W okresie od 2016 do 2018 r. udział firm odpowiadających, że brexit jest jednym z głównych czynników stymulujących niepewność wzrósł, natomiast jest wyraźnie mniej przedsiębiorstw traktujących brexit jako nieistotny czynnik.
Firmy przykładają większą wagę do zmniejszenia sprzedaży przez brexit niż do jej zwiększenia. Badanie pokazało, że średnio oczekiwały, że brexit ostatecznie zmniejszy ich sprzedaż o około 2,5 proc. Odnotowano również ujemny oczekiwany wpływ na eksport. Przedsiębiorstwa spodziewają się natomiast zwiększenia kosztów jednostkowych, kosztów pracy i kosztów finansowania.
W celu oszacowania oddziaływania brexitu przeanalizowano zmianę poziomu inwestycji i zatrudnienia dla firm narażonych na niższe i wyższe poziomy niepewności. Wynik badania pokazuje, że niepewność obniżyła poziom inwestycji firm o około 6 punktów procentowych w pierwszym roku po referendum, pomiędzy lipcem 2016 r. i czerwcem 2017 r. Skutkiem tego był także spadek zatrudnienia o około 1,5 punktu procentowego, przy czym skoncentrował się on w drugim roku po brexicie (lipiec 2017 r.- czerwiec 2018 r.).
Największą niepewność wykazywały firmy, zaangażowane w handel z UE i zatrudniające więcej siły roboczej z UE. Są to również firmy, które mają najwyższe poziomy produktywności.
Analizy wykazują, że jeśli brexit obniża sprzedaż firm o wysokiej produktywności bardziej niż w przypadku firm o niskiej produktywności, istnieje prawdopodobieństwo, że obniży on średnią produktywność w gospodarce brytyjskiej. Nasze szacunki sugerują, że brexit może zredukować przyszłą produktywność o około 0,5 punktu procentowego. Jest to niepokojące, gdy uwzględni się fakt, że gospodarka Zjednoczonego Królestwa odnotowała bardzo niski wzrost produktywności w ostatniej dekadzie (około 1 proc. w ciągu ostatnich kilku lat).
W marcu może pojawić się dalsza niepewność związana z rozwiązaniami przejściowymi oraz rozwiązaniami, które zastąpią wynegocjowane ustalenia. Może to doprowadzić do dalszych strat zatrudnienia, inwestycji i produktywności w Zjednoczonym Królestwie.
Równie dobrze może wystąpić dywidenda z brexitu (czynnik ulgi związanej z tym, że warunki nie są tak złe, jak się obawiano) i niektóre odłożone w czasie inwestycje będą mogły być zrealizowane, jeśli zagwarantują to warunki handlu pomiędzy Zjednoczonym Królestwem i EU. Z tego powodu kwestią zasadniczą jest dalsze monitorowanie skutków niepewności związanej z brexitem dla działalności gospodarczej.
Nicholas Bloom – profesor ekonomii na Uniwersytecie Stanforda
Scarlet Chen – doktorantka na Uniwersytecie Stanforda
Paul Mizen – profesor polityki pieniężnej na Uniwersytecie w Nottingham, dyrektor Centre for Finance and Credit Markets
Artykuł po raz pierwszy ukazał się w VoxEU.org (tam dostępna jest pełna bibliografia). Tłumaczenie i publikacja za zgodą wydawcy.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
