(©Envato)
Przeprowadzone w 2021 roku badania niemieckich firm dowiodły, że innowacyjne przedsiębiorstwa są bardziej odporne na pandemiczny kryzys. Tymczasem Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w rankingu poziomu innowacyjności pośród krajów Unii Europejskiej. Warto zwrócić większą uwagę na innowacyjne rozwiązania w obliczu wzmacniania konkurencyjności przez rodzime instytucje i przedsiębiorstwa. Inspiracji można szukać w cyklicznym raporcie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, którego najnowsza jedenasta edycja jest już dostępna na stronie internetowej agencji.
– Celem monitoringu jest systematyczne analizowanie zjawisk technologicznych, społecznych, politycznych i gospodarczych, które wpływają na rozwój innowacyjności, poprawę jakości życia społeczeństw oraz wzrost przedsiębiorstw – informują autorzy opracowania. Eksperci PARP w ramach projektu inno_LAB od lat analizują najnowsze osiągnięcia w dziedzinie innowacji, w szczególności przyglądając się krajom, których narodowe systemy innowacji są uznawane za wysokorozwinięte. Ostatni raport, obejmujący drugie półrocze 2021 r., ukazał pewien ciekawy, oczekiwany przez klimatycznych aktywistów zwrot.
Nowe koncepcje przyszłości kwestionują zasadność nieograniczonego wzrostu, bo ten prowadzi do degradacji środowiska i często nie służy już faktycznej poprawie jakości życia. W nurcie alternatywnego spojrzenia na rozwój określanego jako postwzrost (ang. degrowth), mieszczą się idee dbania o dobro planety oraz społeczeństwa. I to na nie zwracają dziś uwagę słynące z innowacyjności kraje w swoich rozwojowych planach.
Nowe koncepcje przyszłości kwestionują zasadność nieograniczonego wzrostu, bo ten prowadzi do degradacji środowiska.
Szwecja i Finlandia połączyły siły, by z pomocą uniwersytetów rozwijać nowatorskie technologie, zwłaszcza charakterystyczne dla nordyckich państw ekologiczne rozwiązania. Celem zawiązanej niemiecko-czeskiej współpracy badawczej jest rozwijanie innowacyjnych systemów magazynowania energii cieplnej w przemyśle w oparciu o modułowe koncepcje systemów magazynowania energii i odzysku ciepła. Korzystające z tej technologii firmy mają poprawiać swój bilans energetyczny i zmniejszać emisję CO2 przy jednoczesnej poprawie produkcji.
Niemiecka Krajowa Strategia Wodorowa wspierać ma wytwarzanie tzw. zielonego wodoru uzyskiwanego z elektrolizy wody za pomocą energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. We Francji powstał program wspierający małe i średnie firmy w ograniczaniu ich śladu węglowego, a rząd Irlandii w największym spośród dotychczasowych planów tego państwa (Narodowy Plan Rozwoju 2021-2030) uwzględnił ambicje klimatyczne, mieszkalnictwo, rozwój opieki zdrowotnej i transportu, wzrost zatrudnienia w każdym regionie i odnowę gospodarczą.
Australia ogłosiła plan redukcji emisji CO2 zakładający osiągnięcie zerowej emisji netto do 2050 r. To samo obiecała Korea Południowa, która tak jak Chiny, inwestuje w pojazdy przyszłości. Chiński rynek pojazdów napędzanych nowymi źródłami energii (NEV) utrzymuje silny wzrost – sprzedaż w październiku 2021 r. wzrosła o 134,9 proc. rdr. Ciekawie zapowiadają się też nowe inicjatywy kosmiczne startupów wspieranych przez Finlandię – dzięki mikrosatelitom wyposażonym w radar z syntetyczną aperturą mają zrewolucjonizować metody obserwacji Ziemi, posuwając daleko naprzód możliwości monitorowania wpływu zmian klimatycznych na środowisko, takich jak powodzie czy klęski żywiołowe.
Pozostałe tendencje, na które zwracają uwagę eksperci PARP dotyczą środowiska… pracy. Kluczowe znaczenie dla rozwoju firm ma aktualnie wdrażanie koncepcji cyfrowych miejsc pracy (ang. digital workplace), rozumianych nie tylko jako stosowanie nowoczesnych technologii, lecz szerzej – jako zmiana sposobu myślenia i struktury organizacji. Wiele krajów już wprowadziło lub zaplanowało działania, które mają rozszerzyć zakres cyfryzacji miejsc pracy, wśród nich są Australia, Estonia czy Malezja.
Postkapitalizm, czyli pożegnanie filozofii wzrostu nade wszystko
Choć rozwój technologii cyfrowych trwa od dłuższego czasu, dopiero pandemia COVID-19 stała się katalizatorem zmian w polskich firmach. Kryzysowa sytuacja, dobrze wpisująca się w koncepcję rzeczywistości VUCA (Volatility – zmienność, Uncertainty – niepewność, Complexity – złożoność i Ambiguity – niejednoznaczność) wymusza jednocześnie zmiany modelu przywództwa i wprowadzanie nowej jakości w kierowaniu zespołami.
W opinii ekspertów PARP w rzeczywistości pracy zdalnej czy hybrydowej właściwe wydaje się przechodzenie do modelu transformacyjnego, w którym dążenie do wspólnego celu uwzględnia też potrzeby członków grupy, ich oczekiwania i obawy. To też oznacza, że kompetencje miękkie jeszcze bardziej powinny być dziś w cenie.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
