Handel z Chinami spowodował wzrost siły nabywczej konsumentów w USA o 411,5 tys. dolarów na każde przeniesione miejsce pracy (fot. Envato)
Powszechnie uważa się, że pod wpływem handlu międzynarodowego w gospodarce pojawiają się zwycięzcy i przegrani. Kluczowe badania wykazały, że amerykańskie rynki pracy przeżyły poważny wstrząs z powodu wzrostu importu po przystąpieniu Chin do WTO w 2001 r.
Wydarzenie to przyniosło historyczną zmianę w handlu, którą określa się jako „chiński szok” (Autor i in. 2013, Pierce i Schott 2016). Jednak o wiele mniej wiadomo w jakim stopniu chiński szok mógł przynieść korzyści konsumentom amerykańskim przez obniżenie cen konsumpcyjnych i tym samym zwiększenie ich siły nabywczej.
Jaki zatem był wpływ chińskiego szoku na ceny i jakie były jego konsekwencje dla konsumentów amerykańskich?
W niedawno opublikowanej pracy (Jaravel i Sager 2019 ) analizujemy kompleksowe dane o cenach setek tysięcy produktów w celu określenia wpływu chińskiego szoku, skupiając się na latach 2000-2007. Nasza analiza z wykorzystaniem mikrodanych z amerykańskich wskaźników cen konsumpcyjnych i cen producenta pozwala na sformułowanie trzech głównych wniosków.
Badanie pokazało, że ceny detaliczne dla konsumentów amerykańskich spadają o 2 proc., kiedy udział Chin w rynku USA rośnie o jeden punkt procentowy. Skalę spadku cen obrazuje wzrost siły nabywczej konsumentów amerykańskich. Nasze wyniki wskazują, że wobec zwiększonych obrotów z Chinami w latach 2000-2007 średnio każde amerykańskie gospodarstwo domowe odnotowało wzrost swojej siły nabywczej o 1 500 dolarów rocznie dzięki niższym cenom. Te korzystne efekty wystąpiły generalnie we wszystkich grupach dochodowych w gospodarce, choć były one proporcjonalnie większe w grupach o niskich dochodach, gdzie zyski były około 15 proc. większe niż średnia.
Dane, które wykorzystujemy w analizie pozwalają na określenie zmian w cenach przy utrzymaniu jakości produktów jako stałej, tak że spadki cen odzwierciedlają prawdziwy wzrost siły nabywczej (a nie spadek jakości).
Słabością naszego badania nad wpływem handlu z Chinami na ceny konsumpcyjne w USA jest problem tzw. odwrotnej zależności. Na przykład Chiny mają przewagę komparatywną w określonych kategoriach produktów, które mogą podlegać różnym tendencjom inflacyjnym, takich jak sprzęt elektroniczny czy odzież.
Aby przezwyciężyć tę trudność, stosujemy dwa uzupełniające się modele badania zapożyczone z niedawno opublikowanej pracy Pierce’a i Schotta (2016) oraz Autora i in. (2013), którzy zbadali wpływ handlu z Chinami na zatrudnienie w różnych branżach w USA.
Zauważamy, że silna reakcja cenowa na chiński szok w dużym stopniu wynika ze spadku cen towarów wytworzonych w kraju, a nie jedynie z napływu tańszych produktów importowanych z Chin. Rozkłady statystyczne wskazują, że reakcja towarów wytworzonych w kraju odpowiada za ponad połowę całkowitego wzrostu siły nabywczej konsumentów amerykańskich.
Branże o najwyższym stopniu koncentracji na rynku i najsłabszej konkurencji ze strony chińskich eksporterów przed chińskim szokiem zazwyczaj doświadczały większych spadków cen.
Niedawno opublikowane badania wskazują na rosnącą koncentrację rynku w USA (De Loecker i in. 2018). Wyniki naszych badań sugerują, że wobec tych tendencji handel może być szczególnie cenny dla konsumentów amerykańskich. Wymiana z Chinami lub innymi partnerami handlowymi może bowiem złagodzić monopolistyczne zachowania cenowe, które mogłyby wyniknąć ze zwiększonej koncentracji i siły rynkowej.
Handel rodzi zwycięzców i przegranych. W przypadku chińskiego szoku konsumenci amerykańscy skorzystali dzięki niższym cenom, natomiast niektórzy pracownicy w USA ponieśli straty. Jaki jest bilans tych tendencji? Powiązaliśmy dane dotyczące cen ze szczegółowymi danymi dotyczącymi rynku pracy, aby dokładnie porównać wpływ chińskiego szoku na zatrudnienie i ceny.
Zauważamy, że wzrost siły nabywczej konsumentów amerykańskich w całej gospodarce jest bardzo duży w porównaniu z zakłóceniami na rynku pracy. W szczególności handel z Chinami spowodował wzrost całkowitej siły nabywczej konsumentów amerykańskich o 411 464 dolarów na każde przeniesione miejsce pracy (przy czym średnia płaca roczna dla stanowisk w tych branżach wynosi 40 000 dol.). Wynik ten oznacza, że łączny zysk amerykańskich konsumentów dzięki niższym cenom jest wystarczająco wysoki, by wypłacić rekompensaty wszystkim pracownikom amerykańskim, którzy stracili pracę z powodu większej konkurencji z Chin w ich branżach.
Zrealizowanie w praktyce rekompensaty dla tych właśnie pracowników, którzy stracili pracę z powodu handlu, może przysporzyć trudności. Wymaga to od decydentów znalezienia i wdrożenia odpowiednich strategii redystrybucji zysków od zwycięzców do przegranych. Jednak nasze ustalenia wskazują na szerokie pole manewru dla przeprowadzenia takich transferów. Byłoby to na przykład możliwe do osiągnięcia poprzez szkolenia zawodowe, dodatki na przeprowadzkę lub zasiłki dochodowe w ramach programów federalnych takich jak Trade Adjustment Assistance.
Nasze wyniki sugerują, że takie ukierunkowane programy rekompensat są obiecującym kierunkiem polityki, natomiast polityka protekcjonistyczna podnosząca taryfy importowe prawdopodobnie będzie wiązała się z wysokimi kosztami społecznymi wynikającymi z wyższych cen obciążających wszystkich konsumentów.
Xavier Jaravel – profesor London School of Economics
Erick Sager – starszy ekonomista Federal Reserve Board of Governors in Washington D.C
Od autorów: Poglądy przedstawione w artykule wyrażają opinie autorów i nie muszą reprezentować opinii instytucji, do których autorzy należą.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
