Prowadzone w ostatnich latach na bezprecedensową skalę działania regulatorów publicznych wobec sektora bankowego powodują refleksje na temat korzyści, jak i kosztów związanych z restrukturyzacją tego sektora. Mając w pamięci starą sentencję łacińską Commodum eius esse debt, caius est periculum tzn. „Korzyść powinien czerpać ten kto ponosi ryzyko” trzeba wiedzieć, jak reformować, by osiągnąć skutki.
Wojciech Kwaśniak (fot. arch. WK)
10 zasad restrukturyzacji banków, których konsekwentne przestrzeganie przez banki, władze nadzorcze oraz rządy pomoże uniknąć kryzysu w przyszłości.
1. Odpowiedzialność władz banku. Bank i jego właściciele są odpowiedzialni za rozwiązywanie problemów i nie mogą mieć przekonania, że w razie kłopotów finansowych otrzymają pomoc publiczną;
2. Koszty i ograniczenia. Bank korzystając z pomocy publicznej musi odczuwać ciężar kosztów z nią związanych oraz ograniczenia w swojej działalności;
3. Za straty odpowiedzialni są właściciele. Ujawnione w banku straty w pierwszym rzędzie pokrywają właściciele banku;
4. Wymiana władz banku. Straty banku związane ze złym zarządzaniem muszą prowadzić do zmiany zarządu i rady nadzorczej banku oraz oceny, czy posiadacze znacznych pakietów akcji gwarantują w przyszłości stabilne i ostrożne zarządzanie bankiem;
5. Odpowiedzialność znaczących właścicieli. Jeżeli straty są na tyle duże, że konsumują większość kapitału banku, to należy wymienić dotychczasowych właścicieli na lepszych (w szczególności dotyczy to posiadaczy znacznych pakietów akcji);
6. Waga inwestorów stabilnych. Jeżeli akcjonariat banku jest silnie rozproszony, to należy do banku wprowadzić inwestorów stabilnych mogących przejąć ciężar zarządzania bankiem w okresie jego restrukturyzacji,
7. Waga sytuacji finansowej właścicieli banku. Nie należy akceptować sytuacji, w której za restrukturyzację banku odpowiedzialni są jego główni właściciele sami będący w kłopotach finansowych,
8. Udział innych banków – likwidacja / upadłość. W przypadku braku możliwości pozyskania z rynku stabilnych inwestorów bank powinien być przejęty przez inny zdrowy bank, grupę banków lub dalej być restrukturyzowany w procedurze likwidacyjnej lub upadłościowej;
9. Udział państwa. W sytuacjach szczególnych na okres przejściowy funkcję inwestora stabilnego może pełnić państwo bądź bank (instytucja) zależny od państwa. Przy czym działalność tak restrukturyzowanego banku nie może zaburzać konkurencji na rynku;
10. Dobro deponentów i stabilność dobrem nadrzędnym. Restrukturyzując banki, należy zawsze pamiętać, że ratujemy środki pieniężne klientów banku, stabilność systemu bankowego, stabilność systemu płatniczego. Nie ratujemy banku jako samodzielnego podmiotu gospodarczego i nie ratujemy właścicieli banku i jego władz.
Wojciech Kwaśniak jest doradcą prezesa NBP, wcześniej był Generalnym Inspektorem Nadzoru Bankowego.
Turbulencje na rynku bankowym odnotowane w 2023 r. były pierwszym poważnym wyzwaniem dla pakietu Bazylea III. Niniejszy artykuł przedstawia szósty raport z serii „Przyszłość systemu bankowego”, który analizuje przyczyny tych zawirowań, a także ich konsekwencje dla regulacji finansowych. Raport koncentruje się na trzech głównych zagadnieniach: przyczynach dynamicznego wzrostu i spadku nieubezpieczonych depozytów bankowych, które doprowadziły do tych zawirowań, oraz koniecznych reformach w zakresie ubezpieczenia depozytów i pożyczkodawcy ostatniej instancji; niedociągnięciach w zakresie regulacji, rachunkowości i nadzoru, które doprowadziły do upadku banki uznawane za wypłacalne oraz na zarządzaniu procesami upadłości banków i potencjalnych reformach procedur restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji.
Japonia to trzecia pod względem wielkości PKB gospodarka świata z dużym i silnym sektorem bankowym. Japońskie banki odgrywają bardzo ważną rolę w mobilizowaniu oszczędności gospodarstw domowych i dostarczaniu finansowania przedsiębiorstwom. Podobnie jak w Europie, korporacje kraju Kwitnącej Wiśni w ograniczonym stopniu finansują rozwój ze środków pochodzących z emisji obligacji. Długoterminowe finansowanie zewnętrzne przedsiębiorstw opiera się na kredycie bankowym.
Dla amerykańskich banków 2023 r. był ciężki, ale 2024 r. może być gorszy. Wszystko przez narastające niezrealizowane straty z inwestycji w papiery wartościowe oraz straty kredytowe generowane z działalności na rynku nieruchomości komercyjnych. A na to wszystko nakłada się jeszcze wygaszenie Bank Term Funding Program.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Zawirowania w polityce handlowej, spowodowane działaniami nowej administracji USA, doprowadziły nie tylko do erozji zaufania do tego kraju, ale także zrodziły obawy o to, czy globalna stabilność finansowa nadal może się opierać na wsparciu ze strony Fed – historycznie bowiem linie swapowe amerykańskiego banku centralnego pomagały przywrócić stabilność finansową w czasach kryzysu.
Od 1989 r. Polska odniosła znaczący sukces gospodarczy. Nasz produkt globalny przekroczy w 2025 r. 900 mld dolarów, a liczony na mieszkańca według parytetu siły nabywczej jest niewiele mniejszy od Japonii czy Hiszpanii. Rozwijaliśmy się szybciej od większości krajów naszego regionu, skracając dystans do najbardziej rozwiniętych państw świata.
W najbliższych latach wiele majątków wartych w sumie biliony dolarów zmieni właścicieli. Spadkodawcy nie zamierzają jednak pozostawić sukcesji przypadkowi. Tu pojawia się przestrzeń dla takich organizacji, jak family offices. W Polsce tego typu instytucje dopiero raczkują – ale mogą ukształtować nową elitę.
Niedawno czołówki ekonomicznej prasy obiegła smutna wiadomość o śmierci profesora Stanleya Fischera. Przez świat ekonomistów będzie on zawsze kojarzony jako osoba, która wskrzesiła pozytywne zainteresowanie makroekonomią.
W kontekście wprowadzanych przez USA ceł dużo się mówi o łańcuchach wartości, w ramach których są wytwarzane wyroby przemysłowe, a relatywnie niewiele o łańcuchach dostaw żywności. Stąd też w artykule wskazano potencjalne kierunki wpływu ceł, które zostały nałożone i mają obowiązywać w zakresie handlu rolno-spożywczego Stanów Zjednoczonych.
Rynkowe anomalie nie są drobnymi odstępstwami od idealnego modelu – są trwałym elementem rzeczywistości. Finanse behawioralne pokazują, że błędy inwestorów bywają systematyczne, niekiedy przewidywalne i... ludzkie. Nie negują dorobku teorii neoklasycznych – przeciwnie, wzbogacają go o ludzki kontekst, który wcześniej był pomijany. O sile emocji w gospodarce i lekcjach płynących z kryzysów opowiadał prof. Adam Szyszka z SGH w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym”.
To już nie science fiction. Sztuczna inteligencja na dobre zadomowiła się w sektorze publicznym w wielu krajach, także w Polsce. Wiążą się z tym korzyści, ale również istotne wyzwania. Często etyczne.
Do 2050 r. około 70 proc. ludzi będzie mieszkać w miastach. Czy inteligentne miasta, łączące technologię z zarządzaniem, są przyszłością urbanizacji? Ich rolę w obliczu współczesnych wyzwań wyjaśnia w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” dr Sabina Baraniewicz-Kotasińska, autorka książki o smart cities.
Polska branża kosmiczna dynamicznie się rozwija, stając się perspektywicznie jednym z kluczowych sektorów nowoczesnej gospodarki. Nasz kraj nie tylko inwestuje w technologie kosmiczne, lecz także uczestniczy w międzynarodowych misjach. Już wkrótce polski astronauta poleci w kosmos, co podkreśla rosnącą pozycję Polski w tej wymagającej branży. Jak wygląda obecna sytuacja sektora kosmicznego w Polsce? Jakie są jego perspektywy i wyzwania?
Kurczenie się populacji, w tym w wieku produkcyjnym, a także starzenie się społeczeństw to kluczowe czynniki ekonomiczne, które będą wpływać na wzrost gospodarczy i dobrobyt w UE do połowy XXI w. Niwelowanie ich negatywnego oddziaływania będzie wyzwaniem.
Prawdopodobnie jeszcze w 2025 r. liczba aktywnych rachunków PPK wzrośnie do 5 mln. Program realizowany w trójkącie pracownik-pracodawca-państwo przynosi realne korzyści, ale wiele osób wciąż ich nie dostrzega.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
