Firmy prędzej podniosą ceny, niż zainwestują w wydajność
Polskim firmom rosną nie tylko przychody, ale i koszty. Taka sytuacja stwarza warunki do inwestycji zwiększających wydajność, lecz na razie aby utrzymać zyski, przedsiębiorstwa wybiorą raczej podwyżki cen. Minimalnie powinny też wzrosnąć pensje – wynika z Szybkiego Monitoringu NBP.
Optymistycznie nastawione są przede wszystkim firmy budowlane, które oczekują rozpoczęcia inwestycji finansowanych ze środków UE (CC BY-NC Zbigniew Gajda)
Już pod koniec 2016 roku firmy zgłaszały, że rośnie im popyt. Ta tendencja była widoczna również w pierwszym kwartale tego roku i powinna utrzymać się w drugim kwartale. Spadki rentowności zanotowała ponad połowa branż, w tym handel, budownictwo i producenci dóbr inwestycyjnych oraz wiele branż usługowych, w tym telekomunikacja, edukacja, ochrona zdrowia, obsługa nieruchomości i działalność naukowa. Najsilniejsze wzrosty nastąpiły w przemyśle paliwowym, górnictwie oraz energetyce, ale zadziałał tu efekt niskiej bazy odniesienia.
Optymistyczne oczekiwania mają przede wszystkim firmy budowlane oczekujących rozpoczęcia inwestycji finansowanych ze środków UE, a także przedsiębiorstwa korzystające z rosnących dochodów gospodarstw domowych.
„Rośnie przeświadczenie przedsiębiorstw o utrwalaniu się dobrej koniunktury. Poza poprawą prognoz kondycji firm wskazuje na to również spadek niepewności oraz wzrost optymizmu prognoz popytu. Warto podkreślić, że wzrost kosztów odbijający się negatywnie na wynikach finansowych stanowi obecnie mniej ważny czynnik zmian ocen niż obserwowany wzrost przychodów. Tworzy to sprzyjające warunki dla działań rozwojowych, zwłaszcza że przedsiębiorstwa, chcąc utrzymać wysokie zyski, będą zmuszone podnieść ceny lub zwiększyć wydajność” – czytamy w raporcie.
„Na razie jednak sektor prywatny nie planuje inwestować, zwiększa się zaś odsetek firm podnoszących ceny” – zauważają ekonomiści NBP.
Co trzecia firma zgłasza problem z zapełnieniem wakatów, a jeszcze więcej przedsiębiorstw raportuje o trudnościach ze znalezieniem osób o odpowiednich kompetencjach.
W ankietach pojawiły się też pytania o wpływ na rynek pracy programu Rodzina 500 plus. „O rezygnacjach z pracy, które z dużym prawdopodobieństwem można wiązać z wprowadzeniem programu „Rodzina 500 plus”, poinformowało ok. 14 proc. badanych firm. Były to także głównie firmy, których odbiorcami są konsumenci, a więc przemysł konsumpcyjny oraz usługi dla konsumentów. Warto zauważyć, że wbrew intuicji działy gospodarki, w których większość zatrudnionych to kobiety – na które program „Rodzina 500 plus” wydawałoby się może silniej oddziaływać na rynku pracy – nieco rzadziej odnotowały rezygnacje z pracy niż pozostałe działy, przy czym jednocześnie to one nieco częściej informowały o konieczności szybszego wzrostu płac” – czytamy w raporcie.
W przeprowadzonym w marcu badaniu ankietowym udział wzięło 2482 przedsiębiorstw z całego kraju.
Optymistycznie nastawione są przede wszystkim firmy budowlane, które oczekują rozpoczęcia inwestycji finansowanych ze środków UE (CC BY-NC Zbigniew Gajda)
Firmy w wielu zaawansowanych gospodarkach mają od 2021 r. do czynienia ze znacznym wzrostem oprocentowania kredytów i depozytów. W niniejszym artykule wykorzystano dane z Wielkiej Brytanii w celu zbadania wpływu wyższych stóp procentowych na poziomy sprzedaży i zatrudnienia oraz decyzje inwestycyjne firm. Do III kw. 2023 r. wyższe stopy procentowe obniżyły poziomy inwestycji i zatrudnienia odpowiednio o 8 proc. i 2 proc. Odzwierciedla to zarówno bezpośredni wpływ w postaci większego kosztu kapitału, jak i skutki pośrednie wynikające ze spadku popytu. Firmy, które w najwyższym stopniu korzystają z finansowania zewnętrznego w celu dokonywania inwestycji, informują o najwyższych spadkach zarówno inwestycji, jak i zatrudnienia w wyniku podwyższonych stóp procentowych.
Bieżące napięcia geopolityczne wywierają presję na międzynarodowe łańcuchy dostaw. Niniejszy artykuł przedstawia wyniki nowych badań przeprowadzonych przez banki centralne Eurosystemu, które sugerują, że ekspozycja firm na ryzyka związane z pozyskiwaniem krytycznych czynników produkcji z Chin pozostaje podwyższona, zwłaszcza w Niemczech. Wiele przedsiębiorstw wdraża strategie zmniejszania ryzyka, aby zredukować to uzależnienie, głównie poprzez zastępowanie chińskich dostawców innymi, zlokalizowanymi w UE. W przypadku eskalacji napięć prowadzących do barier w handlu i inwestycjach zagranicznych między Chinami a Zachodem wpłynęłoby to na dużą część europejskich przedsiębiorstw, głównie poprzez wzrost niepewności i zakłócenia w handlu.
Jesteśmy świadkami dużych zmian w inwestycjach chińskich przedsiębiorstw na rynku europejskim, nie tylko w ich skali, ale przede wszystkim w strukturze. Prowadzenie działalności gospodarczej na rynku europejskim stało się dla chińskich inwestorów trudniejsze, ale rynek ten jest dla nich wciąż atrakcyjny i perspektywiczny.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
