Odchodząca wiceprezes WBN nie zgadza się z polityką nowego szefa banku Gyorgy Matolcsy'iego (fot. z domeny publicznej)
W uzasadnieniu decyzji Király napisała: „Dostrzegam coraz większe prawdopodobieństwo, że w banku zapadną decyzje niedobrze przygotowane lub błędne , za które nie mogę wziąć żadnej odpowiedzialności, ani jako wiceprezes, ani jako członek rady monetarnej.”
W dalszej części oświadczenia stwierdziła, że „już w pierwszym miesiącu pracy nowego prezesa zapadły takie decyzje, które na dłuższą metę spowodują poważne straty nie tylko dla banku centralnego, ale również dla całej gospodarki węgierskiej.” Zwracając się do swoich kolegów z pracy podkreśliła: „nie wystarczy, że zapadną takie decyzje, które co prawda nie zrujnują forinta, ale i nie przynoszą dużo korzyści. Coś takiego nie może być kryterium sukcesu.”
Na wiadomość o rezygnacji wiceprezes WBN forint stracił na wartości, mimo że wcześniej rynki finansowe pozytywnie oceniły nowy program tańszego kredytu dla małych i średnich firm, jak również fakt, że w poniedziałek bank centralny rozpoczął rozmowy z najważniejszymi bankami komercyjnymi na temat szczegółów tego programu.
Kadencja Julii Király zakończyłaby się 3 lipca tego roku. Formalnie złoży obowiązki 22 kwietnia. Odejście przed czasem wiceprezesa banku narodowego jest poważnym wydarzeniem. Jego wymowę wzmacnia dramatyczny list otwarty, w którym dotychczasowa wiceprezes zwraca uwagę na politykę kadrową nowego szefa WBN.
Według niej, György Matolcsy odprawia najlepszych ekspertów, ogranicza kompetencje swoich podwładnych, mianuje na stanowiska kierownicze ludzi ze swojego byłego ministerstwa gospodarki. Jej zdaniem, likwidowany jest otwarty charakter instytucji, w której wysoko kwalifikowani specjaliści prowadzili działalność naukową i trwała ożywiona wewnętrzna dyskusja na tematy związane z szerokim obszarem oddziaływania banku.
Nowy prezes zrezygnował z comiesięcznej konferencji prasowej, podczas której członkowie zarządu uzasadniali bieżące decyzje. Każda z nich była na Węgrzech bardzo ważnym wydarzeniem, które wnosiło do debaty gospodarczej wiele niezbędnych informacji.
Julia Király stwierdziła, że rada monetarna nie jest stanie wypełniać swoich zadań, bo nie prowadzi żadnej merytorycznej dyskusji. Członkowie rady za późno otrzymują materiały niezbędne do podjęcia kolejnych decyzji – niejednokrotnie przekazywane były one bezpośrednio przed posiedzeniem lub dopiero w jego trakcie. Ona sama miała zaledwie 38 minut na zapoznanie się z nowym programem kredytowym, który przewiduje rozwiązanie części rezerw dewizowych banku narodowego i przekazanie 500 mld forintów bankom komercyjnym. Z tych ekstra środków mają one z kolei udzielać bardzo tanich kredytów małym i średnim przedsiębiorstwom. Właśnie z powodu odcięcia od informacji wiceprezes Király wstrzymała się od głosu podczas uchwalania tego programu.
W liście adresowanym do prezydenta Węgier Jánosa Adlera i do premiera Viktora Orbána przypomniała, że zespołem przygotowującym materiały dla rady monetarnej kieruje osoba bez wiedzy i praktyki w tej dziedzinie. „Reorganizacja i zmiany kadrowe rodzą niebezpieczeństwa nie tylko dla działalności Węgierskiego Banku Narodowego, ale także dla całej gospodarki” – twierdzi w swoim liście.
Drugi wiceprezes WBN Ferenc Karvalits już wcześniej opuścił bank – jego kadencja dobiegła końca. Z tego samego powodu 1 marca odszedł poprzedni prezes banku, András Simor. Bezrobotny długo nie będzie, ponieważ od 1 lipca obejmuje stanowisko wiceprezesa w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju. To bardzo nie podoba się niektórym kręgom w Budapeszcie.
O „nieprzychylności” wobec jego osoby świadczy rozkręcająca się kampania prasowa w sprawie rzekomej defraudacji, jakiej Simor miałby się dopuścić w banku narodowym. Wysuwane są także argumenty o domniemanej bezprawności nominacji do władz EBOR. Ich autorzy odwołują się do ustawy o banku narodowym, według której członek rady monetarnej przez pół roku po odejściu z rady nie może podjąć pracy w innym banku. Nie przeszkadza im to, że w ciągu kilku dni ustalono autorytatywnie, że ograniczenie nie dotyczy Simora, którego mianowanie zatwierdził zresztą wcześniej, wspólnie z innymi akcjonariuszami, przedstawiciel rządu węgierskiego przy EBOR.
Rezygnacja Julii Király oznacza, że zakończył się prawie dwudziestoletni okres pełnej niezależności tej ważnej dla gospodarki instytucji. Poza nielicznymi momentami wytchnienia, od dnia zmiany ustroju bank centralny był na Węgrzech nieprzerwanie obiektem krytyki i niezadowolenia kolejnych rządów, czy to z lewej, czy z prawej strony sceny politycznej. „Obrywał” za konsekwentne próby obrony wartości forinta i działania zapewniające poprawne funkcjonowanie systemu bankowego.
Także dzisiejszy rząd, już od pierwszych chwil po objęciu władzy, ostro krytykował działalność prezesa WBN, a przede wszystkich jego politykę monetarną, w tym wysokie oprocentowanie podstawowe. Wyróżnikiem obecnego etapu jest to, że ataki merytoryczne zostały uzupełnione o napaści osobiste. Zaraz po wyborach premier Viktor Orbán nazwał prezesa Simora „Rycerzem offshorowym”.
Chodziło o to, że Simor miał na Cyprze konto z pokaźną sumą. Szef rządu dał do zrozumienia że chce pozbyć się prezesa jeszcze przed upływem jego pełnej kadencji na czele banku. Zaczęła się nagonka, wezwania przed komisję parlamentarną, doszło do obcięcia wynagrodzenia do jednej czwartej kwoty wypłacanej jego poprzednikowi. Nieskuteczne starania o odprawienie Simora przekształciły się wkrótce w czynne kwestionowanie niezależności banku centralnego.
Ponieważ władze WBN nie uległy presji rządu, ten korzystając z bezwzględnej większości w parlamencie przeforsował kilka zmian w węgierskim prawie bankowym, mimo głośnego sprzeciwu międzynarodowego, m.in. ze strony Rady Europejskiej, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, czy Europejskiego Banku Centralnego. Dało to rządowi możliwość opanowania rady monetarnej. Od sierpnia 2012 r. możliwe było wskutek tego prowadzenie polityki monetarnej wbrew poglądom i woli prezesa oraz dwóch wiceprezesów WBN.
Sposób był prosty i nie do zakwestionowania: liczba członków rady została zwiększona z pięciu do siedmiu osób. Dzięki temu, tzw. członkowie zewnętrzni, mianowani przez rząd w liczbie czterech, zawsze przegłosowywali troje bankowców. EBC i Rada Europejska zdołały jedynie wymusić wycofanie się przez rząd z tych zmian w regulacjach, które stały w sprzeczności ze statutowymi relacjami między WBN a EBC oraz z traktatem akcesyjnym Węgier do Unii Europejskiej.
Rezygnująca pani Julia Király ma za sobą bogatą karierę zawodową. Jest ekonomistką, absolwentką budapesztańskiego Uniwersytetu Ekonomicznego. Już w latach 1990-91 była doradcą prezesa banku centralnego. Była też w tych latach ekspertem rządzącej dzisiaj partii Fidesz. Wykładała na uniwersytecie, pracowała w licznych bankach komercyjnych, a wiceprezesem Węgierskiego Banku Narodowego była od 2007 r. Po mianowaniu Györgya Matolcsy na stanowisko prezesa WBN jej kompetencje zostały ograniczone do kwestii logistycznych związanych z dystrybucją banknotów.
OF
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
