Ekonomiści Polskiego Instytutu Ekonomicznego proponują ramy dla planu powojennego wsparcia naszego wschodniego sąsiada. Efekty pracy pięciu zespołów specjalistów PIE przedstawiono w opracowaniu „Warnomics. Gospodarcze koszty inwazji Rosji i Białorusi na Ukrainę”. Prezentowane tam wnioski są efektem analizy zarówno najnowszych danych, jak i gospodarczych skutków działań zbrojnych ostatnich kilkudziesięciu lat. W opracowaniu określono kierunki wpływu rozpoczętej w lutym inwazji na Ukrainę – nie tylko dla niej samej, ale również dla krajów sąsiadujących i innych światowych gospodarek.
Negatywnie na rozwój gospodarczy Ukrainy wpłynie spowodowana agresją katastrofa humanitarna – z tysiącami ofiar i największym od lat kryzysem migracyjnym, a w średnim i dłuższym okresie – skutkująca obniżeniem stanu zdrowia ukraińskiego społeczeństwa, luką w edukacji czy zmniejszeniem liczby osób zdolnych do podejmowania pracy.
Życie gospodarcze zamiera
Walki toczą się w regionach odpowiadających za ponad 55 proc. PKB Ukrainy. Według ocen ONZ straty w PKB mogą sięgnąć w tym roku 100 mld dolarów. MFW szacuje natomiast, że zagrożone jest 35 proc. ukraińskiego PKB.
Bezprecedensowe jest załamanie aktywności gospodarczej. Połowa ukraińskich firm wstrzymała działalność, a pozostałe funkcjonują poniżej potencjału. Dochody budżetowe są siedmiokrotnie niższe w porównaniu z okresem sprzed agresji.
ONZ szacuje, że każdy dzień konfliktu przynosi Ukrainie straty majątkowe na poziomie 4,8 mld dolarów. A już dotychczasowa skala zniszczeń jest czterokrotnie większa od nakładów inwestycyjnych Ukrainy w 2019 r.
Kraj może mieć problemy z finansowaniem deficytu emisjami długu – w czasie konfliktu koszty jego obsługi dla krajów zaangażowanych wzrastają. Jednocześnie wojna niesie trwały spadek inwestycji zagranicznych. Odpływający inwestorzy wracają najwcześniej dopiero po pięciu latach pokoju.
Każdy dzień konfliktu przynosi Ukrainie straty majątkowe na poziomie 4,8 mld dolarów. A już dotychczasowa skala zniszczeń jest czterokrotnie większa od nakładów inwestycyjnych Ukrainy w 2019 r.
Dlatego już teraz trzeba myśleć o odbudowie gospodarki naszego sąsiada. Eksperci PIE są zdania, że w proces ten powinny zaangażować się instytucje międzynarodowe.
Potrzebne odważne i niestandardowe działania
– Proponujemy, aby po ustaniu walk w pomoc zaangażowały się organizacje międzynarodowe, przede wszystkim Bank Światowy, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju i Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W odbudowie gospodarczej Ukrainy powinny pomóc też Europejskie Banki Rozwoju (EBI/ EBOR) – napisano w raporcie PIE. Think tank argumentuje, że według badań przyspieszenie rozwoju gospodarczego w okresie pierwszych 2-4 lat po wojnie może istotnie zredukować koszty konfliktu. A to ważne – nie tylko z perspektywy Ukrainy, ale także krajów sąsiadujących.
Ze względu na zasięg globalnych współzależności gospodarczych skutki wojny będą odczuwane przez większość krajów UE. Ucierpi wymiana zagraniczna Ukrainy, za jej pośrednictwem zaburzenia gospodarcze przeniosą się na inne kraje.
Ukraina przestaje eksportować zboże – czeka nas tąpnięcie na Południu?
Dla Polski ta wojna oznacza konieczność zmierzenia się z bezprecedensową liczbą uchodźców, dalszy wzrost inflacji i pogorszenie struktury długu publicznego. PIE szacuje, że wojna doda do krajowej inflacji 3,5 pkt. proc., najmocniej podrożeją żywność i energia. O nasze bezpieczeństwo żywnościowe możemy jednak być spokojni. Zupełnie inaczej niż w Ukrainie, gdzie – według ONZ – nawet 90 proc. obywateli zagrożonych jest ubóstwem.
– Z uwagi na bezprecedensową skalę strat wywołanych rosyjską inwazją dotacje i pożyczki dla Ukrainy muszą przekroczyć wydatki z lat 2014-2015 – oceniają eksperci Instytutu i wskazują, gdzie szukać środków. Przywołują także unijny European Fund for Sustainable Development, który jest w ich ocenie gotowym mechanizmem prawnym do udzielania takiej pomocy. Na koniec PIE podpowiada, że „z racji bliskości geograficznej, cywilizacyjnej i kulturowej, coraz bardziej aktywnego w ostatnich latach uczestnictwa w działaniach na rzecz bezpieczeństwa w ramach NATO” to właśnie Polska powinna odegrać kluczową rolę w inicjowaniu i opracowywaniu szczegółów planu odbudowy.
>>> Raport „Warnomics. Gospodarcze koszty inwazji Rosji i Białorusi na Ukrainę”
W ostatnich miesiącach ceny ropy naftowej utrzymywały się w relatywnie wąskim przedziale wahań. Główne czynniki wpływające na rynek tego strategicznego surowca to eskalacja działań wojennych w kilku regionach świata oraz polityka krajów OPEC.
W styczniu 2020 roku Wielka Brytania formalnie opuściła Unię Europejską. Oczekiwane korzyści z brexitu, poza odzyskaniem suwerenności w zakresie kształtowania prawa i zewnętrznych relacji gospodarczych, jednak się nie zmaterializowały. Widoczny jest natomiast spadek wydajności i konkurencyjności brytyjskiej gospodarki, co wpływa także na kondycję rynku pracy.
