Inflacja w USA nie ustępuje. Zarówno odczyt headline jak i core PCE (istotny dla Rezerwy Federalnej) znajdują się powyżej 2-procentowego celu. Tu rodzą się pytania o to, co dalej robić z najbardziej restrykcyjną polityką pieniężną od przeszło dwóch dekad? Szczególnie, że na horyzoncie zaczyna pojawiać się recesja.
Z odczytem CPI za kwiecień na poziomie 3,4 proc. i inflacją bazową wynoszącą 3,6 proc. do celu jeszcze daleko. Chociaż jest już znacznie lepiej niż jeszcze dwa lata temu. Przypomnijmy, w czerwcu 2022 r. inflacja w Stanach Zjednoczonych osiągnęła poziom 9 proc., takiego wyniku nie było za Oceanem od dekad. Tak szybko rosnące ceny skłoniły Fed do działania. Między marcem 2022 r. a lipcem 2023 r. FOMC podwyższył stopy z okolic zera do 5,50 proc., czyli tam, gdzie znajdują się one obecnie. Od niemal roku mamy zatem do czynienia z najwyższymi od ponad 20 lat stopami procentowymi (wcześniej wyżej były w styczniu 2001 r.). I chociaż upragniony cel jest coraz bliżej, to jednocześnie wydaje się bardzo odległy. Problem polega na tym, że dezinflacja następuje coraz wolniej, i o ile na początku tempo wzrostu cen hamowało bardzo sprawnie, o tyle teraz się wydaje, że proces ten stanął w miejscu. Pojawiły się nawet pytania o to, czy nie lepiej zrezygnować z 2-procentowej inflacji, skoro jej zbicie do takiego poziomu może być bardzo trudne do osiągnięcia. Ostatni raz inflacja, mierzona wskaźnikiem CPI, rosła w Stanach Zjednoczonych o mniej niż 2 proc. rdr w lutym 2022 r. Zgodnie z danymi Bureau of Labor Statistics wyniosła wówczas 1,7 proc. Było to zatem ponad trzy lata temu.
Wysokie stopy jeszcze do niedawna nie były aż takim problemem. Odporność amerykańskiej gospodarki była bowiem zaskakująca i mogło się wydawać, że nie będzie ani hard landing, ani nawet soft landing. Będzie no landing! Innymi słowy restrykcyjna polityka monetarna nie będzie odczuwalna dla tempa wzrostu PKB i dla wysokości bezrobocia. Mijały kolejne miesiące, a recesji ani załamania na rynku pracy nie było widać. To kontrastowało m.in. z sytuacją w strefie euro, gdzie dynamika PKB zjechała blisko zera, a w niektórych państwach zaczęło się robić mocno recesyjnie. Tak dobre odczyty w połączeniu ze zbyt wysoką inflacją, motywowały nawet pytania o to, czy zamiast wyczekiwanych obniżek Fed nie zdecyduje się na… podwyżki stóp? Wydaje się jednak, że takiej opcji nie ma już na stole. Dlaczego?
W czwartym kwartale 2023 r. realne PKB USA zwiększyło się o 3,4 proc. w ujęciu rocznym, ale już w I kw. 2024 r. to wzrost o zaledwie 1,6 proc. Zatem znacznie mniej niż pod koniec 2023 r. i także poniżej oczekiwań rynku. Co więcej, dane te znajdują odzwierciedlenie w sytuacji na rynku pracy. Liczba nowych miejsc pracy, poza rolnictwem, wzrosła w kwietniu zaledwie o 175 tys. Zaledwie, ponieważ miesiąc wcześniej wzrost wyniósł ponad 300 tys., zaś rynki oczekiwały, że tym razem wzrost wyniesie niemal 240 tys. Rozczarowanie było zatem spore. Warto też podkreślić, że w tym kontekście wskaźnik aktywności zawodowej w USA jest wciąż, mimo w dalszym ciągu niskiego bezrobocia, niższy niż przed wybuchem pandemii COVID-19 (obecnie to 62,7 proc., wówczas 63,3 proc.). Stopa bezrobocia również zaczyna wskazywać na pogorszenie sytuacji na rynku pracy. Kwietniowy odczyt to 3,9 proc., czyli o 0,1 pkt proc. więcej niż miesiąc wcześniej, a także już 0,5 pkt proc. więcej niż przed rokiem. Nie ma jeszcze powodów do paniki, niemniej już należy się nieco zaniepokoić.
Fed stoi wobec coraz trudniejszego wyzwania. Jest ono tym bardziej skomplikowane, że obok dbałości o stabilność inflacji, ma on także dbać o poziom zatrudnienia. Co do zasady cele te się ze sobą łączą. W dłuższym okresie pełne zatrudnienie osiągnąć można bowiem wtedy, kiedy gospodarka szybko się rozwija. Jednym z warunków przyzwoitego tempa wzrostu jest zaś opanowana inflacja. Niemniej w krótkim okresie może wystąpić wymienność (ang. trade off) między inflacją a bezrobociem, zjawisko to występuje pod dobrze znaną ekonomistom nazwą krzywej Phillipsa. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej kiedy pojawia się stagflacja, czyli inercja PKB i jednocześnie wysoka inflacja. W kontekście tego, co teraz dzieje się w gospodarce USA termin ten zaczął się już pojawiać. Utrzymywanie dłużej wysokich stóp (ang. higher for longer) okazuje się nie być jednak obojętne dla wskaźników makroekonomicznych za Oceanem. Tymczasem celu inflacyjnego wciąż nie udało się osiągnąć, a zbyt wczesne luzowanie polityki monetarnej mogłoby doprowadzić do odkotwiczenia oczekiwań inflacyjnych, szczególnie wtedy, kiedy pełnego sukcesu w walce z inflacją wciąż nie ma.
Dylemat jest zatem bardzo trudny do rozwiązania, taka sytuacja gospodarcza, z jaką mamy do czynienia obecnie jest bowiem czymś nowym dla bankierów centralnych. Przez lata przywykli do niskiej inflacji, byli wręcz zmuszeni do uruchomiania niestandardowych narzędzi polityki monetarnej, aby podbić tempo wzrostu cen. Teraz inflacja w USA wciąż nie dobiła do upragnionych 2 proc., a perspektywy gospodarki zdają się stopniowo pogarszać. Każde rozwiązanie nie wydaje się dobre i jest ryzykowne. Zbyt szybka obniżka to utrwalenie inflacji, zbyt późna to natomiast niebezpieczeństwo recesji i bezrobocia. Członkowie FOMC mają więc bardzo twardy orzech do zgryzienia.
Autor wyraża własne opinie, a nie oficjalne stanowisko podmiotów, z którymi współpracuje.
Obecny okres inflacji został zdominowany przez dodatni wstrząs popytowy i korzystne warunki początkowe, takie jak niskie oczekiwania inflacyjne. W niniejszym artykule dowodzimy, że te dwa czynniki sprawiają, iż praca banków centralnych jest dziś znacznie łatwiejsza niż w latach 1979–1985. O ile nie wystąpią nowe destruktywne wstrząsy, polityka dezinflacji od 2021 r. powinna prowadzić do stabilności cen szybszą i znacznie mniej kosztowną ścieżką niż miało to miejsce w latach 70. i 80. XX w. Władze monetarne zarówno w strefie euro, jak i w Stanach Zjednoczonych nie powinny podnosić stóp procentowych zbyt wysoko i przez zbyt długi czas, powodując niepotrzebną recesję.
Dziennik „Rzeczpospolita” wyróżnia się regularnym udostępnianiem swych łamów opiniom dotyczącym polityki pieniężnej. W większości autorami tych opinii są byli członkowie Rady Polityki Pieniężnej. Niestety, często zawierają one błędy merytoryczne. Bank centralny poświęcił wiele uwagi ich prostowaniu.
W ostatnich miesiącach wzrost wynagrodzeń w USA, pomimo wyjątkowo „ścisłego” rynku pracy (czyli takiego, w którym popyt na pracę przeważa nad jej podażą), wydaje się zwalniać, co stanowi zagadkę dla standardowych modeli „luzu” (chłonności) na tym rynku.
Mijają dwa lata od bezprecedensowego wydarzenia, które wstrząsnęło światem finansów. Po 167 latach działalności z krajobrazu bankowego zniknął 19 marca 2023 r. Credit Suisse, który w pośpiesznie przygotowanej akcji ratunkowej został przejęty przez swojego rywala, UBS.
Odkładanie gratyfikacji wymaga wysiłku i dyscypliny, ale gwarantuje stabilność finansową. Systematyczne oszczędzanie i unikanie złych długów odróżniają przyszłych milionerów od ludzi zmierzających ku bankructwu. W obliczu narastających problemów finansowych Polaków nauka odkładania przyjemności powinna się stać istotnym elementem edukacji finansowej.
Spodziewaliśmy się, że projekcja marcowa będzie trochę bardziej optymistyczna jeśli chodzi o przewidywania na najbliższe kwartały. Taka się nie okazała – powiedział prof. Adam Glapiński podczas konferencji prasowej.
Coraz większy nacisk na ekologię i odpowiedzialność społeczną, w połączeniu z nowymi regulacjami prawnymi, stawia instytucje finansowe przed szeregiem wyzwań. Banki muszą radzić sobie z ryzykiem ESG, co bezpośrednio wpływa na ich kondycję finansową. Autorzy przedstawiają, jak sektor bankowy dostosowuje się do tej nowej rzeczywistości, omawiając osiągnięcia i trudności w adaptacji zasad zrównoważonego rozwoju.
Postawa nowej amerykańskiej administracji Donalda Trumpa wobec Panamy to nie tylko spór o kontrolę nad kluczową arterię wodną, ale oznaka malejących wpływów USA na rzecz Chin w całej Ameryce Łacińskiej.
Najpierw wzmożenie, a potem spowolnienie inwestycyjne w rytm wykorzystywania funduszy unijnych oraz inflacja w celu w 2027 r. – to w skrócie najnowsza projekcja analityków NBP z „Raportu o inflacji. Marzec 2025 r.”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Jak obiecał, tak też czyni. Donald Trump, po powrocie na stanowisko prezydenta Stanów Zjednoczonych, rozpoczął realizację jednej z kluczowych obietnic wyborczych – zakończenia wojny między Ukrainą a Rosją. W połowie lutego 2025 r. ruszyły negocjacje między USA a Federacją Rosyjską, zaś Europa, nie chcąc zostać pominięta, rozpoczęła własne działania dyplomatyczne, by się włączyć w proces pokojowy. Wiele wskazuje na to, że jeszcze w 2025 r. dojdzie do jakiejś formy zawieszenia broni w Ukrainie. Jak te nowe uwarunkowania wpłyną na gospodarkę Rosji?
Jakie są zalety i wady energetyki jądrowej? Jak ocenić efektywność finansową inwestycji polegającej na budowie i eksploatacji elektrowni atomowej? Monografia „Elektrownie jądrowe w nowoczesnej gospodarce” odpowiada na te i wiele innych pytań.
W ciągu ostatnich lat systematycznie rośnie zagrożenie atakami cybernetycznymi w systemie finansowym. Banki centralne jako kluczowe ogniwo w infrastrukturze krytycznej systemu finansowego są szczególnie „łakomym kąskiem” dla hakerów. W jaki sposób hakerzy najczęściej atakują banki centralne i czy są one odporne na ataki?
Analizując innowacyjność europejskiej gospodarki, można zauważyć jej złożoność, wynikającą z różnorodności krajów członkowskich, ich sektorów gospodarczych oraz strategii. Unia Europejska nie stanowi jednolitej całości, lecz raczej dynamiczną mozaikę współpracujących podmiotów. To, co jednoczy tę różnorodność, to wspólny cel: budowanie innowacyjnej, zielonej i konkurencyjnej gospodarki.
Globalny handel coraz wyraźniej zmienia oblicze. Ustalone, instytucjonalne zasady zaczynają ustępować woli i sile ekonomicznej dominujących graczy. Musi to wpłynąć na kierunki i wielkość strumieni międzynarodowej wymiany handlowej.
Kiedy świat wynurzył się z chaosu II wojny światowej, władzę objęli ludzie o przekonaniach makroekonomicznych, ukształtowanych w formacyjnym dla nich doświadczeniu lat 30. XX w.
Cena złota osiągnęła w kwietniu najwyższy poziom w historii. W głównym stopniu przełożyły się na to zakupy dokonywane przez banki centralne, czynniki behawioralne oraz przejściowy wzrost ryzyka geopolitycznego, wynikający z walk na Bliskim Wschodzie.
W ostatnich latach, a szczególnie po rozpoczęciu wojny z Ukrainą, z Rosji płynie nieprzerwany przekaz o sukcesach. Ich skala narasta – gospodarka uodporniła się na sankcje i nawet się rozwija oraz restrukturyzuje, bieda spada, a zamożność rośnie, produkcja krajowa wypiera zaś import. Czy sukcesy mają jednak realny wymiar, czy głównie propagandowomedialny?
Mija blisko trzydzieści lat od chwili, gdy Narodowy Bank Polski przeprowadził denominację złotego. Jej przygotowanie było złożonym procesem – należało bowiem wszystko zaplanować, zaprojektować nowe monety i banknoty, zlecić ich produkcję, przygotować całą logistykę, a na koniec przekazać je przy pomocy banków do portfeli wszystkich Polaków.
Odbudowa gospodarcza kraju i opanowanie chaosu walutowego należały do największych wyzwań, jakie stanęły przed władzami niepodległego państwa polskiego w 1918 r. Sanacja gospodarcza zależała zarówno od skutecznie przeprowadzonych reform finansów publicznych i skarbu państwa, jak również od szybkiego wprowadzenia do obiegu nowej, pełnowartościowej polskiej waluty. A to właśnie dobrze zorganizowany aparat skarbowy, sprawny obieg pieniądza i jego stabilna wartość stanowiły podstawę rozwoju ekonomicznego i społecznego odrodzonej Polski.
W ciągu najbliższych 30 lat rynek pracy będzie podlegał rozmaitym trendom. Do najważniejszych należą rozwój sztucznej inteligencji, starzenie się społeczeństw i ekologiczna transformacja. Każdy z nich będzie się wiązał z nowymi zagrożeniami, ale też i zawodowymi szansami.
