Autor: Milena Kabza

Dr nauk ekonomicznych, pracuje w NBP

Włoskie kredyty nieregularne mogą zaszkodzić unii bankowej

Planowana rekapitalizacja Banca Monte dei Paschi di Siena pokazuje, że problemy z kredytami nieregularnymi w jednym z krajów strefy euro wpływają na wiarygodność jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i a także całej unii bankowej – uważa Harald Benink, przewodniczący European Shadow Financial Regulatory Committee.
Włoskie kredyty nieregularne mogą zaszkodzić unii bankowej

Banka Monte dei Paschi di Siena to najstarszy działający bank na świecie. Działa od 1472 roku. (CC By NC nico_67)

Bank Monte dei Paschi, najstarszego na świecie działający bank i trzeci co do wielkości bank we Włoszech, został zakwalifikowany do procesu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji w ramach mechanizmu SRM pod koniec 2016 roku. Bank ten, aby przetrwać, wymaga dużego publicznego wsparcia finansowego, ponieważ około 45 proc. jego aktywów brutto stanowią kredyty nieregularne.

Rząd włoski popiera rekapitalizację z sektora publicznego, aby chronić niezabezpieczonych dłużników, którymi są głównie gospodarstwa domowe. Miałaby to być tzw. rekapitalizacja zapobiegawcza (precautionary recapitalization), czyli działanie mające na celu wsparcie finansowe wypłacalnego banku bez konieczności rozpoczynania procesu jego restrukturyzacji lub uporządkowanej likwidacji (resolution) – czyli de facto zastosowanie wyjątku od zasad mechanizmu SRM. Taki scenariusz byłby jednak niezgodny z przepisami unijnymi dotyczącymi pomocy publicznej oraz stałby w sprzeczności z celem samej unii bankowej, jakim jest przerwanie negatywnego sprzężenia zwrotnego między bankami a rządami.

Banki wciąż nie mogą upaść, choć niektóre powinny

W opinii Haralda Beninka, przewodniczącego European Shadow Financial Regulatory Committee, wykorzystanie „wyjątku ryzyka systemowego” (systemic risk exception) w procesie rekapitalizacji nie powinno stać się sposobem na ochronę interesów niektórych wierzycieli instytucji finansowych w tarapatach. Jest jednak szansa, że rekapitalizacje przy zastosowaniu łagodnych wersji bail-in staną się regułą, a nie wyjątkiem w przypadku banków stojących w obliczu problemów finansowych (należy pamiętać, że mechanizm bail-in ma chronić przed kosztami upadłości banków budżety państw, czyli podatników).

Jeśli tak się stanie, to będzie to oznaczało trudności z wyeliminowaniem domniemanego subsydiowania zadłużenia bankowego ze źródeł publicznych oraz wzmocnieniem dyscypliny rynkowej w zakresie podejmowania ryzyka, które są celami istnienia SRM.

Przypadek włoskiego sektora bankowego pokazuje, w jaki sposób problemy z kredytami zagrożonymi mogą negatywnie wpłynąć na wiarygodność SRM, a także całej unii bankowej i zharmonizowanych reguł nadzoru bankowego oraz resolution. Takie czynniki, jak duża liczba kredytów nieregularnych w systemie bankowym danego kraju strefy euro, nie były wystarczająco brane pod uwagę podczas tworzenia reguł i przepisów.

Benink przedstawia możliwości wprowadzenia dwóch zmian, które mogą sprawić, że „wyjątek ryzyka systemowego” nie będzie nadużywany i wykorzystywany w celach politycznych.

  • Po pierwsze, kryteria dotyczące ryzyka systemowego, jako ważnego uzasadnienia dla zastosowania wyjątku, powinny zostać lepiej zdefiniowane.
  • Po drugie, Europejski Mechanizm Stabilności (European Stability Mechanism, ESM) – a nie rządy poszczególnych państw – powinien odgrywać większą rolę w zakresie zabezpieczenia fiskalnego środków finansowych na rekapitalizację banków pod określonymi warunkami. W przypadku banku Monte dei Paschi to rząd włoski zapewnia wsparcie finansowe. Gdyby to był ESM, to warunki pomocy finansowej byłyby bardziej surowe, a sam ESM niezależny od wpływów politycznych. Ponadto pomoc opierałaby się tylko i wyłącznie na względach związanych z ryzykiem systemowym.

Problemy z kredytami zagrożonymi mogą być rezultatem głębszych słabości instytucjonalnych i strukturalnych – i dotyczy to nie tylko Włoch. Możliwe jest, że problem kredytów nieregularnych we włoskim sektorze bankowym pojawi się ponownie, jeśli nie zostaną wprowadzone odpowiednie zmiany dotyczące kultury zarządzania i konkurencji. W takim wypadku rozwiązania krótkoterminowe nie byłyby właściwe, a uwaga powinna zostać skupiona na reformach instytucjonalnych i strukturalnych, które ułatwią wprowadzanie zharmonizowanych reguł restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków.

>>cały komentarz w OMFIF

 

Banka Monte dei Paschi di Siena to najstarszy działający bank na świecie. Działa od 1472 roku. (CC By NC nico_67)

Otwarta licencja


Tagi