Wycena międzynarodowych banków z krajów o wysokim dochodzie wzrosła po kryzysie, gdy zanotowały one niższe straty z tytułu akcji kredytowej, skorygowały alokację aktywów i uzyskały hojne dotacje. Te, które miały siedziby w krajach rozwijających się, nie doświadczyły takiej zmiany wyceny.
Banki dokonujące umiędzynarodowienia mogą zdobyć dodatkowe możliwości zysku i zrealizować korzyści, wynikające z dywersyfikacji, ponieważ krajowe cykle koniunkturalne nie są idealnie zsynchronizowane. Garcia-Herrero i Vazquez (2013) udokumentowali w swojej pracy wyższe, skorygowane o ryzyko, stopy zwrotu dla międzynarodowych banków, zlokalizowanych w ośmiu krajach o wysokim dochodzie, w latach 1995-2004.
Korzystając z danych sprzed kryzysu, obejmujących 56 państw, Gulamhussen i inni (2017) podobnie stwierdzili, że międzynarodowa dywersyfikacja generowała zwiększoną wartość dla akcjonariuszy, zwłaszcza w przypadku banków, które rozszerzyły swoją działalność na kraje mniej rozwinięte.
Na podstawie międzynarodowej próby banków w 113 krajach w okresie 2000-2015, włącznie z okresem kryzysu globalnego, przeanalizowaliśmy, czy internacjonalizacja banków zwiększa wartość dla akcjonariuszy.
W horyzoncie całego badanego okresu stwierdziliśmy, że międzynarodowe banki, mające siedzibę w krajach o wysokim dochodzie, były na giełdach wycenione niżej w stosunku do banków krajowych. W okresie po globalnym kryzysie, względna wycena międzynarodowych banków z krajów o wysokim dochodzie wzrosła, ponieważ banki te odnotowały niższe straty z tytułu działalności kredytowej, skorygowały swoje międzynarodowe alokacje aktywów oraz, jak zostało ujawnione, otrzymały hojne dotacje jako instytucje „zbyt duże, by upaść”. Z drugiej strony, banki międzynarodowe, mające siedzibę w krajach rozwijających się, nie zostały przecenione na giełdach przed kryzysem i nie doświadczyły zmiany wyceny po kryzysie.
Wyceny giełdowe banków
Zakładamy, że miarą stopnia umiędzynarodowienia banku jest udział jego zagranicznych zobowiązań, jako część ogólnych zobowiązań, zaciągniętą przez jego zagraniczne spółki zależne. Średni udział zobowiązań zagranicznych banków międzynarodowych (tj. banków posiadających co najmniej jedną zagraniczną jednostkę zależną) zmieniał się znacząco w okresie 2000-2015, wykazując spadek w okresie kryzysu w latach 2007-2010, po którym nastąpił wzrost w latach 2011-2012 oraz kolejny spadek w latach następnych.
Do miary wyceny banku wykorzystujemy wskaźnik Q Tobina, skonstruowany jako: wartość rynkowa kapitału własnego banku, plus wartość księgowa zobowiązań, podzielone przez wartość księgową aktywów. Banki międzynarodowe były wyceniane niżej niż banki czysto krajowe przed 2007 rokiem, co znalazło odzwierciedlenie w niższej wartości wskaźnika Q Tobina. Po kryzysie nastąpiła zmiana wyceny banków międzynarodowych w stosunku do banków krajowych, na korzyść tych pierwszych. Zgodnie z tym szacujemy, że przeciętny bank międzynarodowy z kraju o wysokim dochodzie (z udziałem zobowiązań zagranicznych na poziomie 14,5 proc.) miał wskaźnik Q Tobina, który przed kryzysem został obniżony o 1,86 proc., ale w późniejszym okresie został obniżony tylko o 1,25 proc.
Lepsze wyniki banków międzynarodowych po kryzysie częściowo odzwierciedla fakt, że banki międzynarodowe doświadczyły stosunkowo niewielkiego wzrostu wskaźnika kredytów zagrożonych (tzw. non-performing loans). Szacuje się, że przeciętny bank międzynarodowy odnotował wzrost wskaźnika kredytów zagrożonych o 0,15 proc. mniejszy niż w przypadku banków krajowych.
Ponadto banki międzynarodowe były w stanie zoptymalizować swoją alokację kredytową na arenie międzynarodowej, w ramach procesu wycofywania się z nieopłacalnych rynków. Zmniejszyły one także udział dochodu odsetkowego netto w całkowitym dochodzie operacyjnym. Dodatkowo otrzymały one w czasie kryzysu hojną pomoc publiczną, jako instytucje „zbyt duże by upaść”.
Wycena w krajach rozwijających się
W ostatnich latach obserwowany był wzrost znaczenia międzynarodowych banków, posiadających siedzibę w krajach rozwijających się, w stosunku do banków z siedzibą w krajach o wysokim dochodzie. Wartość zagranicznych wierzytelności międzynarodowych banków z siedzibami w krajach o wysokim dochodzie spadła od 2007 roku, podczas gdy wartość wierzytelności międzynarodowych banków z siedzibami w krajach rozwijających się konsekwentnie rosła w ciągu ostatniej dekady. Podobnie Claessens i van Horen stwierdzili w swojej pracy, że liczba banków zagranicznych, mających siedzibę w krajach OECD, spadła po 2007 roku, podczas, gdy w krajach nienależących do OECD miał miejsce proces odwrotny.
Banki międzynarodowe z krajów rozwijających się zazwyczaj inwestują więcej w krajach swojego regionu – lepiej znają kulturę i otoczenie prawne kraju goszczącego, a zatem mogą łatwiej udzielać kredytów małym i średnim przedsiębiorstwom oraz gospodarstwom domowym, które charakteryzują się niższą przejrzystością informacyjną. Stwierdziliśmy – co może być związane z tymi przewagami – że międzynarodowe banki z krajów rozwijających się były przed kryzysem wyżej wyceniane w porównaniu z bankami krajowymi, w przeciwieństwie do banków międzynarodowych, mających siedzibę w krajach o wysokim dochodzie. Zarazem międzynarodowe banki z krajów rozwijających się nie doświadczyły po kryzysie zmiany wyceny.
Podczas gdy banki międzynarodowe posiadają na ogół tę przewagę, że mogą dokonywać relokacji akcji kredytowej na arenie międzynarodowej, banki z krajów o wysokim dochodzie i banki z krajów rozwijających się wydają się inaczej dostosowywać swoją akcję kredytową w reakcji na zmiany koniunktury. W szczególności okazuje się, że akcja kredytowa prowadzona na zagranicznych rynkach rozwijających się jest mniej procykliczna w odniesieniu do stopy wzrostu PKB kraju kredytobiorcy, jeżeli dany bank międzynarodowy również ma siedzibę w kraju rozwijającym się. Jest tak być może dlatego, że międzynarodowe banki z krajów rozwijających się zainwestowały więcej w relacje kredytowe. Jednocześnie ogólna globalna akcja kredytowa banku międzynarodowego w mniejszym stopniu zmienia się wraz ze zmianami krajowej stopy wzrostu PKB, jeśli ten międzynarodowy bank ma siedzibę w kraju rozwijającym się.
Ta względna nieelastyczność akcji kredytowej w stosunku do szoków koniunkturalnych w przypadku banków międzynarodowych z krajów rozwijających się może być korzystna dla krajów goszczących, w których działają te banki. Może to również być jednym z czynników, stojących za różnymi giełdowymi wycenami tych dwóch kategorii banków międzynarodowych, zanotowanymi w czasie kryzysu i w okresie późniejszym.
Artykuł po raz pierwszy ukazał się w Voxeu.org. Tłumaczenie i publikacja za zgodą wydawcy.
Rola złota ulegała znaczącym przemianom wraz z ewolucją międzynarodowego systemu walutowego. Doprowadziło to do stopniowego spadku roli złota w odniesieniu do trzech klasycznych funkcji pieniądza: środka wymiany, jednostki obrachunkowej oraz środka tezauryzacji. Był to proces stopniowej eliminacji tego kruszcu z systemu monetarnego. Należy jednak podkreślić, że okres braku oficjalnej roli złota w systemie monetarnym jest relatywnie krótki w porównaniu z czasem, kiedy pełniło ono wszystkie klasyczne funkcje pieniądza.
Przypadek banku Credit Suisse dowodzi, że słabe zarządzanie może doprowadzić duży bank do kryzysu, pomimo spełniania przezeń wymogów kapitałowych. Niedawne badania nad kompetencjami rad nadzorczych w bankach dostarczyły nowych, interesujących spostrzeżeń. W niniejszym artykule aktualizujemy wskaźnik kompetencji rad nadzorczych w odniesieniu do próby badawczej niemieckich banków i porównujemy wyniki osiągnięte przez nie w 2023 roku z wynikami z roku 2008. Chociaż wskaźniki kompetencji poprawiły się w przypadku większości banków, nadal istnieją duże różnice między poszczególnymi instytucjami, a także między bankami sektora publicznego i prywatnego. Organy nadzoru bankowego powinny systematycznie mierzyć, śledzić i podawać do publicznej wiadomości kompetencje rad nadzorczych banków oraz ich adekwatność do działalności banku.
Dla amerykańskich banków 2023 r. był ciężki, ale 2024 r. może być gorszy. Wszystko przez narastające niezrealizowane straty z inwestycji w papiery wartościowe oraz straty kredytowe generowane z działalności na rynku nieruchomości komercyjnych. A na to wszystko nakłada się jeszcze wygaszenie Bank Term Funding Program.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Głównym tematem tegorocznego sympozjum w Jackson Hole, organizowanego przez Bank Rezerwy Federalnej w Kansas City, była sytuacja i aktualne trendy na rynku pracy. Nie zabrakło tam również innych tematów, w tym prezentacji dotyczącej reguły Taylora, z której można się było dowiedzieć, dlaczego trudno jest opisywać i intepretować politykę pieniężną za pomocą prostych matematycznych formuł.
Rezerwa Federalna Stanów Zjednoczonych (Fed) dokonała w ostatnim czasie kolejnego przeglądu swojej strategii polityki pieniężnej. W nowym dokumencie strategicznym potwierdzono główne założenia dotychczasowego podejścia Fed do prowadzenia polityki pieniężnej.
Autonomiczna sztuczna inteligencja w ciągu kilku lat zrewolucjonizuje wiele biznesów i branż, zmieni łańcuchy wartości firm i strukturę zatrudnienia. Nie powinna jednak być pozostawiona bez nadzoru.
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Podczas pandemii inflacja CPI w ujęciu rocznym w Stanach Zjednoczonych gwałtownie wzrosła, osiągając w czerwcu 2022 r. maksimum na poziomie 9 proc. W artykule przekonujemy, że ten wzrost inflacji można wyjaśnić w ramach metodologicznych, w których inflacja zależy od trzech czynników: długoterminowych oczekiwań, stopnia zacieśnienia rynku pracy mierzonego stosunkiem wakatów do bezrobocia oraz dużych zmian cen względnych w poszczególnych branżach, np. sektorze energetycznym i motoryzacyjnym.
Im dłużej europejskie rządy będą inwestowały w obronność, tym większe są szanse na znaczny wzrost innowacyjności i w długim horyzoncie czasowym na Starym Kontynencie zobaczymy efekt spin-off, czyli transferu technologii z sektora defence do sektorów cywilnych – uważa prof. Hubertus Bardt, dyrektor zarządzający IW Köln.
Swobodny dostęp do zdrowej i relatywnie taniej żywności wciąż nie jest czymś powszechnym w skali globu, i wymaga interdyscyplinarnego podejścia, współpracy państw i firm z organizacjami międzynarodowymi, a także zapewnienia odpowiedniego finansowania przedsiębiorstwom z branży rolnej – przekonują autorzy monografii „Współczesne wyzwania bezpieczeństwa żywnościowego”.
Pracownicy tracą pracę bezpowrotnie. Klienci zostają bez usług, na których polegali przez lata. Drużyny sportowe tracą sponsorów, a społeczności swoje instytucje, które były ich opoką. Wygrywa tylko private equity. Taki krajobraz USA maluje Megan Greenwell w książce „Bad Company”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
