MFW ostrzega przed długami i ryzykiem dla stabilności finansowej

Tobias Adrian, dyrektor departamentu monetarnego i rynków kapitałowych MFW, wskazał obszary wrażliwości globalnego systemu finansowego. (CC By NC ND IMF)

W Fiscal Monitor MFW skupia się przede wszystkim na problemie wysokiego poziomu zadłużenia na świecie. Fundusz alarmuje, że zadłużenie sektora publicznego i prywatnego w skali globalnej, sięgnęło 164 bln dol., jest wyższe niż przed kryzysem finansowym sprzed dziesięciu lat i stanowi ponad dwukrotność wartości towarów i usług wytwarzanych każdego roku na całym świecie.

Połowa tego długu dotyczy trzech krajów: Stanów Zjednoczonych, Japonii i Chin. W gospodarce chińskiej poziom długu wzrósł z 1,7 bln w 2001 r. do 25,5 bln dol. w 2016 r., co odpowiadało za trzy czwarte wzrostu zadłużenia sektora prywatnego na świecie w ostatnim dziesięcioleciu.

Zdaniem MFW kraje powinny dążyć do obniżenia poziomu zadłużenia – zarówno publicznego, jak i prywatnego – w celu poprawy odporności gospodarki światowej na możliwe niekorzystne warunki ekonomiczne. Vitor Gaspar, dyrektor departamentu fiskalnego w MFW, wskazał, że Stany Zjednoczone to jedyny kraj rozwinięty, który nie planuje zmniejszenia zadłużenia, ale wprowadził ostatnim czasie cięcia podatkowe wymagające odpowiedniego finansowania i jednocześnie wiążące się z wysokim poziomem zadłużenia sektora publicznego.

W ocenie funduszu obniżanie podatków i zwiększanie wydatków publicznych w celu stymulowania wzrostu w czasie dobrej koniunktury jest działaniem procyklicznym. Dlatego obecne korzystne warunki gospodarcze należy raczej wykorzystać do obniżania zadłużenia sektora publicznego poprzez podwyżki podatków i obniżanie wydatków. Może to dać większe pole manewru dla polityk gospodarczych w przypadku recesji. Taką przestrzeń fiskalną mają zdaniem Vitora Gaspara Niemcy i Holandia.

Wskaźniki wczesnego ostrzegania podpowiedzą skąd przyjdzie kryzys

Jeśli zaostrzą się warunki finansowe na globalnych rynkach obecna korzystna sytuacja gospodarcza na świecie może być zagrożona, ostrzega też MFW w Global Financial Stability Report (GFSR).

Jak wskazał Tobias Adrian, dyrektor departamentu monetarnego i rynków kapitałowych MFW, ryzyko krótkoterminowe dla globalnej stabilności finansowej wzrosło w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, m.in. w wyniku gwałtownego wzrostu zmienności na rynku akcji w lutym i utrzymujących się obaw inwestorów o rosnące napięcia geopolityczne i handlowe.

Główne wyzwania dla średnioterminowych perspektyw wzrostu gospodarczego stanowią słabości globalnego systemu finansowego, które zostały zakumulowane w ostatnich latach, w warunkach niskich stóp procentowych i niskiej zmienności rynkowej.

W raporcie wskazano trzy obszary wrażliwości globalnego systemu finansowego:

• obniżenie jakości kredytów,
• zagrożenia zewnętrzne związane z zadłużeniem krajów wschodzących i o niskich dochodach,
• niedopasowanie płynności w dolarze wśród banków spoza USA.

Sektor shadow banking także stanowi zagrożenie, szczególnie w Chinach, ale dotychczasowe wysiłki regulacyjne wpływają na ograniczanie tego ryzyka.

W takich uwarunkowaniach wyższy poziom inflacji może sprawić, że banki centralne zaczną podnosić stopy procentowe szybciej niż oczekują tego uczestnicy rynku, co może doprowadzić do gwałtownego zaostrzenia warunków na światowych rynkach finansowych. Z tego powodu – mimo że globalne ożywienie gospodarcze było jak dotąd odporne na wyraźne wahania na rynkach finansowych – w opinii MFW inwestorzy i decydenci powinni pozostać ostrożni i obserwować ryzyka związane ze wzrostem stóp procentowych, zwiększoną zmiennością rynkową i rosnącym protekcjonizmem handlowym.

Co warto zauważyć, autorzy raportu stwierdzają, że rynek tzw. krypto-aktywów jest obecnie wciąż ograniczony i nie generuje większego ryzyka dla systemu finansowego, ale może to się zmienić, jeśli bez zapewnienia odpowiednich zabezpieczeń ich wykorzystanie stanie się bardziej powszechne. Tobias Adrian podkreślił, że podejście regulacyjne do krypto-aktywów powinno tworzyć jednocześnie zaufanie do nowych technologii.

Blockchain zmienia biznes

Z taką opinią zgodzili się także uczestnicy panelu „Digitalization and the New Gilded Age” prowadzonego przez Christine Lagarde, szefową MFW.  W ich opinii należy budować zaufanie do nowych technologii, takich jak blockchain, które mogą zrewolucjonizować dotychczasowy system gospodarczy. W tym kontekście dyskutowano także o cyfrowym bezpieczeństwie, skupiając się zwłaszcza na bezpieczeństwie danych, które stały się towarem. Konieczne jest międzynarodowe porozumienie w zakresie kluczowych zasad i wartości związanych z wykorzystaniem danych cyfrowych, podkreślali paneliści, bo w gospodarce cyfrowej dane stanowią surowiec, który na razie jest nieograniczony geograficznie i prawnie.

Ciekawym aspektem w dyskusji o digitalizacji gospodarki była kwestia „bezrobocia technologicznego”, o którym ostrzegał John Maynard Keynes już w 1930 roku. By zaniechanie nie stało się globalnym problemem kluczowy jest dostęp do wysokiej jakości edukacji dzięki bardziej ukierunkowanemu na technologię programowi nauczania już na poziomie szkoły średniej.

Tobias Adrian, dyrektor departamentu monetarnego i rynków kapitałowych MFW, wskazał obszary wrażliwości globalnego systemu finansowego. (CC By NC ND IMF)

Zamknij pokaz zdjęć