Rządy Włoch i Francji szukają winnych wszędzie, ale nie u siebie
Francja i Włochy oskarżają europejski reżim oszczędnościowy (co by to nie miało znaczyć) o pogłębianie kryzysu. Tymczasem tego reżimu nie ma. W przeglądzie opinii i wiadomości dziś jeszcze o dinozaurach poprzedniej epoki, czyli koncernach naftowych, finansowych problemach Chin oraz o zadowoleniu Amerykanów z pracy.
Prezydent Francji, która jest na krawędzi trzeciej recesji w ciągu 6 lat (zerowy wzrost od pół roku), twierdzi, że za brak wzrostu gospodarczego odpowiada reżim oszczędnościowy. „Brakuje popytu, tempo wzrostu nie redukuje bezrobocia” – cytuje prezydenta Hollande’a New York Times.
Hollande zapowiedział ożywienie budownictwa i obniżenie podatków dla najmniej zarabiających. Minister finansów zaś ostrzegł, że Francja nie zredukuje deficytu budżetowego do 3,8 proc. PKB, tak jak planowała. O reformach strukturalnych nie mówi się w ogóle.
Włoska spirala nadal kręci się w dół – piszeHans-Werner Sinn z instytutu IFO. Często zmieniające się włoskie rządy nadal nie rozumieją, że mają do wyboru albo wyjście ze strefy euro, albo bolesny proces dostosowawczy (wewnętrzną dewaluację), która poprawi konkurencyjność gospodarki. Włochy od czasu wejścia do strefy euro stały się droższe o 42 proc. w stosunku do Niemiec i 25 proc. w stosunku do całej Eurostrefy. Politycy od Brukseli przez Paryż do Berlina wolą jednak uważać, że Europa cierpi z powodu kryzysu finansowego i kryzysu zaufania niż z powodu utraty konkurencyjności.
Oszczędnościowy reżim w Europie to mit. Leonid Bershidsky z Bloomberga publikuje wykres pokazujący relację wydatków publicznych do produktu krajowego w państwach Europy w 2007 roku, czyli przed kryzysem, i w roku 2013. W większości relacja wzrosła, w niektórych państwach o ponad 5 punktów procentowych. W całej Unii o 3,5 pkt. We Włoszech kraj pogrążał się w recesji, wypływał, znowu pogrążał, a zmieniające się rządy wydawały z grubsza tyle samo pieniędzy, w tym na takie idiotyzmy jak niezwykle suto opłacani woźni roznoszący wiadomości w parlamencie. Według wykresów, które publikuje Bershidsky, w całej Europie relacja wydatków do PKB najwyższa była w 2009 roku, potem nieznacznie malała, ale nie we Francji – tam nadal rosła. Te dwa kraje są w awangardzie przeciwników „oszczędności”. Wyjątki, gdzie relacja wydatków publicznych do PKB faktycznie zmniejszyła się lub była stabilna w latach 2007-2013 to Litwa, Węgry, Bułgaria, Rumunia i Polska.
Naftowi giganci, jak telecomy w latach 90., są dinozaurami poprzedniej epoki – pisze The Telegraph. Trzy czynniki zmieniły ich sytuację: niskie ceny gazu, które obniżą ceny ropy, ogromna poprawa efektywności paliwowej samochodów, która już obniżyła w krajach rozwiniętych popyt na ropę i dynamiczny rozwój energii słonecznej i metod jej magazynowania (w niektórych krajach już jest konkurencyjna cenowo i nadal szybko tanieje).
Chińskie problemy finansowe opisuje Yu Yongding, ekonomista, były członek chińskiego odpowiednika Rady Polityki Pieniężnej. Są cztery: zadłużenie korporacji, zadłużenie władz lokalnych, rozrost finansowej bankowości cienia, bańka na rynku nieruchomości. Ostatnie zmniejszenie tempa przyrostu akcji kredytowej w Chinach pokazuje, że władze mają do dyspozycji skuteczne instrumenty oddziaływania na sferę finansową, ale zdaniem autora problemy raczej zostały odsunięte w czasie niż rozwiązane. Szczególnym zagrożeniem są długi korporacji.
Gallup publikuje ciekawy sondaż o pracy. Otóż w Stanach Zjednoczonych szybko rośnie satysfakcja z posiadanej pracy, a brak obaw o jej utratę deklaruje już 58 proc. pracujących, więcej niż przed kryzysem 2008-2009. Większość jest też zadowolona z relacji miedzy pracownikami, swojego szefa, urlopów i ilości pracy do wykonania. Mniej niż połowa – z zarobków, planu emerytalnego i pakietu zdrowotnego finansowanego przez pracodawcę oraz poziomu stresu w pracy. Dla porównania – z niedawno opublikowanego raportu Randstad Work Monitor wynika, że generalnie zadowolenie z pracy deklaruje 68 proc. pracujących Polaków, mniej niż w Norwegii i Meksyku (ok. 80 proc.) ale znacznie więcej niż w Japonii (40 proc.) i na Węgrzech (49 proc.). Satysfakcję deklaruje także 73 proc. pracujących w USA. Międzynarodowy raport Randstada z czerwca 2014 jest tu:
Nierówności nie mają nic wspólnego z polityką – twierdzi Bob Adams, autor tekstu w Business Insiderze przytaczając dane statystyczne dotyczące dochodów najzamożniejszych 5 proc. mieszkańców USA w czasie ostatnich 30 lat. Rosły stale, bez względu na polityczne poglądy i afiliacje urzędującego prezydenta. Zdaniem autora wzrost nierówności dochodowych wynika z globalizacji, która wytworzyła grupę osób najzamożniejszych, korzystających z globalnych możliwości biznesowych.
Dwa eseje na weekend, z wspólnym elementem: niegdyś mocarstwa dziś są w fatalnym stanie. Eseje długie i w lekturze nie najłatwiejsze, ale zaprzeczają tezie, że tekst powyżej 160 znaków nie ma już szans na wzbudzenie zainteresowania. Pierwszy to Strobe Talbotta o upadku ZSRR, historii Rosji przed i po Putinie.
Drugi esejFrancisa Fukuyamy o rozkładzie (gniciu?) Ameryki , zależy jak tłumaczyć słowo decay. M.in. Fukuyama pisze o znaczeniu zmian w instytucjach, w szczególności o skutkach oparcia modelu amerykańskiego na gigantycznej władzy sądów i prawników, a nie administracji (władzy wykonawczej) i o słabościach systemu check and balance.
Na weekend także krótki tekst o sześciu mitach na temat inflacji i pieniądza. Te mity to według Patricka Barrona z Uniwersytetu Wisconsin:
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Decyzja prezydenta Francji o rozwiązaniu francuskiego Zgromadzenia Narodowego zaskoczyła rynki finansowe i podwyższyła ryzyko polityczne w Europie. Francuskie aktywa finansowe doświadczyły gwałtownej wyprzedaży i rentowność obligacji 10Y wzrosła do najwyższego poziomu od listopada 2023 r. Spread pomiędzy 10-letnimi francuskimi a niemieckimi obligacjami rządowymi znalazł się przejściowo na najwyższych poziomach od 2012 r., tj. od kryzysu zadłużeniowego w strefie euro.
W ostatnim dziesięcioleciu (2012–2022) polska gospodarka rozwijała się dużo szybciej niż gospodarka strefy euro (obejmująca 19 krajów, głównie wysoko rozwiniętych). Polski PKB na mieszkańca (liczony w krajowych cenach stałych) wzrósł w tym okresie o 46,8 proc. Dla strefy euro PKB na mieszkańca, liczony odpowiednio w cenach stałych, wzrósł jedynie o 11,6 proc. Jeszcze niższy wzrost odnotowano we Francji: 6,8 proc.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Banki centralne należą do najważniejszych uczestników rynku. Mogą bowiem wpływać na krótkoterminowe i długoterminowe trendy. Ich polityka w zasadniczy sposób oddziałuje na rynki finansowe, w tym na stopy procentowe, rentowność obligacji czy notowania giełdowe.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
