W Europie bankructwo to koniec, w Stanach to szansa na nowe otwarcie
Ameryka wychodzi z długów, Europa się w nich pogrąża. Dlaczego? Bo między innymi mają różne podejście do wierzycieli i dłużników. Nadto istnieje największy problem Europy - Unia Europejska – twierdzą konserwatyści. A ponadto w przeglądzie ciekawych opinii i wiadomości z kraju i świata warto przeczytać m.in. o patentach na słaby popyt w Europie i dobrych prognozach gospodarczych dla Polski, Alstomie i Deutsche Banku.
Bardzo pod prąd wyobrażeniom o pogrążonej w deficytach Ameryce idzie komentarz sprzed kilku dni (przeoczyliśmy) Ambrose Evansa-Pritcharda z Daily Telegraph. Jego zdaniem Ameryka pokonała już swój kryzys długu dzięki lepszej niż w Europie polityce makroekonomicznej, a także boomowi łupkowemu (ropa i gaz). AEP pisze m.in., że wydatki budżetu USA spadły w ciągu kilku lat z 24,4 proc. do 20,6 proc. KB, dzięki czemu deficyt wyniesie w tym roku już tylko 2,8 procent PKB, a w przyszłym 2,6 proc. Ciekawa obserwacja AEP: różnica w sytuacji Europy i USA wynika także z innego podejścia do dłużników i długu. W Ameryce znaczna część długu hipotecznego została zlikwidowana przez indywidualne bankructwa czyli „rzucenie kluczy przed bankiem”. Już jeden z ojców założycieli James Madison twierdził, że traktowanie dłużników jak kryminalistów hamuje podejmowanie ryzyka i handel. Europa preferuje interesy wierzycieli, a jej przywiązanie do średniowiecznego traktowania długów sprawia, że łatwiej tu o recesję.
Też Daily Telegraph publikujefragmenty książki Rogera Bootle o euro i przyszłości Unii Europejskiej. Pierwszy odcinek, chyba najciekawszy, można znaleźć tu:
Poświęcony jest słabościom idei Unii Europejskiej, która manifestują się nie tylko w złej konstrukcji i zarządzaniu Unią, ale także w słabnącej pozycji gospodarczej (a za nią politycznej) na świecie „Dla mnie Unia to najważniejszy czynnik, który stoi między Europą a sukcesem” – pisze Bootle. Jeden z niechcianych skutków integracji – osłabienie konkurencji i rywalizacji między państwami, która wcześniej napędzała wyniki gospodarcze.
Drugi odcinek można znaleźć tu i poświęcony jest euro, mniej ciekawy.
Natomiast trzeci omawia przyszłość Wielkiej Brytanii w Unii. Bootle dochodzi do wniosku, że ponieważ fundamentalna reforma jest niemożliwa, więc Wielka Brytania powinna ją opuścić i dość obficie uzasadnia ten pogląd. Odcinek jest tu.
W Rzeczpospolitej można natomiast przeczytać klarowny wykład o inflacji i deflacji Andrzeja Sławińskiego, dyrektora Instytutu Ekonomicznego NBP, z ciekawymi sugestiami, jak wyjść z chronicznej słabości popytu wewnętrznego w Europie Zachodniej. W kraju takim jak Niemcy, gdzie jest wysoki poziom oszczędności, należałoby ożywić inwestycje. Z kolei wobec firm, których horyzont decyzyjny stale się skraca, i które mało inwestują nie myśląc o długofalowym rozwoju możliwe są zmiany przepisów dotyczących wynagrodzeń zarządów firm. Należy obniżyć dopuszczalną zmienną część wynagrodzeń, zależną od krótkoterminowego śrubowania zysków.
Powinni o tym przeczytać w Deutsche Banku, który w raporcie rocznym ogłosił, że wartość derywatów w jego portfelu wynosi ponad 50 bilionów (!) euro, 20 razy więcej niż niemiecki PKB (i więcej niż ma JPMorgan), co dostrzegł portal zerohedge.com. Rynkowa wartość netto tych instrumentów to ponad 21 mld euro – optymistycznie donosi DB – i zapowiada profilaktycznie kolejną emisję akacji. Jeśli ktoś myślał, że szaleństwo skończyło się po Lehmanie, to się myli.
Ostatni raz i krótko o książce Piketty’ego – jeszcze jedna recenzja, tym razem Garetta Jonesa w reason.com. Wspominamy o niej, bo jedna obserwacja zasługuje na uwagę. Otóż jak pisze Jones najważniejsza odkrycie Piketty’ego w jego książce na temat kapitału w XXI wieku dotyczy akumulacji w krajach rozwijających się. Otóż kraje azjatyckie w końcu XXI wieku będą dysponowały już około połową światowego kapitału.
Z kraju jedna prognoza i jedno badanie opinii, oba dokumenty optymistyczne. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową opublikował swoje kwartalne prognozy na 2014 i 2015 rok. Wzrost PKB przewiduje odpowiednio 3,1 i 3,8 proc., popyt krajowy, a w nim przede wszystkim spożycie indywidualne, ma ciągnąć wzrost gospodarczy (wzrost inwestycji będzie umiarkowany 5-6 procent). Wzrost produkcji przemysłowej miałby wynieść w 2014 i 2015 roku 5,3 i 5,7 procenta, budownictwa 7,0 i 7,7 proc. To co ciekawe, to w przeciwieństwie do innych prognoz minimalna skala umocnienia złotego. Średni kursu dolara ma wynieść w tym roku 3,1 PLN a w przyszłym 3,0. Euro w tym roku 4,3 ,w przyszłym 4,2 PLN .
Keralla Research natomiast pisze o nastrojach w grupie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, że są najlepsze od trzeciego kwartału 2010 roku, choć nadal właściciele są ostrożni jeśli chodzi o inwestycje.
A na deser dwugłos o Alstomie, francuskim producencie szybkich pociągów i turbin energetycznych. Otóż prezydent Francois Hollande osobiście włącza się w obronę przed przejęciem Alstomu przez General Electric, lepszym narzeczonym miałby być Siemens. Ten sam Siemens, przed którym ratował 10 lat temu Alstom prezydent Sarkozy. Najśmieszniejsze jest to, że rząd francuski w ogóle nie ma już akcji Alstomu, ale wiemy dzięki temu, na czym polega wolny rynek we Francji.
Natomiast w Polsce ciąg dalszy skandalu z Pendolino (made by Alstom), a ściślej jego homologacją, której Alstom nie chce dostarczyć zgodnie z umową. Chodzi o to, czy Pendolino będzie mogło szybko jeździć (teoretycznie), czy nie. Teoretycznie, bo tory i systemy bezpieczeństwa – za co odpowiada PLK – i tak są nie gotowe, co jest zresztą dobrą wymówką dla Alstoma, bo nie ma gdzie się homologować.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Wprowadzenie euro jest niebezpieczne z ekonomicznego i politycznego punktu widzenia. Polska gospodarka jest jeszcze niedojrzała, różnice technologiczne, rozwój systemu finansowego, poziom konkurencyjności wymagają przyspieszonej modernizacji. Nasza gospodarka wychodzi dopiero z rozwoju zależnego, potrzebny jest czas.
Unia Europejska zdecydowała się niedawno na reformę swoich przepisów fiskalnych, zastępując system coraz częściej postrzegany jako uniwersalny i jednakowy dla wszystkich indywidualnymi wytycznymi opartymi na najnowocześniejszej analizie zdolności obsługi zadłużenia. W niniejszym artykule przedstawiono stanowisko, zgodnie z którym podejście oparte na analizie zdolności obsługi zadłużenia jest sensowne, ale obarczone wadą w postaci znacznej niepewności prognoz długoterminowych. Ponieważ wiele państw członkowskich UE stoi w obliczu trwałego spadku liczby ludności, konieczna jest dokładna ocena niepewności związanej z prognozami demograficznymi.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Czy realizacja amerykańskiego snu na kredyt zakończy się koszmarem? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć R. Christopher Whalen w książce „Inflated: Money, Debt, and the American Dream”.
Do końca 2025 r. mają zakończyć się unijno-indyjskie negocjacje umowy o wolnym handlu. Ma to być porozumienie przynoszące obu stronom nie tylko ekonomiczne korzyści.
Niepewność wokół handlu między UE a Stanami Zjednoczonymi – wywołana ogłoszeniem nowych ceł i niestabilnością globalnej sytuacji gospodarczej – budzi niepokój przedsiębiorstw, pracowników i polityków Wspólnoty. W artykule przedstawiamy dane dotyczące wrażliwości sektorowej i regionalnej rynków pracy UE na eksport do Stanów Zjednoczonych.
Białoruski dyktator w ostatnich latach ostatecznie zdegenerował gospodarkę. – Pojawiają się szalone pomysły Łukaszenki o sprowadzeniu 150 tys. Pakistańczyków, co powoli jest wdrażane – stwierdził Kamil Kłysiński, ekspert w Zespole Ukrainy, Białorusi i Mołdawii w Ośrodku Studiów Wschodnich, w wywiadzie dla „Obserwatora Finansowego”.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
