W2024 roku obchodziliśmy 80. rocznicę podpisania porozumienia z Bretton Woods, które na stałe zmieniło globalny porządek finansowy. Zawarte w 1944 roku w Stanach Zjednoczonych umowy ustanowiły system wymiany walutowej oparty na dolarze amerykańskim, a także doprowadziły do powstania kluczowych instytucji międzynarodowych. Dr hab. Grażyna Ancyparowicz, profesor Akademii Górnośląskiej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach, doradczyni prezesa NBP i była członkini Rady Polityki Pieniężnej w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym” opowiada o XX-wiecznych przemianach w systemach walutowych.
W rozmowie omówiono genezę i tło wydarzeń, które umożliwiły zawarcie porozumienia w Bretton Woods. Rozmówczyni przedstawiła historię przejścia od walut opartych na metalach szlachetnych do nowoczesnego systemu walutowego XX wieku, w którym kluczową rolę odegrały zmiany gospodarcze, społeczne oraz skutki dwóch wojen światowych. Czynniki te doprowadziły do przyjęcia pieniądza papierowego jako fundamentu globalnego systemu finansowego.
Rozmowa została przeprowadzona 27 czerwca 2024 r.
Całość podcastu na platformie Spotify
W drugim tygodniu października 2025 zostały wręczone Nagrody Nobla. W całej historii Nagród 67 razy otrzymały ją kobiety, ale jedynie trzy w dziedzinie nauk ekonomicznych. Pierwszą, która otrzymała Nagrodę w dziedzinie nauk ekonomicznych, po czterdziestu latach od jej utworzenia, była Elinor Ostrom.
Czym jest inwestowanie odpowiedzialne społecznie? Czy można na nim zarabiać i w jaki sposób? Na te i wiele innych pytań związanych z tematyką ESG odpowiada skrzyżowanie monografii z poradnikiem „Zrównoważone inwestowanie. Wszystko, co warto wiedzieć” autorstwa H. Kenta Bakera, Huntera M. Holzhauera i Johna R. Nofsingera.
Zmarły w maju 2025 r. prof. Stanley Fischer był wpływowym mentorem – zainicjował nową falę keynesizmu, przeprowadził Bank Izraela przez wielki kryzys, a także współprowadził Rezerwę Federalną jako wicegubernator. Dziedzictwo ekonomisty, opracowującego reformy dla krajów bliskich bankructwa, przynosi lekcje dla jego następców.
W warunkach narastającej niestabilności geopolitycznej i rosnącego obciążenia fiskalnego, zarządzanie finansami osobistymi wykracza poza sferę prywatną, stając się elementem stabilności makroekonomicznej. W tym kontekście Black Friday testuje zdolność gospodarstw domowych do opierania się konsumpcyjnemu impulsowi, jednocześnie demaskując problem ograniczonej płynności.
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) przedstawił raport z trzema receptami na złagodzenie skutków demograficznego starzenia się społeczeństw. Co ciekawe, wziął pod uwagę szanse ich realizacji.
Sytuacja geopolityczna na świecie generuje coraz większe wydatki wojskowe. Korzystają na tym producenci uzbrojenia i systemów towarzyszących. Stają się jednak coraz bardziej zależni od dostawców technologii cyfrowych.
Rosja od lat starannie przygotowywała swoją gospodarkę na czas konfrontacji z Zachodem. Sankcje, które zostały nałożone na nią po inwazji na Ukrainę, nie przyniosły spodziewanego rezultatu. Czy „forteca Rosja” jest odporna na presję i czy jest bliska samowystarczalności, jak chciałby tego Putin, czy może znajduje się już na krawędzi załamania?
Wodór to paliwo przyszłości, ale jego przechowywanie i transport to ogromne wyzwania. O bezpieczeństwie, nowoczesnych materiałach i szansach Polski na rozwój technologii wodorowych mówi prof. Mariusz Krawiec, kierownik Katedry Fizyki Powierzchni i Nanostruktur w Instytucie Fizyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w Lublinie.
Wenezuela posiada najbogatsze na świecie zasoby ropy. Jednocześnie od ponad dekady (z wyjątkiem lat 2020 i 2024) dzierży tytuł kraju o najwyższej stopie inflacji. W tym samym czasie jej PKB skurczył się o ponad 80 proc. O przyczynach wenezuelskiej katastrofy gospodarczej napisano już niemal wszystko, a mimo to mnożą się pytania, jak chociażby to, czy odpowiadają za nią jedynie czynniki ekonomiczne.
W listopadzie Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt proc. Była to piąta obniżka w 2025 r. Co dalej? „Nic nie deklarujemy, nadal jesteśmy ostrożni i nie zapowiadamy żadnej ścieżki stóp procentowych” – podkreślił prof. Adam Glapiński.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
