Gospodarka USA opiera się na usługach, ale jest ona zbyt słaba, by generować większy popyt na towary i usługi, a w rezultacie na zatrudnienie. W powiecie Kalamazoo w Michigan jest 450 restauracji. Czy potrzeba ich jeszcze 50 lub więcej? Aby wrócić do prosperującej Ameryki, należy ją ponownie uprzemysłowić. Jeśli się tego nie zrobi, Amerykanie nie mają przyszłości w obecnej gospodarce.
Andrzej Targowski fot. arch. autora
Ekonomiczna globalizacja źle służy amerykańskim obywatelom, którzy przestali być obywatelami, a stali się „pracownikami do wyrzucenia“, są bowiem zbyt drodzy. Globalizacja tego typu dobrze sprawdza się w przypadku globalnych korporacji, które mogą osiągać wzrost biznesu dzięki sprzedaży swoich produktów klientom z „dołu konsumenckiej piramidy“, gdzie znajduje się 4 miliardy potencjalnych nabywców. Ci potencjalni klienci nie mają wprawdzie pieniędzy, ich roczny dochód wynosi bowiem średnio 1500 dolarów na rok. Można znaleźć na to rozwiązanie. Aby mogli kupować wystarczy dać im pieniądze, czyli pracę. Zrobiła to na przykład firma Apple, która zatrudnia tylko 18 tysiące pracowników w USA, a 1 milion zagranicą.
Aby ponownie uprzemysłowić USA należy nałożyć podatki na tych, którzy eksportują pracę. Dochód z tego podatku stanowiłby podstawę zabezpieczenia socjalnego dla tych, którzy stracili pracę w wyniku globalizacji. Dlaczego bogaci Amerykanie mieliby inwestować w zatrudnianie Amerykanów, skoro ci nie mają stałych dochodów, które generowałyby zapotrzebowanie na nowe towary i usługi? Tak zwane pakiety stymulujące być może mogą wygenerować pewne zapotrzebowanie na towary, ale ich dostawy przyjadą z Chin i z innych krajów, do których przerzucono produkcję z USA.
Według powtarzającej się mantry, Amerykanie nie są konkurencyjni w stosunku do innych krajów. Oczywiście Amerykanie nie mogą konkurować, jeśli chodzi o wysokość płacy z Chińczykami czy Hindusami (których stać na 4,5 kg mięsa na rok). Gdyby Amerykanie chcieli w ten sposób z nimi konkurować, musieliby cofnąć się do XIX wieku.
Wedle innej obiegowej opinii Amerykanie nie są wystarczająco innowacyjni, by konkurować z resztą świata.To nie jest prawda. Według Indeksu Innowacyjności, USA są pod tym względem na pierwszym miejscu w świecie (The Economist Pocket World in Figures2011). Amerykanie są bardzo innowacyjni, problem tylko w tym, że komercjalizują swoje pomysły za granicą, tam gdzie jest produkcja. Natomiast innowacyjność w usługach prowadzi do ich automatyzacji, czyli likwidowania zatrudnienia. Jak wiemy z własnego doświadczenia usługi klienta (customer service) stały się martwe w USA. Nie potrzebujemy takiej „innowacyjności” w USA.
Teoria Keynesa (stymulacja rozwoju przez rząd) nie wychodzi w obecnych warunkach. Teoria Hayeka/Friedmana (że rynek ma rację) też nie sprawdza się. W XXI wieku potrzebujemy całkiem nowej teorii. Niestety amerykańscy ekonomiści i politycy są nieinnowacyjni. Być może zamknęli im usta lobbyści.
Dlatego nie należy spodziewać się, że ci co wywołali obecny kryzys, zechcą teraz naprawić gospodarkę. Sytuację być może poprawi własna, amerykańska wiosna na wzór arabskiej, po której nastąpi dyktatura prawa i porządku. To może się zdarzyć szybciej niż ktokolwiek się dzisiaj spodziewa.
Prof. Andrzej Targowski, absolwent Politechniki Warszawskiej, współtwórca polskiej informatyki w latach 60. i 70. Obecnie dyrektor Center for Sustainable Business Practices WMU Haworth College of Business, Western Michigan University.
Prof. Andrzej Targowski, absolwent Politechniki Warszawskiej, współtwórca polskiej informatyki w latach
60. i 70. Obecnie dyrektor Center for Sustainable Business Practices WMU Haworth College of Business,
Western Michigan University.
60. i 70. Obecnie dyrektor Center for Sustainable Business Practices WMU Haworth College of Business,
Nierówności przestrzenne stały się jednym z głównych przedmiotów troski polityków w znacznej części rozwiniętego świata, zmuszającym rządy do podjęcia w ostatnich latach szeregu działań w tym zakresie. W niniejszym artykule przedstawiamy dowody wykazujące, że wbrew obiegowym opiniom nierówności przestrzenne podążały inną ścieżką w Ameryce Północnej i w Europie – w analizowanych państwach europejskich nierówności się zmniejszyły. Podkreślamy, że przestrzenne nierówności płacowe nie stanowią głównej przyczyny nierówności dochodów narodowych.
W ostatniej dekadzie w przestrzeni finansowej coraz częściej zaczęły się pojawiać hasła związane ze zrównoważonym inwestowaniem, czynnikami ESG czy Zielonym Ładem. Obecnie każdy jest ekspertem w zakresie społecznie odpowiedzialnego inwestowania, a pojawiające się co chwila nowe regulacje wymuszają na decydentach określone działania w tym zakresie. To co kiedyś wydawało się zachętą do wprowadzania dobrych praktyk w zakresie ochrony środowiska naturalnego czy poprawy jakości relacji z pracownikami i akcjonariuszami aktualnie stało się wymogiem legislacyjnym.
Postawa nowej amerykańskiej administracji Donalda Trumpa wobec Panamy to nie tylko spór o kontrolę nad kluczową arterię wodną, ale oznaka malejących wpływów USA na rzecz Chin w całej Ameryce Łacińskiej.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
W połowie maja najnowsza odsłona trwającego wiele lat handlowego sporu amerykańsko-chińskiego przygasła, choć konflikt będzie się tlił. Wszystko paradoksalnie za sprawą bomby informacyjnej, którą rzucił w media społecznościowe Donald Trump. Stany Zjednoczone postanowiły nałożyć gigantyczne – na poziomie 145% – cła na towary importowane z Państwa Środka. A ponieważ akcja wywołuje reakcję, Chiny nie pozostały dłużne i podwyższyły stawki chroniące własny rynek do poziomu 125%. Brzmi jak dobry news, ale to ślepa uliczka.
Trudno znaleźć na gospodarczej mapie świata państwo, które nie miałoby jakiegoś długu. Istnieją jednak takie, które są zadłużone bardziej i takie, których dług jest mniejszy. Szczególne miejsce na tej liście zajmuje Japonia. Na czym polega fenomen Kraju Kwitnącej Wiśni, jeśli chodzi o zadłużenie i dlaczego jest to ciekawe zjawisko dla analizy ekonomicznej?
Pomimo wyzwań gospodarczych i społecznych, coraz dłuższe życie otwiera również nowe możliwości ekonomiczne, które mogą przekształcić starzenie się społeczeństw z obciążenia w źródło wzrostu i rozwoju.
Światowe bezpieczeństwo kosztuje coraz więcej, a kolejne państwa przeznaczają rekordowe kwoty na wojsko i modernizację armii. To zjawisko, które nie omija również Polski, a jego konsekwencje gospodarcze, polityczne i społeczne są ogromne. Najnowsze wydanie kwartalnika „Obserwator Finansowy” — od dziś dostępne w kioskach — rzuca światło na te tematy.
Kraj byłego bloku wschodniego, który – podobnie jak my – zaczął dynamicznie się rozwijać po upadku komunizmu to Rumunia. Dziś ma apetyt na znacznie więcej, ale czy wystarczy jej sił i ambicji, by sięgnąć po więcej?
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
