Dług publiczny zacznie spadać, ale do strefy euro daleko
Dług publiczny liczony w stosunku do PKB powinien być niższy niż 50 proc. najdalej w przyszłym roku. Otworzy to „przestrzeń do obniżki podatków” - zapowiedział Jacek Rostowski, minister finansów. Ministerstwo Finansów zaktualizowało program konwergencji, czyli dostosowania polskiej gospodarki do wymogów obecności w strefie euro.
– Mogę powiedzieć z pełną świadomością, że w 2011 roku skończył się cykl wzrostu długu w relacji do PKB i zaczął się okres kiedy dług w relacji do PKB zaczyna spadać. Już w 2012 roku będziemy mieli dług w relacji do PKB o prawie 50 mld zł niższy – mówi Jacek Rostowski.
Procentowo wygląda to następująco: w 2012 roku 50,5 proc., w 2013 roku 49,2 proc, w 2014 roku 47,6 proc. a w 2015 roku 47,2 proc.
Spada także relacja długu do PKB według definicji Unii Europejskiej. Liczony w ten sposób dług jest wyższy od krajowego i poniżej poziomu 50 proc. ma spaść w 2015 roku, dwa lata później niż przyjmując metodologię krajową. W 2012 roku powinien wynosić 53,7 proc., w 2013 r. 52,5 proc., w 2014 roku 50,6 proc., a w 2015 roku 49,7 proc.
www.obserwatorfinansowy.pl (opr. D.Gąszczyk/ Dług-publiczny CC BY by Rodrigo Galindez)
– W średnim horyzoncie czasowym chcemy stworzyć przestrzeń, która pozwoli na obniżenie podatków. Dlatego stronę wydatkową musimy trzymać jeszcze bardziej twardo niż wymagania Unii – zapowiada minister Rostowski.
Tomasz Szałwiński, zastępca dyrektora departamentu Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki doprecyzował, że chodzi tylko o zapowiadany powrót stawek VAT do poziomu 22 proc. w 2014 roku. Ministerstwo nie planuje obniżek PIT i CIT.
Resort finansów zakłada w projekcie programu konwergencji wzrost PKB w 2012 na poziomie 2,5 proc., w 2013 r. 2,9 proc., w 2014 roku 3,2 proc., a w 2015 roku 3,8 proc.
– W tej chwili uważam, ze ta 2,5 proc. prognoza jest bezpieczna i mam zamiar się jej trzymać – powiedział minister finansów pytany o tegoroczny wzrost PKB.
Ministerstwo przewiduje także, że deficyt sektora rządowego i samorządowego (tzw. general government deficit) wyniesie w 2012 roku 2,9 proc., w 2013 roku 2,2 proc., w 2014 roku 1,6 proc., a w 2015 roku 0.9 proc.
W 2011 roku wyniósł on wyniósł 5,1 proc. Złożyły się na to: deficyt sektora centralnego 4,28 proc., samorządowego 0,73 proc. i ubezpieczeń społecznych 0,1 proc.
Lekka nadwyżka zdaniem ministra powinna pojawić się w 2016 roku, a przy dobrej koniunkturze być może nawet wcześniej.
Projekcje te opracowano nie uwzględniając przesunięcia nowych grup zawodowych do powszechnego systemu emerytalnego, ani napływu środków z Unii Europejskiej w ramach nowej perspektywy budżetowej, która rozpocznie się w 2014 roku. Uwzględniono natomiast obniżenie stawki podstawowej podatku VAT do 22 proc. z obecnych 23 proc.
Jacek Rostowski nie ukrywa, że ograniczanie wydatków oraz długu publicznego ma być także sygnałem dla agencji ratingowych.
– Agencje ratingowe już pod koniec ubiegłego roku zaczęły rozumieć, ze wszystkie te prognozy, które nawet rok temu były tak pesymistyczne, tak złowieszcze ze strony różnych ekspertów, po prostu się nie sprawdziły – mówi.
Zapytany o sytuację strefy euro odpowiedział:
– Pewien postęp został zrobiony, ale do strefy, która byłaby na tyle bezpieczna żeby Polskę do niej wprowadzić, uważam że jeszcze daleko.
Wartość relacji długu publicznego do PKB we Włoszech nie zawsze była tak wysoka jak obecnie. Dług zjednoczonego państwa włoskiego w 1861 r. stanowił mniej niż 40 proc. jego PKB, zaś jeszcze w latach 60. XX w. zaledwie 25 proc. PKB. W historii tego kraju zdarzały się także okresy, w których relacja długu publicznego do PKB była jeszcze wyższa niż obecnie i sięgała 160 proc. PKB, by następnie spaść. Skąd zatem wziął się dług publiczny Włoch, notujący dziś jedne z wyższych poziomów w ponad stusześćdziesięcioletniej historii tego państwa?
Wprowadzenie euro jest niebezpieczne z ekonomicznego i politycznego punktu widzenia. Polska gospodarka jest jeszcze niedojrzała, różnice technologiczne, rozwój systemu finansowego, poziom konkurencyjności wymagają przyspieszonej modernizacji. Nasza gospodarka wychodzi dopiero z rozwoju zależnego, potrzebny jest czas.
W okresie popandemicznym wydatki federalne w USA poszybowały w górę, tak że dług publiczny wzrósł do poziomu nienotowanego od czasów II wojny światowej. Stosunek długu Stanów Zjednoczonych do PKB należy do najwyższych w krajach rozwiniętych, ustępując jedynie Japonii, Grecji i Włochom.
Amerykańska nadkonsumpcja rozumiana jako życie ponad stan wyznaczany przez produktywność własnej gospodarki, jest narzędziem, za pomocą którego Chiny dokonują dezindustrializacji Stanów Zjednoczonych.
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
