(©Envato)
Biorąc pod uwagę ogromne różnice w dochodach między krajami, kluczowe pytanie brzmi: dlaczego więcej ludzi nie zmienia miejsca zamieszkania? Co więcej, osoby migrujące cechują się generalnie lepszym od przeciętnego poziomem wykształcenia w przypadku prawie każdego kraju „wyjściowego”, pomimo że w wielu krajach rozwijających się korzyści wynikające z posiadania lepszych kwalifikacji bywają większe niż w głównych krajach docelowych migrantów. Te trendy w postaci niskich ogólnych poziomów migracji i pozytywnej selekcji migrantów pod kątem umiejętności stanowią wyzwanie dla klasycznych teorii decyzji migracyjnych, w których dochody uzyskane w wyniku migracji porównywane są z kosztem przeprowadzki, tak jak ma to miejsce w reprezentowanym przez Sjaastada podejściu opartym na „maksymalizacji dochodów” lub reprezentowanym przez Borjasa podejściu bazującym na selekcji według modelu Roya.
Oczywiście automatycznie nasuwa się nam następująca odpowiedź: ludzie nie przemieszczają się, ponieważ uniemożliwiają im to różne bariery systemowe. Takie bariery są z pewnością ważne i mogą zostać uwzględnione w standardowych modelach teoretycznych jako czynniki generujące duże koszty migracji (takie jak koszty wiz, uzyskanie potwierdzenia posiadanych umiejętności i wykształcenia, opłaty dla agencji rekrutacyjnych albo zapłata dla przemytników i inne koszty nielegalnego przemieszczania się, itp.). Te bariery nie tłumaczą jednak wszystkiego. W końcu wciąż obserwujemy wiele osób, które nie migrują w obrębie obszarów o dużej swobodzie przemieszczania się i zarazem dużym zróżnicowaniu dochodów, tak jak to ma miejsce wewnątrz Unii Europejskiej albo pomiędzy Mikronezją, Portoryko i Stanami Zjednoczonymi.
To zmusza nas do rozważenia wielu innych czynników, z powodu których ludzie nie decydują się na przeprowadzkę, w tym choćby przywiązania do własnego miejsca zamieszkania, ograniczeń w zakresie płynności, niedoskonałości informacji i ryzyka. Jednak w badaniach empirycznych bardzo trudno jest rozdzielić te różne powody i zrozumieć ich względne znaczenie.
W opublikowanym niedawno dokumencie roboczym, wraz z Catią Batistą wykorzystujemy instrumentarium eksperymentów laboratoryjnych do badania, w jaki sposób potencjalni migranci podejmują decyzje o podjęciu pracy w różnych lokalizacjach. Skupiliśmy się na studentach ostatniego roku studiów wyższych, jako że największe natężenie migracji zagranicznych przypada na wiek od 22 do 24 lat, a badana populacja będzie w najbliższej przyszłości podejmować decyzje dotyczące pracy zawodowej i miejsca zamieszkania. Badanie przeprowadziliśmy w dwóch lokalizacjach: w Lizbonie, z udziałem 154 studentów z macierzystej instytucji Catii, czyli Nova School of Business and Economics, oraz w Nairobi, we współpracy z Busara Center w rekrutacji 265 studentów ze Strathmore University oraz University of Nairobi.
Uczestnicy otrzymali następujące instrukcje w celu umotywowania zestawów decyzji, które mieli podjąć:
Chcemy dowiedzieć się, w jaki sposób ludzie podejmują decyzje w zakresie wyboru między różnymi miejscami pracy. Wyobraź sobie, że właśnie przyjąłeś ofertę pracy od międzynarodowej firmy, która ma oddziały na całym świecie. Twój pracodawca powiedział Ci, że musisz zaakceptować przeniesienie (w obrębie firmy) do innego kraju na okres jednego roku. Przysługuje Ci jednak prawo wyboru między różnymi miejscami docelowymi. Należy założyć, że z wyjątkiem informacji, które przekaże ci pracodawca, wszystkie inne szczegóły dotyczące pracy i warunków życia będą takie same we wszystkich miejscach docelowych.
Grę rozpoczniesz z pewnym podstawowym zasobem pieniężnym. Możesz go wykorzystać na opłacenie kosztów przeprowadzki lub na pozyskanie informacji. Kwota ta jest przywracana do stanu pierwotnego dla każdej kolejnej decyzji. Jeśli zagramy w grę o prawdziwą stawkę, wszelkie środki z Twojego początkowego zasobu pieniężnego których nie wydasz, zostaną dodane do Twojej wygranej w grze. Każdą z decyzji powinieneś podejmować na poważnie, ponieważ pod koniec gry losowo wybierzemy jedną z Twoich decyzji do zastosowania w grze o prawdziwą stawkę pieniężną.
Następnie losowo przypisaliśmy jednostkom obserwowalny (dla ekonometrysty) poziom umiejętności, drugi idiosynkratyczny i nieobserwowalny poziom umiejętności (jak w modelu sortowania Borjasa) i losowo wybrany podstawowy zasób pieniężny. Następnie na podstawie tych poziomów umiejętności określana była oferta płacowa, jaką otrzymaliby w każdym miejscu docelowym, a przydzielone bogactwo można było wykorzystać na pokrycie kosztów przeprowadzki, a w przypadku niektórych decyzji również na pokrycie kosztów uzyskania większej ilości informacji o danym miejscu docelowym.
Następnie poprosiliśmy uczestników o dokonanie kolejnych wyborów między poszczególnymi lokalizacjami, stopniowo wprowadzając do procesu wyboru różne dodatkowe elementy. Najbardziej podstawowa wersja obejmowała po prostu wybór między dwoma miejscami docelowymi, ze znanymi zarobkami w obu tych miejscach i znanym kosztem migracji do jednego z nich. W bardziej skomplikowanych wersjach dodawano następnie ograniczenia płynności, ryzyko bezrobocia i dostępne ubezpieczenia społeczne, niedoskonałe informacje i wybór spośród wielu miejsc docelowych. Kolejność, w jakiej wymienione zostały miejsca docelowe i kolejność różnych bloków gier była wybrana losowo.
Różnicując cechy poszczególnych lokalizacji docelowych i dzięki możliwości randomizacji poziomów umiejętności i podstawowych zasobów pieniężnych poszczególnych osób, jesteśmy w stanie przetestować kilka różnych teorii migracji i zbadać, co wpływa na decyzje o migracji. Poniżej prezentujemy niektóre z naszych najważniejszych ustaleń:
Po raz pierwszy stosowałem eksperyment laboratoryjny – z przyjemnością poznawałem tę metodę i sądzę, że uzyskaliśmy sporo przydatnych informacji na temat kompleksowych czynników związanych z decyzjami migracyjnymi. Mam nadzieję, że inni badacze również uznają, że było to przydatne i interesujące doświadczenie. W takim wypadku opisane powyżej założenia badawcze dobrze nadawałyby się do zbadania innych populacji potencjalnych migrantów (np. rejestrujących się w agencjach rekrutacyjnych) i do przetestowania dodatkowych aspektów zachowań migracyjnych (np. poprzez dopuszczenie dynamiki wieloletniej oraz tworzenia i ewolucji sieci). W związku z tym mam nadzieję, że jest to dopiero pierwsze z wielu podobnych badań.
Artykuł pochodzi z serwisu World Bank Blogs.
