WIII RP jakość polityków jest bardzo kwestionowana. Chciałoby się jednak powiedzieć: „cudzego nie znacie, więc swego nie gańcie”. W USA rozpoczął się proces wyboru prezydenta, który oficjalnie zostanie wybrany za rok. Panuje tam zgodna opinia, że amerykański kapitalizm przestał być demokratycznym kapitalizmem.
Newt Gringrich, to jeden z kontrowersyjnych republikańskich kandydatów w wyborach prezydenckich w USA. (CC By-SA Gage Skidmore)
Kandydatem Demokratów jest obecny prezydent Barack Obama. Natomiast ośmiu Republikanów obecnie walczy w debatach o najwyższe notowania wśród swych partyjnych wyborców, by wyjść na czoło stawki i rozpocząć wyścig z Demokratą w 2012 r.
Powszechna opinia o prezydencie Obamie jest taka, że zawiódł oczekiwania. Miał być prezydentem „zmian”, ale w tym względzie robi zbyt mało. Poza wprowadzeniem w życie ustawy o służbie zdrowia, zbyt drogiej, urzędowanie sprowadza do wygłaszania kolejnych świetnych przemówień. A po nich nic w zasadzie się nie dzieje. W tym stanie rzeczy, Republikanie mają sporą szansę na odzyskanie Białego Domu, gdyby jednak mieli dobrych kandydatów. Czy mają?
Przyjrzyjmy się kilku najpoważniejszym kandydatom. Na przykład Newt Gingrich, były speaker (marszałek) niższej izby Kongresu (1995-1999) za prezydentury Billa Clintona. Jest wybitnym intelektualistą, historykiem, znanym ze swych niebanalnych wypowiedzi. I okazuje się, że bank Freddie Mac, specjalizujący się w udzielaniu pożyczek na domy i mieszkania (wspierany mocno przez rząd) zapłacił temu politykowi 300 tys. dol. za jedno opracowanie na temat historyczny. W sumie w ciągu kilku lat firma wypłaciła owemu historykowi 1,6 mln. dol. Niewątpliwie jest to świetna informacja dla absolwentów historii, którzy wykładają dorywczo ten przedmiot w szkołach i koledżach (za 2 tys. dol.), a na co dzień są barmanami w klubach.
W praktyce Newt Gingrich jest lobbystą, który zapewnia dostęp firmie do najważniejszych polityków w państwie. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby jednak był zarejestrowany jako lobbysta i nie myślał o powrocie do wielkiej polityki. W Waszyngtonie funkcjonuje 7 tysięcy lobbystów, mniej więcej 14 na jednego kongresmena. Z tego większość rekrutuje się z byłych polityków. Nic dziwnego, panuje zgodna opinia, że amerykański kapitalizm przestał być demokratycznym kapitalizmem. Wyborcy podejmują decyzję tylko raz na cztery lata podczas wyborów, a potem ich poglądy i głos już się nie liczą.
Najpoważniejszy kandydat i być może przyszły prezydent Mitt Romney, jest multimilionerem, który dorobił się na usprawnianiu upadających firm. Zwykle polega to na redukowaniu kosztów, czyli na zwalnianiu pracowników i przenoszeniu produkcji do Azji. Wprawdzie był liberalnym gubernatorem stanu Massachusetts, gdzie nawet wprowadził uniwersalne ubezpieczenie zdrowotne. Aby przypodobać się wyborcom z kolejnego, odwiedzanego regionu, zmienia jednak swoje poglądy na większość ważnych spraw, jakimi żyją Amerykanie. Często przemawia do grup biznesu, gdzie pobiera wynagrodzenie za spotkanie, rzędu 60-70 tys. dol., czyli za przyszły dostęp do „prezydenta?” Jest mu tak wszystko jedno, co do poglądów i odczuć, że nawet jadąc na urlop z rodziną do Kanady, przywiązał swego psa na dachu swego auta.
Prof. Andrzej Targowski, absolwent Politechniki Warszawskiej, współtwórca polskiej informatyki w latach 60. i 70. Obecnie dyrektor Center for Sustainable Business Practices WMU Haworth College of Business, Western Michigan University.
Newt Gringrich, to jeden z kontrowersyjnych republikańskich kandydatów w wyborach prezydenckich w USA. (CC By-SA Gage Skidmore)
Spowolnienie gospodarcze, napięcia geopolityczne, obawy dotyczące bezpieczeństwa łańcucha dostaw i szerzej bezpieczeństwa narodowego prowadzące do wzrostu protekcjonizmu i fragmentacji handlu, bardziej restrykcyjne otoczenie regulacyjne biznesu, trudniejsze globalne warunki finansowe i rosnące koszty negatywnych skutków zmian klimatu to wybrane czynniki podważające stabilność i przewidywalność globalnych przepływów inwestycyjnych. Nie pozostają bez wpływu na przepływy zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB), zarówno w rozwiniętych, jak i w rozwijających się krajach.
Rubel w ostatnich kilkunastu miesiącach, z prawie 2,5-krotną dwukierunkową skalą zmienności w przedziale 80–120–50–100 rubli za dolara może uchodzić za lidera wśród najbardziej chwiejnych walut świata. Takie ruchy rosyjskiej waluty to odzwierciedlenie nie tylko słabości rosyjskiej gospodarki i siły sankcji, ale też – i to w dużej mierze – niespójnych, często wzajemnie wykluczających się działań władz w obliczu zmiennych oraz ciągle pogarszających się uwarunkowań.
Na koniec marca 2024 r. liczba ludności Polski wynosiła niecałe 37,6 mln i – jak podaje GUS – tym samym zmniejszyła się w porównaniu z analogicznym okresem 2023 r. o 133 tys. osób. Urząd alarmuje, że te niekorzystne trendy obserwowane są od lat. W konsekwencji prognozy pokazują, że pod koniec 2050 r. liczba ludności naszego kraju wyniesie 34,0 mln osób, a w 2060 r. nie przekroczy 31 mln (30,9 mln).
Na październikowym posiedzeniu Rada Polityki Pieniężnej (RPP) obniżyła stopy procentowe NBP o 0,25 pkt. proc. w tym referencyjną do 4,50 proc. Co dalej? „Członkowie Rady widzą przestrzeń do obniżek, ale kiedy to nastąpi jeszcze nie wiedzą” - poinformował prof. Adam Glapiński.
Nie istnieje jedna ponadczasowa i prawdziwa historia o inflacji; ceny potrafią rosnąć z różnych powodów, a podnoszenie stóp procentowych to nie jedyne remedium – o czym starają się przekonywać Mark McGann Blyth i Nicolo Fraccaroli w „Inflation: A Guide for Users and Losers”.
Waluty cyfrowe powiązane z pieniądzem fiducjarnym, czyli stablecoins, mierzą się z nieuniknionym w ich sytuacji napięciem pomiędzy wiarygodnością a konkurencyjnością – czyli „paradoksem stablecoina". By go lepiej zrozumieć, w artykule analizujemy konkurencyjne strategie USA i Chin.
Przez ostatnie lata rynki wschodzące zmagały się z silnym kursem dolara i zdominowanym przez Wall Street rynkiem kapitałowym. Dziś, w obliczu zmian strukturalnych w światowej gospodarce, a także nastawienia Fed oraz ich własnego rozwoju, kraje rozwijające się stają się nie tylko motorem globalnego wzrostu, ale i magnesem dla kapitału, sygnalizując koniec ery „amerykańskiej wyjątkowości”.
Regulacje tworzone w dobrej wierze czasem stają się jednak dla firm biurokratycznym ciężarem. Unijna dyrektywa CSRD jest tego przykładem – zmusza duże przedsiębiorstwa do raportowania danych ESG, czyli informacji o wpływie na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny. Ratunkiem dla spółek coraz częściej okazuje się sztuczna inteligencja.
O obronie gotówki jako ważnego środka płatniczego w obrocie gospodarczym i roli państwa w tej wojnie mówił w rozmowie z „Obserwatorem Finansowym“ Rafał Górski, prezes Instytutu Spraw Obywatelskich.
Sztuczna inteligencja może nie tylko przejąć wiele zadań wykonywanych przez ludzi, ale też radykalnie zmienić fundamenty globalnego ładu. W optymistycznym scenariuszu oznaczać to może „w pełni zautomatyzowany luksusowy komunizm”. Jednak jeszcze bardziej prawdopodobne są mroczne wizje: podział ludzkości na kasty, neokolonializm technologiczny, ekstremalne nierówności czy cyfrowe dyktatury zarządzane przez ogólną sztuczną inteligencję. Utopia może łatwo przerodzić się w dystopię – przestrzega prof. Jakub Growiec, doradca ekonomiczny w Departamencie Analiz i Badań Ekonomicznych NBP i wykładowca SGH.
Unia Europejska jako pierwsza na świecie wdrożyła kompleksowe przepisy regulujące sztuczną inteligencję. Czy AI Act wystarczy, by zapewnić bezpieczeństwo obywatelom, a jednocześnie nie zahamować innowacji? – Na pewno to dobry krok, ale wciąż brakuje nam technologicznego przywództwa – mówi dr Michał Nowakowski, radca prawny i ekspert ds. etyki AI.
Marketing miejsc długo uchodził za luksusowy dodatek – „ładne hasła i logotypy”. Dziś to narzędzie zniuansowanej rywalizacji o mieszkańców, inwestorów i turystów – mówi dr Jarosław Górski, adiunkt na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW.
Kiedyś skomplikowane operacje w sieci dla anarcho-kapitalistów, wkrótce forma aktywów inwestycyjnych dla amerykańskich emerytów dostarczana przez miliarderów z Wall Street – bitcoin przez prawie 17 lat przeszedł długą drogę.
Potrzebny jest nowy sposób myślenia o ekonomii politycznej, który odrzuca dychotomię „rynek kontra rząd”, zastępując ją wizją dotyczącą tego, w jaki sposób przedsiębiorczy liderzy mogą wykorzystać siłę rynków do osiągania celów politycznych i społecznych – przekonuje Chris Hughes w książce „Marketcrafters”.
Polska chce zablokować umowę o wolnym handlu z krajami Ameryki Południowej. Powodem są głównie obawy rolników o konkurencyjność ich produktów. W jaki sposób realizacja umowy z Mercosur może wpłynąć na unijne rolnictwo i jakie mogą być też jej inne skutki?
Czy Polska rzeczywiście dokonała gospodarczego cudu? Ostatnie trzy i pół dekady pokazują, że odpowiedź może być tylko jedna – tak. Nowy numer kwartalnika „Obserwator Finansowy” to opowieść o sukcesie, który nie wydarzył się w naszej gospodarce sam, ale był efektem odwagi, determinacji i pracy całego społeczeństwa. A także o wyzwaniach, które dopiero przed nami.
Rosnące napięcia geopolityczne, demontaż globalnych łańcuchów dostaw, protekcjonizm, wojny handlowe i ekspansja sztucznej inteligencji coraz mocniej kształtują nowy, wielobiegunowy ład gospodarczy. Najnowszy numer kwartalnika Narodowego Banku Polskiego stawia pytania o przyszłość światowej gospodarki.
